1906’da İstanbul’da doğan Nurullah Berk, modern Türk resminin öncü isimlerinden biri olmuştur. Sanayi-i Nefise Mektebi ve Paris’te aldığı eğitimlerle sanat anlayışını geliştirmiş, Kübizm ve Konstrüktivizm etkilerini Doğu-Batı senteziyle birleştirmiştir. Ressamlığının yanı sıra eğitmenlik, yazarlık ve müzecilik faaliyetleriyle de çağdaş Türk sanatına kalıcı katkılar bırakmıştır.
Hayatı
1906 yılında İstanbul’da doğan Nurullah Berk, ortaöğrenimini Nişantaşı ve Galatasaray liselerinde tamamladıktan sonra Sanayi-i Nefise Mektebi’nde (günümüzde Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) Hikmet Onat ve İbrahim Çallı atölyelerinde eğitim gördü. 1924’te mezun olduktan sonra Paris’e giderek Ecole des Beaux-Arts’ta Ernest Laurent’in atölyesinde çalıştı.
1932’de Paris’e tekrar giderek André Lhote ve Fernand Léger gibi dönemin önemli sanatçılarının akademilerinde eğitim aldı. Türkiye’ye dönüşünün ardından, sanat yaşamını eğitmenlik ve yazarlıkla birleştirerek sürdürdü. 1939’da Güzel Sanatlar Akademisi’ne asistan olarak atandı, burada 30 yıla yakın süre ders verdi. 1962-1969 yılları arasında İstanbul Resim ve Heykel Müzesi müdürlüğü yaptı. 1982 yılında İstanbul’da hayatını kaybetti.
Natürmort (Kültür Portalı)
Sanatsal Anlayışı ve Katkıları
Nurullah Berk, Türkiye’de Kübizm ve Konstrüktivizm anlayışlarını benimseyen öncü sanatçılardandır. Sanatında hacimsel düzenlemelere, geometrik yapı ve figüratif soyutlamalara ağırlık vermiştir. Lhote’un klasisist yapısı ile Léger’nin modernist çizgisinden etkilenmiş, geleneksel Osmanlı ve İran minyatürlerinden ilham alarak Doğu-Batı sentezine dayalı özgün bir sanat dili geliştirmiştir. Soyutlamaya yönelse de figüratif yapıdan kopmamış, yazıyı resmin parçası olarak kullanmıştır. 1929’da kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltraşlar Birliği ile 1933’te D Grubu’nun kurucularındandır. 1946’da Paris Cernuschi Müzesi’nde Türk resmine dair sergi düzenlemiş, 1954’te ilk kişisel sergisini açmış, Venedik ve São Paulo Bienalleri’nde yer almıştır. AICA Türkiye komitesini kurarak Türkiye’yi uluslararası platformda temsil etmiş; “Leonardo da Vinci”, “Modern Sanat”, “Sanat Konuşmaları” gibi sanat üzerine kitaplar yazmıştır.
Damlar (Kültür Portalı)
Öne Çıkan Eserleri ve Mirası
Nurullah Berk’in öne çıkan eserleri arasında Damlar, Tayyareciler, İskambil Kâğıtlı Natürmort, Kahve, Liman, Ayçiçekleri (1978) ve Ütü Yapan Kadın (1977) yer alır. Resimleri; İstanbul, Ankara ve İzmir Resim ve Heykel Müzeleri’nde sergilenmekte, ayrıca yerli ve yabancı özel koleksiyonlarda bulunmaktadır. Gergef İşleyen Kadın, Nargile İçen Adam, Yatan Kadın, Ayvalı Natürmort, Bulutlar, Portre 1973 gibi eserleri de kamu koleksiyonlarında yer alır. 1976’da Süleyman Saim Tekcan’ın atölyesinde baskı resim çalışmalarına da katılarak bu alanda da üretim yapmıştır. Türk sanatına hem akademik, hem yaratıcı, hem de kurumsal katkılarıyla önemli bir miras bırakmıştır. 1982 yılında İstanbul’da vefat eden Nurullah Berk, hem üretkenliği hem de sanat eğitimi ve yazılarıyla çağdaş Türk resminin kurucu figürlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
