Deniz Kalesi olarak da bilinen Kız Kalesi, Mersin’in Erdemli ilçesine bağlı Kızkalesi Beldesi sahilinde, kıyıdan yaklaşık 600 metre açıkta bulunan küçük bir adacık üzerinde yer alır. Kale, adını verdiği mahallenin simgesi olup Mersin’in 60 kilometre güneybatısında konumlanmıştır. Tarihi kaynaklara göre, kale 1199 yılında I. Leon tarafından yaptırılmıştır; bu bilgi, kalenin üzerinde bulunan bir yazıttan elde edilmiştir. Ayrıca, Heredotos’a göre kent, Kıbrıslı Kral Korykos tarafından kurulmuştur. Korykos, Helenistik dönemde ilk bulgularını vermiş, Roma döneminde ise altın çağını yaşamış, hatta M.Ö. 1. yüzyılda kendi adına sikke bastırmıştır.
Kız Kalesi (Kültür Portalı)
Tarihçe
Kız Kalesi’nin tarihi, bölgenin zengin geçmişine dayanır. Strabon’a göre, Roma döneminde korsanlar kaleyi barınak olarak kullanmıştır. Kale, Bizans ve Ermeni yönetimleri tarafından da önemsenmiş, karadaki Korykos Kalesi ile birlikte stratejik bir savunma noktası olarak değerlendirilmiştir. 1099 yılında I. Alexion, Mimar Megas Drungarios Eustatias’a karadaki kaleyi yaptırırken, I. Leon 1199’da Kız Kalesi’ni inşa ettirmiştir. 1361’de kale, Kıbrıs Krallığı tarafından ele geçirilmiş, Lusignanlar döneminde de kullanılmıştır. 1448’de Karamanoğlu II. İbrahim tarafından fethedilmiş, 1473-74 yıllarında ise Osmanlı İmparatorluğuna geçmiştir.
Korykos, Roma egemenliğine İ.Ö. 80’de girmiş, İ.Ö. 20’de Kappadokia Kralı Arkhelaos’un kontrolüne geçmiştir. Roma ve Bizans dönemlerinde büyük bir liman kenti olan Korykos, 6. yüzyılda Antakya Patrikliği’ne bağlı Tarsus’un bir piskoposluğu haline gelmiştir. 7. yüzyılda Sasani ve Arap egemenliklerine geçen kent, 9-10. yüzyıllarda Seleukeia Tema’sına dahil olmuştur. 1275’te Memlük Sultanı Baybars döneminde safran üretimiyle öne çıkmış, 1329’da Hetum hanedanından son bey Osin’in öldürülmesiyle IV. Leon’un egemenliğine geçmiştir.
Kız Kalesi (Kültür Portalı)
Mimari Özellikler
Kız Kalesi, devşirme malzemeler ve moloz taşlarla inşa edilmiştir; moloz taşların kullanımı büyük olasılıkla Lusignanlar dönemine aittir. Kale, 192 metre uzunluğunda mazgal delikli surlarla çevrilidir ve bu surlar üzerine üçgen, dörtgen ve yuvarlak biçimlerde 8 burç yerleştirilmiştir. Batıdaki sur boyunca uzanan iyi korunmuş bir galeri ve denize açılan bir kapı bulunmaktadır. Kalenin girişi kuzeydedir.
Mersin Arkeoloji Müzesi tarafından yapılan temizlik kazıları sırasında, kalenin orta alanında bir yapı kompleksi ortaya çıkarılmıştır. Bu kompleks içinde bulunan bir şapel, kalenin avlusundaki diğer şapelden daha eski olup tabanındaki mozaikler ve opus sectile zemin döşemesi ile dikkat çekmektedir. Taban mozaiği üzerinde yuvarlak saç örgüsü içinde beş satırlık bir yazıt ve batı köşesindeki revak üzerinde başka bir yazıt yer alır. Çevresindeki kare planlı odalar, orta salona açılır ve zemin kuzeye doğru yükselir. Kale avlusunda ayrıca sarnıçlar ve işlikler bulunmaktadır. Korykos kentinde ise liman kapısı, büyük ve küçük tapınaklar, kiliseler, sütunlu cadde, kuzey kapısı, hamamlar gibi mimari kalıntılar, kentin çeşitliliğini yansıtır. Lamas Nehri’nden su taşıyan su kemerleri ve kanallar da kentin altyapısının bir parçasıdır.
Kız Kalesi (Kültür Portalı)
Kız Kalesi Efsanesi
Kız Kalesi, adıyla ilişkilendirilen bir efsaneye sahiptir: “Vaktiyle bir kral varmış. Çok sevdiği tek kızının geleceğini öğrenmek için bir falcıya danışmış. Kızının yılan tarafından sokularak öleceğini öğrenince, prenses için bu kaleyi denizde yaptırmış. Böylece onun canını güvence altına aldığını düşünen kral, bir gün kızına bir sepet üzüm göndermiş. Ancak sepette gizlenen yılan, prensesi sokarak öldürmüş.” Bu efsane, İstanbul’daki Kız Kulesi için de benzer şekilde anlatılmaktadır.
Ulaşım
Kız Kalesi’ne, Mersin şehir içi ulaşım araçlarıyla gidilebilmektedir. Kale, Doğu Akdeniz’deki sahil tatil beldesinin 150 metre açığında, mavi sularda yer alır. Ziyaretçiler, kaleye yüzerek, küçük yolcu tekneleriyle veya kürek çekerek ulaşabilmektedir. Kıyıdaki Korykos Kalesi ile birlikte kasaba, “iki kaleli” bir destinasyon olarak öne çıkmaktadır.
