Köken

Küheylan sözcüğü, Arapça kḥl kökünden türeyen kuḥaylān كُحَيْلان “soylu Arap atı” anlamındaki kelimeden Türkçeye geçmiştir. Bu terim, kuḥayl كُحَيْل “göz çevresi siyah, sürmeli görünümlü” kelimesinden gelir. Kuḥayl ise kuḥl كُحْل “sürme, antimon, siyah boya” sözcüğünün fuˁayl veznindeki küçültme şeklidir. Arapçada bu tür nitelemeler, Arap atlarının asil özelliklerini tanımlamak için kullanılmıştır.

Kullanım Alanları

• Atçılık ve Zooloji: Arap atlarının bir türünü tanımlamak için kullanılır.
• Edebiyat: Kahramanlık, güç, asalet gibi anlamları mecazi olarak yansıtmak amacıyla sıklıkla tercih edilir.
• Tarihi ve Kültürel Metinler: Osmanlı'dan günümüze, özellikle klasik metinlerde savaş atları veya seçkin binek atları bağlamında geçer.
• Gündelik Dil: Mecaz yüklü ifadelerde hız, zarafet ve asaleti tanımlamak için kullanılır.