Olgunlaşma enstitüleri, Türkiye Cumhuriyeti’nde geleneksel Türk el sanatları ve giyim kültürünü koruma, geliştirme ve gelecek nesillere aktarma misyonuyla faaliyet göstermektedir. Atölye temelli bir sistemle işleyen bu enstitüler, araştırma, tasarım, üretim ve tanıtım süreçlerini entegre bir yaklaşımla yürütmektedir. Geleneksel sanatları çağdaş tasarımlarla birleştirerek kültürel mirasın sürekliliğini sağlamakta ve sanatsal üretkenliği ile yaratıcılığı teşvik etmektedir.
Olgunlaşma Enstitüsünde Kadınlar (Olgunlaşma Enstitüleri)
Tarihçe
Olgunlaşma enstitülerinin kuruluşu, 1945 yılında İstanbul Beyoğlu’nda Refia Övüç Kız Teknik Olgunlaşma Enstitüsü’nün açılmasıyla başlamıştır. Kadınların geleneksel kültürü yaşatması, küresel gelişmeleri takip etmesi ve mesleki üretkenliğini artırması amacıyla kurulan bu enstitü, “olgunlaşma” adını meslekte yetkinleşme anlamında almıştır.
1945-1946 öğretim yılında ilk kursiyerlerini kabul eden kurum, 1958 yılında Ankara Olgunlaşma Enstitüsü’nün açılmasıyla kurumsal yapısını güçlendirmiştir. Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren enstitüler, 2012 yılına kadar Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü bünyesinde yer almış, bu tarihten itibaren ise Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü’ne bağlanmıştır.
Günümüzde, Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, İstanbul (Beylerbeyi Sabancı ve Beyoğlu Refia Övüç), İzmir, Konya, Mardin, Samsun ve Van gibi şehirlerde olmak üzere, ülke genelinde 32 olgunlaşma enstitüsü faaliyetlerini sürdürmektedir.
Kız Teknik Öğretim Olgunlaşma Enstitüsü (Olgunlaşma Enstitüleri)
Amacı ve Misyonu
Olgunlaşma enstitüleri, geleneksel Türk giyim ve el sanatlarını araştırma, geliştirme, arşivleme ve üretme yoluyla koruma ve yaşatma hedefini taşımaktadır. Kaybolmaya yüz tutmuş sanatları aslına sadık kalarak gelecek nesillere aktarmakta ve bu değerleri ulusal ve uluslararası platformlarda tanıtmaktadır. Misyonları, geleneksel sanatları araştıran, arşivleyen, özgün üretimlerle yorumlayan ve modern tasarımlarla geleceğe taşıyan öncü bir eğitim kurumu olmaktır. Vizyonları ise “her zaman, her yerde ve herkes için eğitim” ilkesi doğrultusunda, sanat ve meslekte yetkin, yaratıcı, üretken, girişimci, yurtsever ve sanatsever bireyler yetiştirmek; Türk modasını ve el sanatlarını ulusal ve uluslararası düzeyde tanıtarak hayat boyu öğrenme alanında lider bir konumda yer almaktır.
Eğitim ve Öğretim
Enstitüler düzenledikleri kurs programlarıyla geleneksel el sanatlarını ve Türk modasını yeni nesillere aktarmayı amaçlamaktadır. Bu programlar, bireyleri iş hayatında istihdam edilebilir görevlere hazırlarken, sektörün ihtiyaç duyduğu nitelikli becerileri kazandırmaktadır. Geleneksel teknikleri çağdaş tasarımlarla birleştirerek kültürel mirasın korunmasını sağlamakta ve sanatsal üretkenliği teşvik etmektedir. Eğitim süreçleri, yaratıcı, üretken ve kültürel farkındalığa sahip bireyler yetiştirmeye odaklanmaktadır.
Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge)
Enstitülerin Ar-Ge birimleri, Anadolu’nun törensel unsurları, yöresel giyim, takı, dokuma ve süsleme gibi kültürel öğeleri çağdaş tasarımlarla günlük kullanıma uyarlama çalışmalarını yürütmektedir. Tema ve proje önerileri hazırlayan bu birimler, veri toplama, planlama ve raporlama süreçlerini yönetmektedir. Elde edilen bulgular, tasarım ve üretim atölyeleriyle paylaşılmaktadır. Grafik ve fotoğraf alanlarıyla iş birliği yapılarak kaynak kitaplar, dijital materyaller, broşürler ve kataloglar gibi arşiv materyalleri üretilmektedir. Ulusal ve uluslararası projeler geliştirilmekte, ilgili kurumlarla iş birliği yapılmakta ve danışmanlık hizmetleri sunulmaktadır. Ayrıca, bilimsel yenilikler takip edilmekte, konferans ve seminerler düzenlenmekte, arşiv ve müze çalışmaları yürütülmektedir.
Olgunlaşma Enstitüsü'nde Kadınlar (Olgunlaşma Enstitüleri)
Tasarım ve Üretim Atölyeleri
Sanatsal eğitim ve üretim, atölye temelli bir sistemle entegre bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Ar-Ge birimlerince belirlenen yıllık temalar projelendirilmekte, sanatsal yorumlamalarla tasarımlar oluşturulmakta ve koleksiyon parçaları üretilmektedir. Üniversiteler, meslek yüksekokulları ve özel kurumların talepleri doğrultusunda, Döner Sermaye İşletmesi (DÖSE) kapsamında üretim yapılmakta, giysi ve sergi koleksiyonlarına ait belgeler ile ürünler arşivlenerek kültürel mirasın geleceğe aktarılması sağlanmaktadır.
Üretim (Olgunlaşma Enstitüleri)
Tanıtım ve Pazarlama
Tanıtım ve pazarlama birimi, Ar-Ge ve tasarım-üretim atölyelerinin çıktılarını (araştırma, ürün, desen, belge) yurt içinde ve dışında tanıtmakta, sergilemekte ve pazarlamaktadır. Bu faaliyetler, defileler, fuarlar, sergiler, sempozyumlar, konferanslar, paneller ve vitrin düzenlemeleriyle gerçekleştirilmektedir. Pazarlama faaliyetleri, döner sermaye kuralları çerçevesinde yürütülmekte; ürün satışı, piyasa araştırması, sipariş kabulü ve basın iletişimi sağlanmaktadır. Enstitü müzeleri, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak hizmet vermekte; desen arşivleri ve etnografik eserler, akademik araştırmalara destek sağlamaktadır.
Tanıtım (Olgunlaşma Enstitüleri)
Etkinlikler
Olgunlaşma enstitüleri, nitelikli iş gücü yetiştirme, kültürel değerlerin korunması, geleneksel sanatların araştırılması ve arşivlenmesi gibi görevler üstlenmektedir. Ulusal ve uluslararası fuar, sergi ve defilelerde öncü bir rol oynamakta; unutulmaya yüz tutmuş sanatları ve Türk kültürünü tanıtmaktadır. Yedi bölgede yer alan 32 enstitü, yıllık eylem planları doğrultusunda, kendi illeri ve koordinasyon bölgelerinde milli ve manevi değerlere uygun etkinliklere katılmaktadır. Uluslararası fuarlarda firmalarla iş birliği yaparak ticaret hacmini artırmayı hedeflemekte ve kamu kurumlarıyla ortak projeler yürütmektedir.
Sergi (Olgunlaşma Enstitüleri)
Yayınlar
Enstitülerin yayınları arasında Türk İğnesinin Mucizesi, Pûşîde 1, Pûşîde 2, Pûşîde 3 ve Sultan V. Mehmed Reşad Türbesi ve Pûşîdeleri gibi eserler bulunmaktadır. Bu yayınlar, tarihi dokumaları belgeleyerek kültürel mirasın korunmasına önemli katkılar sağlamaktadır.
