Köken

Öğle sözcüğü, Eski Türkçeye ait yazılı örneği bulunmayan ancak varlığı varsayılan ȫdleyü biçiminden evrilmiştir. Bu sözcük, "vakit, saat" anlamına gelen ȫd kelimesine, zaman belirten zarf yapma eki olan +lAyU ekinin getirilmesiyle türetilmiştir. Yapısal olarak, ȫd köküyle "geçmek" anlamına gelen öt- fiili arasında bir köken bağı bulunabileceği öne sürülmüştür; ancak bu ilişki kesin olarak kanıtlanmış değildir. İlk biçimi muhtemelen "belli bir vakitte" ya da "muayyen zamanda" anlamını taşımaktaydı. Türkçedeki zarfların zamanla isimleşme eğilimi doğrultusunda öyün, öylen, öyleyin gibi çeşitli ikincil biçimler de bu yapıdan türemiştir. Ayrıca, Moğolcadaki üde ("öğle" anlamında) sözcüğünün de Eski Türkçe öncesi bir dönemden alınmış olduğu düşünülür.

Kullanım Alanları

• Gündelik zaman dilimleri: Günün ortasında, güneşin en yüksek konumda olduğu vakti tanımlar.
• Dini ve kültürel takvim: İslami gelenekte öğle namazı gibi vakit belirlemesinde yer alır.
• Geleneksel yaşam düzeni: Yemek ve dinlenme vakti olarak günlük rutinin temel zaman dilimlerinden biridir.
• Dil tarihi ve ağızlar: Öğle sözcüğüyle bağlantılı olarak Anadolu ağızlarında farklı biçimlerde (öyün, öylen) yaşar.