Mudanya, Türkiye’nin kuzeybatısında, Marmara Bölgesi’nin Bursa ilinde yer alan tarihi bir ilçedir. İlk kuruluşu M.Ö. 700’lü yıllara dayanan Mudanya’nın bilinen ilk adı "Myrlea" olan bu yerleşim, M.Ö. 4. yüzyılda Makedonya Kralı II. Philippos tarafından istila edilip yakılmıştır. Aynı dönemde, Kios da yakılmıştır. Bu işgal sırasında Zela’nın oğlu Prusias, Philippos’a yardım etmiş ve karşılığında hem Kios’u hem de Myrlea’yı kendisine vermiştir. Prusias, Kios’a kendi adını verirken, Myrlea’ya karısının adı olan Apameia adını vermiştir. Kentte yeniden inşaat yaptıran Prusias, özellikle denizden gelebilecek saldırılara karşı bugünkü Tirilye ve Kumyaka mahalleleri çevresine surlar inşa ettirmiştir. Zamanla Apameia’nın adı Montania’ya dönüşmüş ve en sonunda günümüzdeki Mudanya adını almıştır.
Tarihçe
1321 yılında Osmanlı Beyliği’nin ikinci padişahı Orhan Bey tarafından fethedilen Mudanya, Osmanlı topraklarına katılmıştır. Hüdavendigar Vilayeti Salnamesi kayıtlarına göre, Mudanya 1871 yılında ilçe statüsü kazanmıştır. I. Dünya Savaşı sonrası imzalanan Mondros Mütarekesi’nden sonra kısa süre İngiliz işgali altında kalan Mudanya’da, 25 Haziran 1920’de Onbaşı Şükrü Çavuş’un İngiliz askerlerine karşı düzenlediği direnişle başlayan çatışmalar sonucunda İngilizler işgalden çekilmiştir. Ancak 11 gün sonra İngilizlerin yerini Yunan ordusu almıştır. Yaklaşık iki yıl süren Yunan işgali, 12 Eylül 1922’de sona ermiş ve bu tarih Mudanya’nın kurtuluş günü olarak her yıl anılmaktadır. Mudanya, aynı zamanda Kurtuluş Savaşı’nın siyasi ve diplomatik yönü açısından büyük öneme sahip Mudanya Mütarekesi’ne ev sahipliği yapmıştır. 1922 yılında burada imzalanan bu anlaşma, savaşın sonlandırılmasında ve yeni dönemin şekillenmesinde kritik bir dönüm noktası olmuştur. Bu tarih ve gelişmeler, Mudanya’nın tarihsel önemini artıran temel unsurlar arasında yer almaktadır.
Coğrafi Yapı
Mudanya, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde, 28-29 derece doğu boylamları ile 40-41 derece kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Doğusunda Gemlik, batısında Karacabey ilçeleri; güneyinde Osmangazi ve Nilüfer ilçeleri; kuzeyinde ise Gemlik Körfezi bulunmaktadır. Bölgeyi kapsayan Mudanya Dağları, Bursa Ovası ile Marmara Denizi arasında doğal bir set oluşturur. Bu dağların en yüksek noktası 600 metre yüksekliğindeki Üsküp Tepesi’dir. İlçenin yüzölçümü 368,86 km² olup arazi yapısı genel olarak engebelidir. Belli başlı akarsuyu Nilüfer Çayı’dır. Mudanya’nın kıyı şeridi yaklaşık 45 kilometre uzunluğundadır ve deniz sahası 305 km²’dir.
