Köken

“Mankurt” sözcüğü, Türkçeye Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un 1980 tarihli Gün Olur Asra Bedel (Kırg. Kılım Karıtar Bir Kün) adlı romanı aracılığıyla geçmiştir. Bu romanda, “mankurt” kelimesi, düşman güçlerce zihni silinmiş ve kendi halkına yabancılaştırılmış bir kişi anlamında kullanılmıştır. Sözcüğün kökeni Moğolca manggur (“ahmak”) kelimesine dayanmaktadır. Aytmatov’un eserinden sonra kelime Türkçede mecazi anlam kazanarak dilde yerleşmiştir.

Kullanım Alanları

Edebî ve alegorik metinlerde: Özellikle Cengiz Aytmatov’un Gün Olur Asra Bedel adlı romanında sembolik anlamda kullanılır.

Siyasi ve toplumsal eleştiri yazılarında: Ulusal değerlerini unutmuş ya da dış etkilere teslim olmuş kişiler için hakaret ya da uyarı ifadesi olarak geçer.

Sosyal medya paylaşımlarında ve kamuoyuna dönük yorumlarda: Kültürel duyarsızlık veya kimliksizleşme eleştirilerinde sıkça kullanılır.

Tarihî ve ideolojik metinlerde: Asimilasyon, kültürel sömürgecilik ve bilinç kaybı temalarında mecazî kavram olarak yer alır.

Tiyatro ve roman karakter analizlerinde: Kimlik sorununu yaşayan ya da topluma yabancılaşmış karakterlerin tanımında kullanılır.