Mahmutbey Camii, Kastamonu’nun Kasaba Köyü’nde bulunan, Anadolu Türk mimarisinin ahşap yapı geleneğini yansıtan bir eserdir. 1366 yılında Candaroğulları Beyliği döneminde Mahmut Bey tarafından inşa ettirilen cami, çivi kullanılmadan birbirine geçirilmiş ahşap elemanları sebebiyle “Çivisiz Camii” olarak da anılmaktadır. Mimari estetiği, süslemeleri ve yapım tekniği ile sadece dini yapı olarak değil, sanat tarihi açısından da nadide bir örnek teşkil etmektedir.
Tarihçe
Mahmutbey Camii, Candaroğulları Beyliği döneminde beyliğin ileri gelen devlet adamlarından Emir Hüsameddin Mahmut Bey tarafından yaptırılmıştır. Yapım tarihi olarak 1366 yılı kabul edilmektedir. Candaroğulları, Anadolu Beylikleri döneminde Batı Karadeniz’de hüküm sürmüş ve kültürel miras olarak birçok mimari eser bırakmıştır. Mahmutbey Camii, bu dönemin en iyi korunmuş örneklerinden biridir. Caminin kitabesi günümüze ulaşmış olup, yapım tarihi ile banisinin adı bu belge sayesinde doğrulanmaktadır.
Mahmutbey Camii (Kültür Portalı)
Mimari Özellikler
Yapının tamamı ahşaptan inşa edilmiş olup bağlantı noktalarında hiçbir çivi ya da metal eleman kullanılmamıştır. Parçalar, geçme ve oyma teknikleriyle birleştirilmiştir. Dikdörtgen planlı olan yapı, ahşap direkli ve kubbesiz bir harim düzenine sahiptir. Tavan kısmı tamamen ahşap işçiliğiyle kaplanmış, yapının ana yükünü ise 12 adet ahşap sütun taşımaktadır. Cami kapısı, Anadolu’nun nadir ahşap oyma işçiliği örneklerinden biri olarak kabul edilmekte; renkli kalem işi süslemeleri, geometrik ve bitkisel motifleriyle dikkat çekmektedir. Minare ise sonradan eklenmiş olup taş temel üzerine ahşap olarak inşa edilmiştir.
Mahmutbey Camii Kapısı (Kültür Portalı)
Sanatsal ve Kültürel Önemi
Mahmutbey Camii, Anadolu ahşap mimarisinin nadir örneklerinden biri olması bakımından hem mimari hem de kültürel açıdan dikkat çeken bir yapıdır. Özellikle ahşap oyma tekniğiyle yapılmış kapısı, Türk sanat tarihinde özgün bir eser olarak değerlendirilmektedir. Orijinal kapı günümüzde Kastamonu Etnografya Müzesi’nde muhafaza edilmekte, camide ise aslına uygun olarak hazırlanmış bir kopyası bulunmaktadır. İç mekan süslemeleri, geometrik kompozisyonlar, bitkisel motifler ve hat sanatı unsurlarını bir araya getiren bir bezeme anlayışını yansıtır. Mahmutbey Camii, Osmanlı öncesi beylik dönemi mimarisinin karakterini koruyan ve bu geleneğin örneklerinden biri olarak literatürde önemli bir yer tutmaktadır.
Kastamonu Mahmut Bey Camii (TC Kültür ve Turizm Bakanlığı)
Koruma ve Miras Durumu
Mahmutbey Camii, 2014 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilerek uluslararası ölçekte kültürel miras statüsü kazanmıştır. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından koruma altına alınan cami, geçmişten günümüze çeşitli restorasyon çalışmalarıyla yapı bütünlüğünü muhafaza etmektedir. Aynı zamanda, Kastamonu’daki tarihi İstiklal Yolu güzergahında yer alması sayesinde, bölgedeki kültürel rotalar içinde önemli bir durak olarak değerlendirilmektedir.
