Kutsal İşgal: Filistin Topraklarını Gasbetmek (İngilizce adıyla Holy Redemption), TRT World tarafından hazırlanan, İsrail’in Filistin topraklarındaki yasa dışı yerleşim faaliyetleri ve işgal sürecini konu alan bir belgeseldir. 2024 yılında tamamlanan yapım, hem Filistinli sivillerin yaşadığı hak ihlallerini hem de İsrail’in yerleşim politikalarının uluslararası hukuk bağlamında yarattığı sonuçları gözler önüne sermektedir. Yönetmenliğini ve yapımcılığını Aslıhan Eker Çakmak, Tanju Şahin ve Jose Carlos Soares üstlenmiştir. Belgesel, özellikle Batı Şeria’da yaşayan Filistinlilere karşı gerçekleştirilen şiddeti, radikal yerleşimci grupların eylemlerini ve bu gruplara verilen siyasi desteği ortaya koymaktadır.

^{Kutsal İşgal: Filistin Topraklarını Gasbetmek Fragman (Al Jazeera Balkans)}

Yapım Süreci ve Konu

Belgeselin çekimleri, TRT World Araştırma Ekibi tarafından 7 Ekim 2023’te başlayan Gazze saldırılarından iki ay sonra, Batı Şeria’da İsrailli yerleşimcilerin arasına sızılarak gerçekleştirilmiştir. Yapım ekibi, bu süreçte büyük bir gizlilik içinde çalışmış ve radikal yerleşimci grupların iç yaşamına dair daha önce kamuoyuna yansımamış görüntülere ulaşmıştır. Çekimler sırasında İsrail’in “Hilltop Youth” adlı aşırı sağcı yerleşimci grubunun faaliyetleri, bu grubun Filistinlilere yönelik saldırıları ve bu eylemlerin devlet yapıları tarafından nasıl desteklendiği belgelenmiştir.

Belgeselde, İsrail’in Filistinlileri yerinden etme politikaları, toprakların sistematik olarak gasbedilmesi, yasa dışı yerleşimlerin inşa süreci ve Filistin köylerinin yıkımı detaylı biçimde ele alınmıştır. Ayrıca yapımda, İsrailli eski askerler, yerleşimci liderleri, aktivistler ve siyasetçilerle yapılan röportajlar yer almaktadır. Röportaj yapılan isimler arasında eski İsrail Başbakanı Ehud Olmert, Peace Now hareketi lideri Haget Ofran, insan hakları hukukçusu Michael Sfard, Hilltop Youth’un eski üyesi Milletvekili Zvi Sukkot, yerleşimci lideri Daniella Weiss ve İsrail ordusunun eski keskin nişancısı Nadav Weiman bulunmaktadır.

İçerik ve Temalar

Belgesel hem tanıkların hem faillerin ifadelerine yer vererek Batı Şeria’daki yerleşimci şiddetinin boyutlarını ortaya koymaktadır. Yasa dışı yerleşimlerin, Filistinlilerin günlük yaşamını nasıl etkilediği, tarım alanlarının nasıl gasp edildiği ve bölgedeki su kaynaklarının nasıl kontrol altına alındığına dair kapsamlı görüntüler sunulmuştur. Ayrıca, İsrail’in işgal politikasının uluslararası hukuka aykırı yönleri, insan hakları ihlalleri ve apartheid benzeri uygulamaları belgede doğrudan gözlemlerle desteklenmiştir.

Belgesel, görsel anlatım gücüyle, Srebrenitsa soykırımını hatırlatarak Bosna-Hersek’teki izleyiciler için tarihsel bir yankı oluşturmuştur. Gazze’de yaşananlar ile 1995’teki Srebrenitsa katliamı arasında bir duygusal bağ kurulmuş, her iki olayın da uluslararası toplumun sessizliğiyle sürdüğü vurgulanmıştır.

