Okültizm, sıradan insanlar tarafından doğrudan bilinemeyen ya da algılanamayan doğaüstü ve gizli güçleri inceleyen bir bilgi ve inanç sistemidir. Latince "gizlemek" anlamına gelen occulo kelimesinden türetilmiştir. Okültizm, evrenin gizemlerini anlamayı ve kontrol etmeyi amaçlayan çeşitli ezoterik (gizli) öğretileri içerir. Okültizme gizli ilimler, gizli öğreti veya gizli bilim de denir.

Okültizm, insanın bilinmeyeni anlama çabasının bir yansımasıdır. Tarih boyunca pek çok kültürde farklı biçimlerde ortaya çıkmış; büyüden simyaya, astrolojiden spiritüalizme kadar geniş bir alanı kapsamıştır. Modern çağda okültizm, bilimsel ve mistik yaklaşımlar arasındaki bir dengeyi temsil eder.

Temel Özellikleri

Kapsadığı Alanlar: Okültizm; büyü, simya, numeroloji, astroloji, demonoloji (cinler ve ruhlar), gnostisizm, şamanizm, teozofi ve spiritüalizm gibi farklı disiplinleri kapsar.

Hedefi: Evrenin bilinmeyen yönlerini keşfetmek, doğaüstü güçlere ulaşmak ve bu güçleri kullanarak insan hayatını etkileyebilmektir.

Metafizik Yaklaşım: Bu alanlar bilimsel yöntemlerden ziyade sezgi, ritüel ve mistik yaklaşımlara dayanır.

Okültizm, insanın bilinmeyenle yüzleşme çabasıdır. Bu çaba, geçmişte insanların doğanın gizemlerini çözme arayışlarından ortaya çıkmıştır. Okültizm, çeşitli kültürlerin inanışlarını ve geleneklerini sentezleyerek, özellikle İslam, Yahudi ve Hristiyan mistisizminde yer edinmiştir. Türk-İslam kültüründe ebced, vefk gibi uygulamalar bu tür inançların yerel yansımalarıdır. Eski Türk edebiyatında okültizm hakkında yazılan kitaplar vardır.

Okültizmin Temel Disiplinleri

Okültizm, insanın doğaüstü olanı anlamaya yönelik çabaları sonucunda birçok farklı alanı içine almıştır. Bu disiplinlerin başlıcaları büyü, simya, numeroloji, astroloji, demonoloji ve spiritüalizmdir.

Büyü

Doğaüstü güçleri kontrol etmek ya da manipüle etmek için ritüeller ve dualar içeren uygulamalardır.

Türk kültüründe: Hüddamlık (cinlerden yardım alma) ve muska hazırlama geleneklerinde görülür.

Batı'da: Ritüeller, büyü kitapları ve tılsımlarla ifade edilir.

Simya

Değersiz metalleri altına çevirme ve ölümsüzlük iksirini arama gibi hedeflere sahiptir.

İslam dünyasında: İbn Sina ve Cabir Bin Hayyan gibi isimler simya çalışmalarını bilimsel temellere oturtmuştur.

Batı'da: Orta Çağ Avrupası'nda Nicolas Flamel gibi simyacılar bu alanda öne çıkmıştır.

Numeroloji

Sayıların gizemli anlamlarını inceleyen ve onları insan kaderini anlamada kullanan bir disiplindir.

İslam'da Ebced Hesabı: Harflerin sayısal değerleri kullanılarak yapılan hesaplamalardır.

Yahudi Mistisizminde Gematria: İbrani harflerinin sayısal değerlerini kullanarak kutsal metinlerdeki gizli anlamları aramaktır.

Astroloji

Gezegenlerin ve yıldızların insan hayatı üzerindeki etkilerini inceleyen bir alandır.

Babil ve Mezopotamya: Astrolojinin ilk kaynağı olarak bilinir.

İslam kültüründe: Yıldızname adlı kitaplarda astrolojik etkilerden bahsedilir.

^{Astrolojiyi Temsil Eden Bir Görsel (Yapay Zeka İle Oluşturulmuştur.)}

Demonoloji

Cinler, şeytanlar ve ruhlarla ilgili inanışları kapsar.

Türk halk kültüründe: Albastı, Kara Koncolos gibi kötücül varlık inançları buna örnektir.

Batı'da: İnkuubus ve Sukuubus gibi ruhsal varlıklar bu alanın konusu olmuştur.

Spiritüalizm

Ölen ruhlarla iletişim kurma, medyumluk ve ruh çağırma gibi ritüeller içerir.

Tarihsel Gelişim

Antik Dönem

Okültizmin kökleri Mezopotamya, Mısır, Hindistan ve Çin’e dayanır. Bu dönemlerde doğa olayları tanrısal güçlere atfedilmiş, simya ve astroloji gibi uygulamalar ortaya çıkmıştır.

Orta Çağ

İslam Dünyası: İslam filozofları okült uygulamaları bilimsel bir temele oturtmaya çalışmıştır. Örneğin, simya İbn Sina’nın eserlerinde fiziksel ve metafiziksel bir süreç olarak açıklanmıştır.

Avrupa: Kilisenin etkisi altında okültizm genellikle sapkınlık olarak görülmüş, ancak gizli cemiyetler ve tarikatlar (ör. Gül Haç Kardeşliği) bu gelenekleri yaşatmıştır.

Modern Dönem

18. ve 19. yüzyılda okültizm Batı'da yeniden canlanmış, Teozofi Cemiyeti gibi organizasyonlarla bilim ve spiritüalizmi birleştirme çabaları artmıştır.

Kültürlerarası Yansımalar

Türk-İslam Kültüründe

Ebced ve Vefk (büyüsel kareler), Arap alfabesinden gelen numerolojik sistemlerle bağlantılıdır.

Şamanizm ve Türk inançları: Türk kültüründe Albastı gibi varlıklar, kadınların doğum sırasında karşılaştıkları zorluklarla ilişkilendirilmiştir.

^{4x4 Vefk Örneği (İslam Ansiklopedisi)}

Batı Kültüründe

Kabala: Yahudi mistisizmi, numeroloji ve demonoloji gibi konular üzerinde etkiler bırakmıştır.

Hristiyanlık: Orta Çağ boyunca büyücülük ve demonoloji üzerine büyük tartışmalar yaşanmıştır.

Eleştirel Yaklaşımlar

Okültizmin bilimsel geçerliliği tartışmalı bir konu olmuştur. Ana eleştiriler şunlardır:

Bilimsel Eleştiriler: Okült uygulamalar genellikle test edilebilir ve tekrarlanabilir bilimsel kanıtlardan yoksundur.

Dinî Eleştiriler: Monoteistik dinler okültizmi genellikle sapkınlık veya tehlikeli bir alan olarak görmüştür.

Modern Perspektif: Günümüzde okültizm, psikoloji ve mitoloji gibi bilim dallarının bir alt alanı olarak incelenmektedir. Jung gibi düşünürler, okült sembollerin insan bilinçaltındaki yerini araştırmıştır.