Kumbh Mela, Hindu geleneğinde her 12 yılda bir dört farklı şehirde dönüşümlü olarak düzenlenen, dünyanın en büyük dini toplanmasıdır. Festival adını Sanskritçedeki “kumbh” (sürahi) ve “mela” (toplantı, panayır) kelimelerinden alır. “Kumbh”, Hindu mitolojisinde tanrılar ve iblisler tarafından yapılan ölümsüzlük nektarı arayışı olan Samudra Manthan (Süt Okyanusunun Çalkalanması) efsanesindeki nektar sürahisini temsil eder.

Efsaneye göre, bu nektardan dört damla Dünya’ya düşmüş ve bu damlaların düştüğü yerler kutsal kabul edilmiştir: Prayagraj (eski adıyla Allahabad), Haridwar, Ujjain ve Nashik.

^{Kumbh Mela Görüntüleri (DNA India News)}

Yer ve Zamanlama

Kumbh Mela, her üç yılda bir bu dört kutsal şehirde dönüşümlü olarak düzenlenir. Her şehirde yaklaşık 12 yılda bir tam Kumbh Mela organize edilirken, aradaki yıllarda “Ardh Kumbh” (Yarım Kumbh) veya özel durumlarda “Maha Kumbh” (Büyük Kumbh) adı altında daha büyük kapsamlı organizasyonlar gerçekleştirilir. En büyük kutlama, her 144 yılda bir meydana gelen Maha Kumbh Mela’dır.

Bu etkinlik genellikle Prayagraj’da, Ganj ve Yamuna nehirlerinin kesiştiği ve mitolojik olarak görünmeyen Sarasvati Nehri ile birleştiğine inanılan noktada yapılır.

^{Kutlama Sırasında Katılımcılar Arasında Yapılan Bir Ritüel (Fotoğraf:AA)}

Dini ve Sosyal Önemi

Kumbh Mela, Hinduizm'de günahlardan arınma ve moksha (yeniden doğuş döngüsünden kurtulma) arayışının simgesi olarak görülür. Katılımcılar, kutsal nehirlerde (Ganj, Godavari veya Shipra) yıkanarak ruhsal temizlik ve kurtuluş arayışına girer. Festival, yalnızca bireysel ibadet değil, aynı zamanda toplumsal ve kültürel birlikteliğin de sembolüdür. Kast, mezhep, inanç ya da cinsiyet fark etmeksizin milyonlarca kişi festivale katılım gösterir.

Katılımcılar ve Uygulamalar

Kumbh Mela’ya katılanlar arasında münzeviler, sadhular (Hindu çileciler), azizler, kalpavasi adayları ve sıradan hacılar yer alır. Festivale özellikle akadalardan (dini tarikatlar) ve aşramlardan gelen sadhuların katılımı dikkat çeker. Sadhular, festival sırasında dini tartışmalar, törenler ve ritüeller gerçekleştirir. Bilgi aktarımı ise genellikle sözlü gelenek yoluyla, öğretmen-öğrenci ilişkisi içinde devam eder.

^{Kumb Melada Yer Alan Katılımcılar (Fotoğraf:AA)}

Bilgi ve Kültürel Aktarım

Kumbh Mela, yalnızca dini bir olay değil, aynı zamanda astronomi, astroloji, maneviyat, ritüel pratikleri, toplumsal yapılar ve kültürel geleneklerin bir araya geldiği zengin bir bilgi kaynağıdır. Festivalle ilgili bilgi ve beceriler, eski dini metinler, tarihi seyahatnameler, sözlü anlatılar ve akademik kaynaklar aracılığıyla korunur. Bununla birlikte, geleneksel bilgi aktarımı özellikle aşramlardaki eğitimsel yapılar sayesinde canlı kalır.

Fiziksel ve Coğrafi Boyut

Kumbh Mela’nın düzenlendiği alanlar, genellikle kutsal nehirlerin kenarındaki geniş taşkın yataklarında yer alır. Örneğin, Prayagraj’da festival alanı, muson döneminde sular altında kalan ve yılın geri kalanında erişilemeyen yaklaşık 10.000 dönümlük bir bölgedir. Muson mevsimi sona erdiğinde bu alan hacılar için geçici yerleşim alanlarına dönüştürülür.