Galalar ve Gösterimler

Belgeselin ulusal galası 24 Ağustos 2024’te İstanbul Atlas Sineması’nda yapılmıştır. Gösterim öncesinde “Bir Filistin Günü” temalı etkinlik düzenlenmiş, burada TRT Genel Müdürü Prof. Dr. Mehmet Zahid Sobacı konuşma yapmıştır. Sobacı, İsrail işgalinin tarihsel arka planına değinmiş, Balfour Deklarasyonu’ndan Nekbe’ye uzanan süreci özetleyerek Filistin direnişinin uluslararası dayanışma ile desteklenmesi gerektiğini belirtmiştir.

Galada ayrıca “İsrail’in işgali, dünya çapında bir ahlak krizini nasıl tetikledi?” başlıklı panel düzenlenmiştir. Panelde Filistinli aktivist Issa Amro, tarihçi Robert Martin, düşünür Prof. Dr. Sami al-Arian ve Yahudi kökenli İngiliz tarihçi Prof. Ilan Pappe konuşmacı olarak yer almıştır. İkinci panelde ise Amerikalı aktivist Medea Benjamin, yazar Aaron Mate, hemşire Ahmed Kouta ve İsrailli gazeteci Gideon Levy söz almış, İsrail propagandası ve küresel medyada Filistin meselesinin temsili tartışılmıştır.

Belgesel, 14 Şubat 2025’te İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nde, 28 Kasım 2024’te ise İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde düzenlenen etkinliklerde de gösterilmiş; yönetmen Aslıhan Eker Çakmak, yapım süreci ve çekim koşulları hakkında detaylı bilgi vermiştir.

Uluslararası Tanınırlık ve Ödüller

Kutsal İşgal, 18 Eylül 2024’te Bosna Hersek’in Saraybosna kentinde düzenlenen 7. Uluslararası Al Jazeera Balkanlar Belgesel Film Festivali’nde “En İyi Belgesel ve Program Ödülü”ne layık görülmüştür. Festivalin bu yılki teması “Adalet” olarak belirlenmiş, Filistin’in işgali ve Gazze’deki soykırım konuları merkeze alınmıştır. TRT World Araştırma Ekibi’nin zorlu saha koşullarında yürüttüğü çalışmalar, festival jürisi tarafından “belgesel gazeteciliğin cesur bir örneği” olarak değerlendirilmiştir.

TRT Genel Müdür Yardımcısı Ömer Faruk Tanrıverdi, törende yaptığı konuşmada ödülü Filistin halkına ithaf etmiş ve yapımın, “Srebrenitsa’nın acılarının hâlâ taze olduğu bir coğrafyada, yeni bir soykırıma tanıklık eden dünyanın sessizliğini” hatırlattığını vurgulamıştır. Belgesel, bu ödül ile birlikte TRT’nin “Ukrayna Savaş Günlükleri” yapımından sonra uluslararası alanda aldığı ikinci büyük belgesel ödülü olmuştur.

Yönetmen ve Yapım Ekibi

Belgeselin yönetmeni Aslıhan Eker Çakmak, gazetecilik ve belgesel yapımcılığı alanında TRT World bünyesinde görev yapmaktadır. Yapımda ayrıca Jose Carlos Soares ve Tanju Şahin’in katkıları bulunmaktadır. Çakmak, farklı üniversitelerde düzenlenen etkinliklerde yapımın hem teknik hem de etik boyutları üzerine sunumlar yapmış, özellikle Filistin topraklarında yaşanan hak ihlallerine uluslararası dikkat çekmenin önemini vurgulamıştır.

Değerlendirme ve Yayın

Belgesel, 18 Eylül 2024 tarihinde TRT’nin uluslararası kanalları ve dijital platformlarında yayımlanmıştır. 53 dakikalık yapım, hem TRT World ekranlarında hem de Tabii platformunda izleyiciyle buluşmuştur. Yapım, İsrail’in Filistin topraklarını işgal sürecini adım adım belgeleyen anlatımıyla geniş bir izleyici kitlesine ulaşmıştır.

Belgesel, TRT’nin son yıllarda yürüttüğü “hakikat temelli belgesel gazeteciliği” vizyonunun bir parçası olarak tanımlanmakta; Filistin meselesinin küresel kamuoyunda görünürlüğünü artırma çabasının bir ürünü olarak değerlendirilmektedir.