"Orhan Okay Kitabı", Türk edebiyatının önemli akademisyen ve eleştirmenlerinden Prof. Dr. Orhan Okay'a (1931-2017) adanmış, onun hayatını, akademik çalışmalarını ve entelektüel mirasını farklı bakış açılarından ele alan kolektif bir armağan kitaptır. Dergâh Yayınları'nın "Armağan Kitap" serisi kapsamında yayımlanan bu eser, Okay'ın "Mehmet Kaplan mektebi"nin önemli bir temsilcisi olarak Türk edebiyatına sunduğu katkıları ve yetiştirdiği nesiller üzerindeki etkisini vurgular. Haziran 1997'de ilk baskısı yapılan kitap, 382 sayfadan oluşmakta ve Nisan 2011 itibarıyla 2. baskısına ulaşmıştır.
İçerik ve Tematik Yapı
"Orhan Okay Kitabı", Prof. Dr. Mehmet Kaplan'ın "mektep" kişi olabilme özelliklerini (bilgi birikimi, edebiyata düşkünlüğü, fikr-i takibi, disiplini, şahsiyeti, fedakârlığı, öğrenci ve ülke sevgisi) öne sürerek, bu niteliklerin Kaplan'ın öğrencisi olan Orhan Okay'da da tezahür ettiğini belirtir. Kitap, Orhan Okay'ın hocasının çizgisinden giderek bu "mektebin bir şubesi" hâline geldiğini ve onun yetiştirdiği öğrencilerin de Türkiye'deki birçok üniversitede "hoca" olarak yeni nesilleri yetiştirdiğini vurgular. Bu durum, akademik bir geleneğin ve düşünsel bir çizginin nesilden nesile aktarılmasının önemini ortaya koyar.
Eserde yer alan makaleler ve yazılar, Orhan Okay'ın geniş akademik yelpazesini yansıtır. Kitap, Okay'ın Yeni Türk Edebiyatı üzerine yaptığı derinlikli incelemelere, özellikle Tanzimat'tan Cumhuriyet dönemine uzanan süreçteki edebî şahsiyetler ve eserler hakkındaki analizlerine odaklanır. Denemeleri, monografileri, eleştirel yazıları ve makaleleri aracılığıyla Orhan Okay, edebiyatın sadece bir sanat alanı olmadığını, aynı zamanda bir düşünce ve kültür taşıyıcısı olduğunu ortaya koymuştur.
"Orhan Okay Kitabı"nın içeriği, Okay'ın akademik metodolojisini, kaynaklara yaklaşımını, eserlerini ve yaşamındaki önemli anları kapsar. Kitaptaki yazılar, Orhan Okay'ın edebi şahsiyetler üzerine yaptığı araştırmalar (örneğin, Ahmet Haşim, Yahya Kemal, Mehmet Akif Ersoy gibi isimler), edebî türler üzerine analizleri (şiir, roman, deneme), edebiyat tarihi ve eleştiriye dair görüşleri gibi konuları ele alır. Ayrıca, dostlarının ve öğrencilerinin Okay ile ilgili anıları ve gözlemleri, onun kişisel yönünü ve hocalık vasfını da okuyucuya sunar. Bu kolektif çalışma, Orhan Okay'ın Türk edebiyatına ve akademik dünyasına bıraktığı derin izi somutlaştırır.
Dil ve Üslup
"Orhan Okay Kitabı"ndaki dil ve üslup, bir armağan kitabının doğası gereği, farklı yazarların kendi akademik ve edebi üsluplarını yansıtır. Genel olarak, nesnel, tanımlayıcı ve akademik bir ton hakim olmakla birlikte, Orhan Okay'a duyulan derin saygı, sevgi ve vefa da metinlere nüfuz etmiştir. Eserde herhangi bir reklam veya övgü dili bulunmamakta, aksine Okay'ın fikirleri, kişiliği ve bilimsel katkıları üzerine ciddi bir inceleme ve değerlendirme yapılmaktadır. Farklı yazarların katkıları, esere zenginlik ve çok boyutluluk katmaktadır.
Hazırlayanların Konumu ve Eserin Önemi
Bu kitap, Orhan Okay'ın akademik camiadaki öğrencileri, meslektaşları ve dostları gibi farklı paydaşların katkılarıyla oluşturulmuş kolektif bir çalışmadır. Bu durum, esere farklı perspektiflerden bakma ve Orhan Okay'ın çok yönlü etkisini gösterme olanağı sağlar.
"Orhan Okay Kitabı", Türkiye'de akademik geleneklerin sürdürülmesi, hoca-talebe ilişkileri ve bilim insanlarının mirasının korunması açısından büyük bir öneme sahiptir. Kitap, Orhan Okay gibi bir bilim insanının hayatını ve eserlerini kapsamlı bir şekilde sunarak, onun Türk edebiyatı araştırmalarına yaptığı katkıları ölümsüzleştirir. Yeni Türk Edebiyatı, edebiyat tarihi, edebi eleştiri, akademik metodoloji ve eğitim tarihi alanında çalışan öğrenciler, akademisyenler ve Orhan Okay'ın çalışmalarına ilgi duyan genel okuyucular için vazgeçilmez bir kaynaktır. Eser, bir akademisyenin sadece yazdıklarıyla değil, aynı zamanda yetiştirdiği nesillerle de nasıl bir ekol oluşturduğunu ortaya koyar.
