Mamure Kalesi, Türkiye’nin Mersin iline bağlı Anamur ilçesinin doğusunda, Antalya-Mersin karayolu üzerinde, Bozdoğan Köyü sınırları içerisinde bulunmakta olup 23.500 m²’lik bir alanı kaplamaktadır. Yüksek kayalıklar ve düzlükler üzerine kurulu olan bu yapı, antik Roma şehri Rigmonai’nin temelleri üzerine inşa edildiği düşünülen bir Orta Çağ kalesidir. Roma, Bizans, Selçuklu, Karamanoğulları ve Osmanlı dönemlerine ait kalıntılar taşıyan Mamure Kalesi, mimari çeşitliliği ve tarihi yapısıyla dikkat çeker. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan kale, Akdeniz kıyısında günümüze ulaşmış en sağlam Türk kalelerinden biri olarak kabul edilmektedir.

^{Mamure Kalesi (Kültür Portalı)}

Tarihçe

Mamure Kalesi’nin kesin yapılış tarihi bilinmemekle birlikte, ilk inşasının M.S. 3. veya 4. yüzyılda Romalılar tarafından Akdeniz ve Kilikya ticaret yollarını gözetlemek amacıyla gerçekleştirildiği tahmin edilmektedir. Büyük kesme taşlardan yapılmış antik temellerin hangi tarihte ve kimler tarafından inşa edildiği tam olarak tespit edilememiştir. Kale, Roma döneminden sonra Bizans ve Haçlılar tarafından genişletilmiş, 1221 yılında Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından ele geçirilmiştir.

Selçukluların zayıflamasıyla Hristiyan birliklerin kontrolüne geçen kale, 14. yüzyılda Karamanoğlu Mahmut Bey (1300-1308) tarafından kuşatılarak geri alınmıştır. Mahmut Bey, kaleyi onarıp mamur hale getirmiş ve adını “Mamuriye” koymuştur. Bu dönemde kiliselerin bir kısmı yıkılarak yerine cami inşa edilmiştir. Kalenin kitabesine göre, Karamanoğlu Alaaddinoğlu Mehmet oğlu Sultan İbrahim tarafından 854 Hicri yılında (1450) yeniden inşa edilmiştir. Kitabede, “Mamure Beldesi ve kalesi savaş için yardım edilen köşedir. Korunan yerleşim yeri Allah yolunda hediye olarak cihat için onun yardımı ile tamam oldu” ifadeleri yer almaktadır.^【1】  Kale, 16. yüzyıl ortaları ve 18. yüzyıl sonlarında Osmanlılar tarafından onarılmış, son olarak 1960’lı yıllarda Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.

^{Mamure Kalesi (Kültür Portalı)}

Mimari Özellikler

Mamure Kalesi, yüksek duvarlarla ayrılmış üç ana bölümden oluşur: doğudaki iç avlu, batıdaki dış kale ve güneydeki kayalıklar üzerine inşa edilmiş iç kale. Kale, 39 kulesi, su sarnıçları, camisi ve dışındaki hamam kalıntılarıyla dikkat çeker. Etrafı 10 metre genişliğinde savunma amaçlı bir hendekle çevrilidir. Kale duvarları çift katlı olup, alt kısımları geniş, üst kısımları ise yukarı doğru daralmaktadır.

Duvarlar ve burçlar, çeşitli taşlar ve Horasan harcı kullanılarak inşa edilmiştir; giriş kapıları, pencerelerin kemerleri ve duvar köşelerinde kesme taş, daha geç dönemdeki onarımlarda ise tuğla kullanılmıştır. İçerisinde birbirine bağlantılı galeriler ve merdivenlerle üst kattaki burçlara ulaşımı sağlayan yollar bulunmaktadır. Güneyde, sahil kenarında yer alan kalın ve yüksek gözetleme kulesi (baş kale), dairesel ve dört köşe formlardaki burçlar ile üstü tamamen yıkılmış Fener Kulesi dikkat çeker.

Dış kalede ise merkezi planlı, tek kubbeli bir cami, çeşme, depolar, sarnıçlar ve askerlerin iskân yerleri olduğu düşünülen yapılar yer alır. Caminin ilk yapılışı Karamanoğulları dönemine ait olup, 16. yüzyıl Osmanlı mimarisinin klasik ögelerini taşımaktadır. Kalenin esas giriş kapısı, iç avlunun kuzeyinde, dört köşe planlı iki kule arasında yer alır ve üzerinde altı satırlık bir kitabe bulunur.

Günümüzde kullanılan giriş ise esas giriş değildir ve hendek üzerindeki köprü yıkılmıştır. Su ihtiyacı, ana giriş kapısının kuzeydoğusundaki burçta bulunan su yolu ve kale içindeki sarnıçlarla karşılanmıştır. Kalenin kuzeyinde, 1988 yılında Anamur Müze Müdürlüğü tarafından yapılan kurtarma kazılarında, moloz taş ve Horasan harcıyla inşa edilmiş, tabanları mozaik döşeli hamam ve konut kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. Bu kalıntıların Rigmonai Antik Kenti’ne ait olduğu ve Geç Roma Dönemi’ne tarihlenen seramik parçaları bulunduğu düşünülmektedir.

^{Mamure Kalesi (Kültür Portalı)}

Kültürel ve Tarihi Önem

Mamure Kalesi, Roma’dan Osmanlı’ya uzanan tarihi ve mimari özellikleriyle Türkiye’nin en büyük ve iyi korunmuş kalelerinden biridir. Denizden ve karadan gelebilecek saldırılara karşı korumalı gözetleme pencereleri, burçlar arasındaki dolaşım yolları ve savunma mekanizmalarıyla stratejik bir öneme sahiptir. Kalenin işçiliği ve yapım tekniği, Alanya Kalesi’ni anımsatır. İçerisindeki cami, yüzyıllardır ibadete açık olup, kale ziyaretçilerine hem tarihi hem de manevi bir deneyim sunma potansiyeline sahiptir.

Mamure Kalesi, Mersin’in 216 km batısında, Antalya-Mersin otobanının Akdeniz kıyısına bakan kısmında yer alır. Tarih ve doğal yapıların birleştiği bu kale, çevresindeki diğer tarihi kalıntılar ve doğal alanlarla birleşerek bölgenin en önemli turistik noktalarından biri haline gelmiştir.

^{Mamure Kalesi (Kültür Portalı)}