Muğla ili Milas ilçesi sınırlarında yer alan Labranda Antik Kenti, Karya bölgesinde yer alan antik bir kutsal alan yerleşimidir. Yerleşim, Arkaik dönemden itibaren kullanılmaya başlanmış ve Hekatomnos Hanedanlığı döneminde yapı faaliyetlerinin yoğunlaştığı bir kült alanı haline gelmiştir. Zeus Labraundos kültüne ev sahipliği yapan alan, mimari düzenlemesi, yapı kalıntıları ve yazıtları ile belgelenmiştir.
Konum ve Ulaşım Bilgileri
Labranda, Milas ilçe merkezinin yaklaşık 14 kilometre kuzeydoğusunda, Gökbel Dağları'nın yamacında konumlanmaktadır. Yaklaşık 700 metre rakıma sahip olan alan, Mylasa’dan başlayan ve antik dönemde kutsal yol olarak kullanılan bir güzergâh üzerinden ulaşılan bir yerleşimdir. Günümüzde bu yolun modern ulaşım yollarıyla kesişen bölümlerinden araçla erişim mümkündür.
Labranda Antik Kentinden Bir Görünüm (Kültür Portalı)
Tarihsel Kullanım Süreci
Arkeolojik veriler, Labranda’nın Arkaik dönemden itibaren kült amaçlı kullanıldığını göstermektedir. M.Ö. 4. yüzyılda, Karya Satrabı Hekatomnos ve ailesi döneminde bölgedeki mimari düzenleme ve yapı inşası yoğunlaşmıştır. Mausolos’un idaresi sırasında, M.Ö. 355 yılında meydana gelen bir yangının ardından yeniden inşa süreci başlamıştır. Bu dönemde yapılan yapılar arasında revaklar, anıt yapılar, konut ve ziyafet yapıları (andronlar) yer almaktadır.
Kutsal Yol ve Kült Merkezi
Labranda, Mylasa kent merkeziyle ilişkili bir kült alanı olarak tanımlanmaktadır. Antik dönemde her yıl düzenlenen dini törenler için Mylasa’dan Labranda’ya uzanan yaklaşık 13 kilometrelik bir kutsal yol kullanılmıştır. Bu yol, dini yürüyüşlerin yapıldığı, tören hazırlıklarının gerçekleştiği bir geçiş güzergâhı olarak düzenlenmiştir. Günümüzde bu yolun izleri takip edilebilmektedir.
Labranda Antik Kenti (Kültür Portalı)
Zeus Labraundos Kültü
Antik kent, adını Zeus’un yerel kült biçimi olan “Zeus Labraundos”tan almaktadır. Antik betimlemelerde, bu tanrı figürü sağ elinde çift yüzlü balta (labrys) taşıyan bir şekilde tanımlanmıştır. Labranda’daki tapınak ve sunak yapılarının planlaması, bu kültün gerekliliklerine uygun olarak şekillendirilmiştir. Kült, bölgedeki dinsel pratiklerin sürekliliği açısından belgelenebilir niteliktedir.
Mimari Düzenleme ve Yapılar
Labranda’daki yapılar doğu-batı doğrultusunda planlanmış olup dağ yamacına teraslama yöntemiyle yerleştirilmiştir. Alanda yer alan mimari yapılar arasında tapınak, sunak, stoa, andron, giriş kapıları ve çeşitli servis yapıları bulunmaktadır. Bu yapılar, düzgün kesme taş bloklarla inşa edilmiştir. Kentin farklı seviyeleri arasında ulaşımı sağlayan merdivenli yollar da tespit edilmiştir.
M.S. 300'lü Yıllar'da Labranda (Kültür Portalı)
Arkeolojik Bulgular ve Koruma Durumu
Antik kentte yapılan kazılarda mimari temeller, yazıtlar ve küçük buluntular belgelenmiştir. Bu bulgular, kutsal alanın kullanım süreci, yapıların işlevleri ve antik dönem ziyaretçi trafiği hakkında bilgi sunmaktadır. Labranda, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ören yeri statüsünde koruma altına alınmıştır. Alanda bilgilendirme levhaları ve yönlendirme panoları yer almaktadır.
Kazı Buluntuları Arasında Büyük Bir Yunanca Yazıt Koleksiyonu (Kültür Portalı)
