Burdur ili, Bucak ilçesi, Kocaaliler beldesi sınırları içinde yer alan Milias (Milyos) Ören Yeri, Toros Dağları üzerinde konumlanmış, Helenistik ve Roma dönemlerinde yerleşim görmüş önemli bir arkeolojik alandır. Yerleşim, coğrafi konumu ve doğal savunma unsurlarıyla öne çıkar. Doğu, batı ve güneyden sarp, tırmanılması güç kayalıklarla çevrili olan kent, bu doğal bariyerlerin arasındaki boşluklara inşa edilmiş surlarla güçlendirilmiştir.
Coğrafi Konum ve Çevresel Özellikler
Milias, Akdeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde, Toroslar’ın yüksek plato alanları üzerinde yer almaktadır. Bölgenin topoğrafyası, hem yerleşimin savunma açısından güvenli olmasını hem de çevredeki tarım ve hayvancılık faaliyetleriyle ekonomik yaşamın sürdürülmesini sağlamıştır. Yerleşim alanının doğu, batı ve güney yönlerindeki sarp kayalıklar, stratejik açıdan doğal koruma sağlamış; kuzey yönü ise daha açık bir topoğrafya göstermiştir.
Tarihî Arka Plan
Helenistik ve Roma dönemlerinde yoğun yerleşim gören kent, dönemsel olarak farklı kültürlerin etkisi altında kalmıştır. Kentin orijinal ismi kesin olarak tespit edilememiştir; “Milias” adı, bölgeyi tanımlayan güncel bir adlandırma olup, antik dönemdeki adını yansıtmamaktadır. Yerleşim alanındaki buluntular, kentin yalnızca bir yerleşim merkezi değil, aynı zamanda kültürel ve dini faaliyetlerin yürütüldüğü bir alan olduğunu göstermektedir.
Mimari Yapılar ve Kent Dokusu
Yerleşimde evlerin çoğu, bölgenin ana kayaları kesilerek inşa edilmiştir. Bu teknik, hem dayanıklılık sağlamış hem de malzeme teminini kolaylaştırmıştır. Kent sınırları içinde dikkat çeken yapılardan biri, ana kayaya oturtulmuş küçük boyutlu tiyatrodur. Bu tiyatro, yerleşimin sosyo-kültürel yaşamında önemli bir işlev görmüştür.
Nekropol alanı, surların dışında, kuzey kesimde yer almaktadır. Mezarlık alanı, gömü geleneği ve ölü kültü bakımından dönemin karakteristik özelliklerini yansıtır. Kent surlarının iç bölümlerinde ise yerleşim alanları, dini yapılar ve kamusal alanlar bulunur.
Milias’ta kayalara oyulmuş kutsal alanlar, bölgenin dini yapısına dair önemli ipuçları sunar. Bu kutsal mekânların düzeni ve sembolleri, Frig kültüne atıfta bulunur niteliktedir. Ayrıca, kazı ve yüzey araştırmalarında bulunan mask ve heykel başı, kentin özel bir statüye sahip olduğunu düşündürmektedir.
Savunma Sistemleri
Kent, doğal savunma unsurlarının yanı sıra, kayalıklar arasındaki boşluklara inşa edilmiş surlarla korunmuştur. Surların planı ve inşasında kullanılan taş işçiliği, Helenistik dönemin savunma mimarisi özelliklerini yansıtır.
Günümüzdeki Durum
Milias (Milyos) Ören Yeri, günümüzde yerel halk ve araştırmacılar tarafından bilinen ancak sınırlı arkeolojik müdahale görmüş bir alan olarak varlığını sürdürmektedir. Alanının korunması, yerleşim dokusunun, savunma sistemlerinin ve dini yapılarının gelecek kuşaklara aktarılabilmesi açısından önem taşımaktadır.
