Kuzalan Şelalesi, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde, Giresun ilinde bulunan bir şelaledir. Yaklaşık 20 metre yüksekliğindedir. Şelale, Aksu Deresi üzerinde, traverten oluşumları bulunan bir yamaçtan akmaktadır. Bölgedeki travertenler, yer altı sularında çözünmüş kalsiyum karbonatın çökelmesiyle meydana gelmiştir. Kuzalan Şelalesi, Kuzalan Şelalesi Tabiat Parkı sınırları içindedir. Bölge, jeomorfolojik yapı, hidrolojik özellikler ve ekosistem açısından incelenmektedir.
Konum
Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde, Giresun ilinin Dereli ilçesi sınırları içinde yer almaktadır. Şelale, Alancık Köyü'ne bağlı Kuzalan Mahallesi'nin yaklaşık 700 metre güneyinde konumlanmıştır. Giresun il merkezine olan uzaklığı yaklaşık 45 kilometredir. Bölge, Giresun-Dereli karayolu boyunca Aksu Deresi vadisi çevresinde bulunmaktadır. Jeomorfolojik ve hidrolojik olarak Karadeniz kıyı kuşağının iç kesimlerinde yer alan bu alan, yüksek eğimli vadi yapısıyla dikkat çeker.
Kuzalan Şelalesi'ne ulaşım, Giresun-Dereli karayolu üzerinden sağlanmaktadır. Yol, araç trafiğine uygun olup vadinin doğal peyzajını takip eder. Şelaleye ulaşımı kolaylaştıran yollar, doğal ortamın korunmasına dikkat edilerek planlanmıştır. Ayrıca, bölgedeki yürüyüş yolları ve doğa parkurları, ziyaretçilere çeşitli erişim alternatifleri sunmaktadır.
Jeolojik Özellikler
Bölge, temel olarak Paleozoyik yaşlı granit ve granodiyorit kayaçlarından oluşmaktadır. Aksu Deresi’nin vadisi ve çevresi, bu sert kayaçların erozyon ve aşınım etkisiyle şekillenmiştir. Şelalenin aktığı alan, traverten oluşumlarının yoğun olduğu bir yamaçtır. Travertenler, yer altı sularındaki çözünmüş kalsiyum karbonatın yüzeye çıkıp çökelmesiyle oluşur ve burada önemli bir jeolojik yapı unsurudur. Bu travertenler, bölgenin hidrojeolojik yapısının göstergesi olarak değerlendirilmektedir.
Jeomorfolojik Yapı
Kuzalan Şelalesi ve çevresi, vadi tabanı, yamaçlar ve akarsuların etkileşimiyle oluşmuş jeomorfolojik şekillere sahiptir. Şelalenin yüksekliği yaklaşık 20 metre olup, Aksu Deresi’nin traverten kaplı dik yamaçtan akması sonucu oluşmuştur. Vadi eğimi, yamaçların morfolojisi ve akarsu rejimi, şelalenin görünümünü ve oluşum sürecini doğrudan etkilemektedir. Bölge, ayrıca şiddetli erozyon belirtileri göstermektedir.
Kuzalan Şelalesi (Anadolu Ajansı)
İklim Özellikleri
Kuzalan Şelalesi, Karadeniz iklim kuşağında yer alır. Yıllık ortalama sıcaklık yaklaşık 13,6 °C’dir. En sıcak ay temmuz olup ortalama sıcaklık 22,2 °C, en soğuk ay ise ocak olup ortalama sıcaklık 5,1 °C olarak kaydedilmiştir. Ortalama yıllık yağış miktarı 1235,2 mm olup, yağışlar yıl boyunca nispeten dengeli dağılmıştır. Kasım ayı en yağışlı dönemdir. Bölgenin nem oranı yüksektir ve bu durum flora ve fauna çeşitliliğini olumlu yönde etkilemektedir.
