Nevşehir Simidi, İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Nevşehir iline özgü geleneksel bir fırın ürünüdür. Şekli, üretim tekniği ve kullanılan doğal nohut mayası ile Türkiye’nin diğer simit türlerinden ayrılan bu ürün, mahreç işareti ile tescillenmiştir.
Nevşehir Simidi (AHİKA)
Tarihsel ve Kültürel Bağlam
Nevşehir Simidi, tarihsel, kültürel ve üretim teknikleri bakımından yerel unsurların birleşiminden doğmuştur. Yaklaşık 120 yıllık bir geçmişe sahip olduğu belirtilmektedir. Halk arasında “ben simit” ya da “besimet” olarak da anılmıştır. Eskiden özel günlerde pasta ve börek yerine misafirlere ikram edildiği bilinmektedir.
Üretim Yöntemi
Nevşehir Simidi, üretim sürecinde yalnızca buğday unu, su ve tamamen nohuttan elde edilen doğal bir maya kullanılarak hazırlanır. Nohut mayası, kırılmış nohutların sıcak suyla fermente edilmesiyle elde edilir ve bu işlem geleneksel ustalık becerisi gerektirir. Elde edilen maya ile yoğrulan hamur üç aşamalı bir mayalanma sürecinden geçer. Yoğurma işleminin ardından şekil verilen hamur, geleneksel odun fırınlarında yaklaşık 200 °C’de çift taraflı olarak 10’ar dakika pişirilir.
Simidin yüzeyine ise "simit yüz suyu" adı verilen özel bir karışım (un, su, yumurta veya pekmez) sürülerek karakteristik görünüm kazandırılır. Şekil olarak dikdörtgene yakın, yuvarlak kenarlıdır ve bu yönüyle Türkiye genelinde yaygın olan susamlı halka simitlerden farklılaşır.
Tüketim ve Sunum
Nevşehir Simidi genellikle çömlek peyniri, domates, salatalık ve yeşilliklerle birlikte tüketilmektedir. Uygun koşullarda saklandığında 7–10 gün bayatlamadan tazeliğini koruyabilmektedir. Özellikle turistik bir destinasyon olan Kapadokya’daki yiyecek-içecek işletmeleri için farklı beslenme alışkanlıklarına hitap edebilecek sağlıklı bir alternatif olarak sunulmaktadır.
Sağlık Açısından Değerlendirme
Nevşehir Simidi’nin üretiminde kullanılan nohut mayası, laktik asit bakterileri açısından zengin bir mikrobiyal içeriğe sahiptir. Yapılan çeşitli çalışmalarda bu bakterilerin probiyotik özellikler taşıdığı, sindirime yardımcı olduğu, bağışıklık sistemini desteklediği ve patojen mikroorganizmaların çoğalmasını engellediği belirtilmektedir. Ayrıca tuz içermemesi nedeniyle hipertansiyon, diyabet gibi sağlık sorunları olan bireyler tarafından da tüketilebilir bir üründür.
Coğrafi İşaret ve Tescil Durumu
Nevşehir Simidi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 07.12.2020 tarihinde mahreç işareti olarak tescillenmiştir. Tescil başvurusu Nevşehir Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği tarafından yapılmıştır. Üretimin coğrafi sınır olan Nevşehir ili içerisinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Soğuk zincir kullanılarak başka yerlere gönderilmesi durumunda ürünün özgün niteliğinin bozulacağı belirtilmiştir.
Nevşehir Simidi Üretim Aşaması (AHİKA)
Geleneksel Bilgi ve Ustalık
Yerel fırın ustalarının aktardığı bilgilere göre, maya hazırlığı hassasiyet gerektirir. Isı değişimleri ve katkı maddeleri maya üzerinde olumsuz etki yapabilir. Bu nedenle ustalar, cam kavanozda ve sabit ısıda nohutları bekleterek maya üretimini gerçekleştirmektedir. Ustalar bu bilgi ve tecrübelerin kuşaktan kuşağa aktarılmasının zorlaştığını, Nevşehir Simidi üretiminin gelecekte kaybolma riski taşıdığını dile getirmiştir.
