Oltu cağ kebabı, Erzurum’un Oltu ilçesine özgü üretim tekniği ve malzeme özellikleriyle tanımlanan, yatay şişte odun ateşinde pişirilen bir kebap türüdür. 03 Temmuz 2009 tarihinde Türk Patent Enstitüsü tarafından mahreç işaretiyle tescillenmiş ve bu tescil 17 Mayıs 2007 tarihinden itibaren geçerli sayılmıştır. Tescil sahibi Oltu Ticaret ve Sanayi Odası’dır.
Ayırt Edici Özellikleri
Oltu cağ kebabını diğer kebap türlerinden ayıran temel özellikler şunlardır:
- Kullanılan et, Oltu yöresine ait doğal ortamda veya yaylalarda doğal besinlerle beslenerek yetiştirilen en az bir yaşındaki koyunlardan elde edilir.
- Etin yağ oranı %25–30 arasında olmalı, fazla yağ varsa ayıklanmalıdır.
- Et; sinir, damar ve zarlarından arındırıldıktan sonra tuzlanarak bir gün dinlendirilir.
- Dinlenmiş et, çok ince kıyılmış kuru soğan ve karabiberle hazırlanan özel harçla yoğurularak şişe takılır.
- Şişin çapı ve uzunluğu etin boyutlarını belirler; örneğin 30 cm çapındaki bir şişe 60 cm uzunluğunda et dizilir.
- Kullanılan şiş kromdan yapılmış, dört köşe ve 2x2 cm ebadındadır.
Pişirme Tekniği
- Kebap, meyve veya meşe ağacı odunu kullanılarak yakılan taş ya da tuğladan yapılmış ocakta pişirilir.
- Ateş, şiş yerleştirilmeden yarım saat önce yakılır ve ocağın tamamen kızması sağlanır.
- Şiş, durgun ateşe tabladan 15 cm yükseklikte yatay olarak yerleştirilir ve piştikçe çevrilir.
- Etin kırmızıdan kahverengiye dönmesi uygun pişme seviyesini gösterir.
Sunum Biçimi
- Geleneksel olarak “cağ” adı verilen küçük şişlerle veya talebe göre cağsız olarak tabakta servis edilir.
- Cağ, kromdan yapılmış, ucu sivri, 20 cm uzunluğunda, 2 mm kalınlığında ve 3 mm genişliğindedir; tercihen ahşap saplıdır.
- Cağ ile servis edilen kebap, 4–7 mm kalınlığında kesilir; alt kısmı ızgarada kızartılarak porselen veya krom tabakta sunulur.
- Bir cağ kebabı ortalama 80 gramdır; tabakta cağsız servis edilen porsiyon ise 100 gramdır.
- Mevsimine göre söğüş kuru soğan ve domatesle birlikte servis edilir.
Tarihsel ve Kültürel Tanınırlık
Oltu cağ kebabı, uzun yıllar boyunca Oltu yöresindeki ustalara özgü üretim şekliyle hazırlanmış ve bu yöntem kamuoyu tarafından benimsenmiştir. 1945 yılında Türk Dil Kurumu tarafından yayımlanan sözlükte “Oltu Kebabı” olarak tanımlanmış; çeşitli sivil toplum kuruluşları ve Anadolu Halk Mutfağı Platformu tarafından “Oltu Cağ Kebabı” adıyla kabul edilmiştir.
Denetim Mekanizması
Ürünün coğrafi işaret koşullarına uygunluğu, Oltu Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda oluşturulan üç kişilik bir komisyon tarafından denetlenir. Komisyon; Oltu Belediyesi’nden bir personel, Oltu Meslek Yüksekokulu’ndan bir gıda mühendisi ve Oltu Ticaret Odası’ndan bir personelden oluşur. Denetimler yılda bir düzenli olarak yapılır; ihtiyaç halinde ve şikâyet üzerine her zaman gerçekleştirilebilir. Denetim raporları Türk Patent Enstitüsü’ne iletilir.
Oltu cağ kebabı, Erzurum ili Oltu ilçesi sınırları içinde tanımlanan teknik özelliklere bağlı kalmak şartıyla Türkiye sınırları içerisinde üretilebilir.
