Manisa asma yaprağı, Türkiye'nin Manisa iline özgü, coğrafi işaret tescilli (menşe adı) salamura asma yaprağı ürünüdür. 07 Şubat 2023 tarihinde 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında tescillenmiş olup; Manisa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından tescil ettirilmiştir. Tescil numarası 1334’tür.

Coğrafi Yayılım

Manisa asma yaprağı; Ahmetli, Akhisar, Demirci, Gölmarmara, Gördes, Kırkağaç, Köprübaşı, Kula, Salihli, Sarıgöl, Saruhanlı, Selendi, Soma, Şehzadeler, Turgutlu ve Yunusemre ilçelerini kapsayan geniş bir coğrafi alanda yetiştirilmektedir.

Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Bu ürün, Manisa sultani çekirdeksiz üzümünün asmalarından elde edilen yapraklarla hazırlanır. Yapraklar, yeşil renkte, ince yapılı, çoğunlukla dilimsiz, damarsız ya da az damarlıdır. Salamura işlemi %8-15 oranında tuz (NaCl) ve %0,1 oranında sitrik asit (limon tuzu) içermektedir. Bu işlem sonunda yapraklar, sarı-yeşil bir renge kavuşur.

İklim ve Yetişme Koşulları

Manisa’da bağcılık tarihi Antik Çağ’a kadar uzanır. Bölge, Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında geçiş özelliği gösterir; yazları sıcak ve kurak, kışları yağışlıdır. Yıllık ortalama sıcaklık 17,5 °C, yağış miktarı 713,6 mm’dir. Özellikle yaprak toplama döneminde düşük nem ve yüksek güneş ışığı, yaprakların istenen renkte, az damarlı ve tüysüz olmasını sağlar.

Bileşen Özellikleri

Fenolik Madde: Ortalama 14,25 mg GAE/g

Flavonoid Madde: Ortalama 6,79 mg CE/g

Mineral İçeriği: Yüksek oranda demir (Fe), çinko (Zn), kalsiyum (Ca), potasyum (K), magnezyum (Mg) ve mangan (Mn) içerir.

Fiziksel Özellikler: Yaprak eni 9–22 cm, boyu 12–24 cm arasında değişmektedir.

Üretim ve İşleme Aşamaları

• Hasat: Çiçeklenmeden 2-3 hafta önce, nisan sonu – temmuz ortası arasında uygun olgunluktaki yapraklar toplanır.
• Yıkama ve Ayıklama: Toplanan yapraklar içilebilir kalitede suyla yıkanır ve zarar görmüş olanlar ayıklanır.
• Salamura Hazırlığı: %8-15 oranında tuz ve %0,1 oranında sitrik asit içeren salamura hazırlanır ve yapraklarla doldurulmuş bidonlara eklenir.
• Fermentasyon: 4-6 hafta sürer. Bu süre sonunda yapraklar kendine özgü sarı-yeşil rengini alır.
• Ambalajlama ve Saklama: Salamura yapraklar güneş görmeyen, serin ve kuru ortamlarda 2 yıla kadar muhafaza edilebilir.

Denetim

Denetimler, Manisa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinasyonunda, Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü, Manisa Ticaret Borsası ve Manisa Ziraat Odası temsilcilerinden oluşan bir komisyon tarafından yürütülmektedir. Denetimler yılda en az bir kez yapılmakta ve ürünün coğrafi işarete uygunluğu kontrol edilmektedir.

Kültürel ve Tarihî Önemi

Manisa’daki bağcılık kültürü antik dönemlere dayanır. Gediz Ovası, tarih boyunca “Üzüm Ovası” ve “Lidya’nın Altın Ovası” olarak anılmıştır. Üzüm ve yaprak figürleri antik döneme ait taş işçiliğinde sıkça yer bulmuştur.