Toprak Yapısı
Tabiat parkı ve çevresinde VII. ve VIII. sınıf araziler yaygındır. Bu sınıflandırma, tarımsal üretim için sınırlı elverişlilik ve yüksek erozyon riski anlamına gelir. Topraklar genellikle sığ, taşlı ve aşırı erozyona maruz kalmıştır. Bölgedeki en yaygın toprak türü gri kahverengi podzolik topraklardır. Bu topraklar, orman, mera ve kısmen fındık bahçeleri ile kaplı alanlarda görülmektedir.
Bitki Örtüsü (Flora)
Kuzalan Şelalesi çevresi, hem geniş yapraklı hem de iğne yapraklı ağaçların birlikte bulunduğu karma bir bitki örtüsüne sahiptir. Ladin, kayın, akçaağaç, karaağaç, porsuk, yabani fındık ve saf şimşir türleri önemli bitki topluluklarını oluşturur. Bazı bireyler, anıt ağaç niteliğinde yaş ve büyüklüktedir. Bu flora çeşitliliği, alanın botanik açıdan değerli olduğunu göstermektedir. Bölge, botanik turlarına ve doğa incelemelerine uygundur.
Hayvan Varlığı (Fauna)
Bölgede çok çeşitli memeli, kuş, sürüngen, kemirgen ve balık türleri yaşamaktadır. Memeliler arasında ayı, karaca, tavşan, kurt, tilki, porsuk, gelincik, kaya ve ağaç sansarı, ermin, çakal gibi türler bulunmaktadır. Kuşlar arasında kuzgun, doğan, şahin, kaya kartalı, puhu, baykuş, çaylak gibi yırtıcılar ile balaban, küçük akbalıkçıl, gri balıkçıl, turna, kuğu, ördek, kumru, kaya güvercini, keklik ve çulluk türleri mevcuttur. Sürüngenler arasında kara yılan ve uysal yılan, kemirgenler arasında ise fare ve sincaplar yaygındır. Aksu Deresi ve kollarında doğal alabalık, karabalık, sazan ve bıyıklı balık türleri gözlemlenmiştir.
Beşerî Çevre
Kuzalan Mahallesi, şelaleye en yakın yerleşim birimi olarak konumlanmıştır. Mahallenin adı “gölgede kalan alan” anlamındadır ve vadi içerisindeki coğrafi konumu nedeniyle güneşlenme süresi kısadır. Mahallede yaz aylarında geçici nüfus artışı görülür; fındık toplama gibi mevsimlik faaliyetler yoğunluk kazanır. Kış aylarında nüfus önemli ölçüde azalır.
Kültürel Özellikler
Tabiat parkı sınırları içinde iki adet tarihi ahşap su değirmeni bulunmaktadır. Değirmenler, yığma kütük sistemiyle inşa edilmiş olup çatılarında “hartama” kullanılmıştır. Bu yapılar, bölgedeki geleneksel kırsal yaşam ve geçim tarzını yansıtan mimari örneklerdir. Tarihi değirmenler, geçmişte mısır tarımından elde edilen ürünlerin öğütülmesinde kullanılmıştır.
Rekreasyonel ve Bilimsel Kullanım
Kuzalan Şelalesi ve çevresi, doğa yürüyüşü, yaban hayatı gözlemciliği, kuş gözlemciliği, fotoğrafçılık gibi rekreasyonel etkinliklere olanak sağlamaktadır. Ayrıca bölge, flora, fauna, jeoloji ve hidroloji gibi disiplinlerde bilimsel araştırmalar için uygun ortamlar sunmaktadır. Bu yönleriyle ekoturizm faaliyetleri açısından potansiyel taşımaktadır.
Koruma Durumu
Kuzalan Şelalesi, Kuzalan Şelalesi Tabiat Parkı sınırları içerisinde yer almakta olup, bu alan doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanım amacıyla ilan edilmiştir. Tabiat parkı yönetimi, doğa koruma ilkeleri çerçevesinde yürütülmekte, ekosistem bütünlüğünün korunması hedeflenmektedir.
Kuzalan Şelalesi (Youtube/Giresun)
