Laodikeia Antik Kenti, antik Frigya Bölgesi’nin batı ucunda, günümüz Denizli ilinin 6 km kuzeydoğusunda yer alır. Lykos (Çürüksu) Vadisi'nin ortasında stratejik bir konuma sahip olan kent, MÖ 3. yüzyılda Seleukos Kralı II. Antiokhos tarafından eşi Laodike adına kurulmuştur. Antik kaynaklara göre kent, daha önce Diospolis ve Rhoas adlı kutsal köylerin yerine inşa edilmiştir.

^{Laodikeia Antik Kenti (Kültür Portalı)}

Kuruluş Öncesi Dönem

Kentin batısındaki Asopos Tepesi’nde yapılan kazılarda Geç Kalkolitik (MÖ 3500) ve Erken Tunç Çağı’na (MÖ 3000) ait yerleşim izlerine rastlanmıştır. Bu da bölgedeki yerleşimin, Laodikeia’dan çok önceye dayandığını göstermektedir​.

Hellenistik Dönem

Laodikeia, MÖ 3. yüzyılda Seleukoslar tarafından kurulmuş, ardından Bergama Krallığı’nın ve daha sonra Roma Cumhuriyeti'nin egemenliğine geçmiştir. Kentin erken döneminde ticaret, özellikle de tekstil üretimi ve yün ticareti, önemli bir ekonomik faaliyet olarak öne çıkmıştır.

Roma Dönemi

MÖ 1. yüzyıldan itibaren Laodikeia büyük bir ticaret ve yönetim merkezi hâline gelmiştir. Roma döneminde çeşitli imar faaliyetleriyle kent altın çağını yaşamış, MS 60 yılında meydana gelen büyük deprem sonrası bile Roma yardımı almadan kendini yeniden inşa etmiştir. Bu dönemde dokuma endüstrisi büyük gelişme göstermiş, kent “Trimitaria” olarak anılmaya başlanmıştır​.

Bizans ve Hıristiyanlık Dönemi

MS 4. yüzyıldan itibaren Hıristiyanlığın kabulüyle birlikte Laodikeia, Frigya Metropolisi unvanını kazanarak önemli bir dini merkez olmuştur. Yedi Asya Kilisesi’nden biri bu kentte yer almakta, bu da İncil'de adının geçmesine neden olmuştur. Büyük Constantinus’un Milano Fermanı sonrası inşa edilen Laodikeia Kilisesi bu dönemin en önemli yapılarındandır​.

Çöküş Dönemi

MS 494 ve MS 7. yüzyılda yaşanan büyük depremler, Arap akınları ve su yollarının tahrip olmasıyla kent terk edilmiştir. Halk, bugünkü Denizli-Kaleiçi ve Babadağ eteklerine göç etmiştir​.

^{Laodikeia Antik Kenti (Kültür Portalı)}

Şehir Planı ve Mimarisi

Laodikeia, Hippodamik (ızgara) sistemde planlanmış, üç tarafı nehirlerle çevrili bir platform üzerine kurulmuştur. Kentin etrafı dört büyük nekropol alanıyla çevrilidir. Kentte yer alan başlıca yapılar:

İki tiyatro: Hellenistik Batı Tiyatrosu ve MS 2. yüzyılda yapılan Kuzey Tiyatrosu

Stadyum: 285x70 metre boyutlarıyla Anadolu’nun en büyüklerinden

Hamam-gymnasium kompleksleri: Sosyal ve eğitim yapılarıdır

Tapınak A: Apollon, Artemis ve İmparatorluk kültüne adanmıştır

Laodikeia Kilisesi: Özgün plan tipine sahip, çok apsisli bazilikal yapıdır​.

^{Tapınak (Denizli Kültür ve Turizm Bakanlığı)}

Kazı ve Restorasyon Çalışmaları

Laodikeia kazıları 2003 yılından itibaren Prof. Dr. Celal Şimşek başkanlığında yürütülmektedir. Kentte kazı ve restorasyon çalışmaları eş zamanlı yapılmakta olup:

Suriye Caddesi, Tapınak A, Laodikeia Kilisesi, Doğu Bizans Kapısı gibi alanlar başarıyla ayağa kaldırılmıştır. Kuzey (Kutsal) Agora, agoranın çevresindeki tapınak kalıntılarıyla birlikte büyük bir kutsal alan olarak restore edilmektedir. Yapıların restorasyonunda anastylosis yöntemi kullanılmakta, depremlerin bıraktığı izler korunmaktadır. Kentte kurulan yaşayan arkeoloji parkı modeliyle yerli halk ve ziyaretçiler için eğitim, sergi ve deneyim alanları oluşturulmuştur​

Günümüzde Laodikeia

Laodikeia, Pamukkale Üniversitesi himayesinde sürdürülen kazı ve restorasyonlarla modern anlamda bir arkeopark hâline getirilmiş ve UNESCO Geçici Miras Listesi’ne alınmıştır. Kentte MOBESE kameralarıyla canlı kazı yayınları yapılmakta, ziyaretçi merkezleri, tuvalet, büfe ve bilet gişesi gibi turizm altyapısı kurulmuştur.

^{Laodikeia'da Bulunan Tarihi Eser (Denizli Kültür ve Turizm Bakanlığı)}

Laodikeia'da Bulunan Tarihi Eser (Denizli Kültür ve Turizm Bakanlığı)