İklim
Mudanya, Marmara Bölgesi’nin genel iklim karakteristiklerini yansıtmakla beraber, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında geçiş özellikleri gösterir. Bu iklim, daha çok Akdeniz iklimi özelliklerine yakındır. Hâkim rüzgâr yönü kuzeydoğudan (poyraz) gelir ve yağışların büyük kısmı Marmara Denizi üzerinden kuzeyden sağlanır. Yağışlar en çok kış aylarında görülür. Yazlar sıcak, az yağışlı ve yüksek nem oranıyla geçerken, kışlar soğuk, yağışlı ve sert rüzgârlı olur. Ayrıca yıl boyunca güneybatıdan (lodos) esen kuvvetli rüzgârlar mevcuttur. Yıllık ortalama sıcaklık 14,8 °C, yıllık toplam yağış miktarı ise 745,9 mm civarındadır. Kaydedilen en yüksek sıcaklık 39,3 °C (13 Temmuz 2000), en düşük sıcaklık ise -6,5 °C (3 Şubat 1982) olarak ölçülmüştür.
Mudanya Mütareke Müze Evi (Kültür Portalı)
Kültür ve Turizm
Mudanya, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile doğal güzelliklerin birleştiği bir yerleşimdir. Bursa il merkezine yaklaşık 20-25 dakika mesafede, İstanbul’a ise feribotla yaklaşık 1 saat 45 dakika uzaklıktadır. İlçe, iyot ve oksijen bakımından zengin bir çevreye sahiptir. Deniz ürünleri ve balık restoranları, yıl boyunca hizmet veren kafeler ve sahil şeridi (kordon) ilçenin yerli turizm potansiyelini oluşturur. Çevre il ve ilçelerden gelen ziyaretçiler özellikle günübirlik olarak Mudanya’yı tercih etmektedir.
Mudanya, tarihi yapılar bakımından da zengin bir mirasa sahiptir. 1922 yılında imzalanan Mudanya Mütarekesi’nin gerçekleştirildiği bina, günümüzde müze olarak ziyaretçilerini ağırlamaktadır. İlçede, Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescillenmiş 41 anıtsal yapı, 326 sivil mimari yapı ve 3 tarihi endüstriyel yapı bulunmaktadır.
Önemli tarihi yapılar arasında; Mütareke Müze Evi, Eski Camii (1594), Hasanbey Camii (1652),Tahir Paşa Konağı (18. yüzyıl, Lale Devri mimarisi), Montania Otel (19. yüzyıl Fransız mimarisi örneği),Girit Mahallesi (eski ahşap evler ve planlama),Tirilye Fatih Camii (eski kilise yapısından camiye dönüştürülmüş), Manastır Kilisesi (709 yılında kurulmuş, kalıntıları mevcut), Kemerli Kilisesi (13. yüzyıl yapısı), Osmanlı Hamamı (Avlulu Hamam) (Yavuz Sultan Selim döneminden kalma), Taş Mektep (1909 yılında yapılmış Neo-klasik yapı), Kapanca Limanı (Roma döneminden kalma antik liman), Tarihi çeşmeler (Çifte Çeşme, Çanaklı Çeşme, Çarşı Çeşmesi, Fatih Cami Çeşmesi, Sofalı Çeşme) bulunmaktadır.
Tahir Paşa Konağı (T.C. Mudanya Kaymakamlığı)
Mudanya’da yaklaşık 60 adet çınar ve selvi ağacı gibi doğal anıtlar da yer almaktadır. Halkın folklor, tiyatro ve sportif faaliyetlere ilgisi oldukça yüksektir. Kültürel etkinlikler, 1993’te kurulan Mudanya Belediyesi Uğur Mumcu Kültür Merkezi’nde düzenli olarak yürütülmektedir. İlçede 1 adet radyo istasyonu ve 4 yerel gazete haftalık olarak yayın yapmaktadır.
Eğitim alanında önemli bir kurum olan Mudanya İlçe Halk Kütüphanesi, 160 m²’lik alanıyla Sosyal Yaşam Merkezi içinde hizmet vermektedir. 2017 yılı verilerine göre kütüphanede 12.279 kitap bulunmakta, 1.756 okuyucuya hizmet vermekte ve yıllık 2.556 kitap ödünç verilmektedir.
