Orhangazi, Marmara Denizi’nin güneyinde bulunan, İznik Gölü’nün batısında yer alan Bursa’nın bir ilçesidir. Eski adı Pazarköy olan Orhangazi, İznik Gölü’nün kıyısında verimli bir ova üzerinde kurulmuştur. Kuzeyinde Yalova ili bulunurken, batısında Gemlik, güneyinde Yenişehir, doğusunda İznik ilçeleri bulunuyor. Kuzeyinde Samanlı Dağları, güneyinde Katırlı Dağları ile çevrili olan ilçe çanak şeklinde görünmektedir. Bursa şehir merkezine 45 kilometre mesafede olan bölge Bursa’ya yaklaşık 40 dakika uzaklıktadır. 

İlçe, Bursa-İstanbul Yolu üzerinde önemli kavşak noktalarından biridir. İlçede kışlar serin, yazlar ılıman iklimin etkisinde geçmektedir. Orhangazi, Bursa’nın kuzeydoğusunda İznik Gölü ile Gemlik Körfezi arasındaki stratejik konumu, Gemlik zeytiniyle marka olmuş tarımsal üretimi, Osmanlı’nın ikinci padişahı Orhan Gazi’ye uzanan zengin tarihi ve gelişen sanayi altyapısıyla öne çıkan, 80 binin üzerinde nüfusa sahip dinamik bir ilçedir.

Tarih

Orhangazi Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden birisidir. Orhangazi Topselvi mahallesinde bulunan Ilıpınar Höyüğü'nde gerçekleştirilen kazılar sonucunda ilçedeki ilk yerleşimin 8000 yıl öncesinde yapıldığı anlaşılmıştır.

Orhangazi’nin bilinen en eski sakinleri Bitinya kavmidir; bölge MÖ 74’te Roma idaresine girmiştir. Basilinapolis adıyla kente dönüşen yerleşim 395’te Bizans’a bağlanmıştır.

Bölge 1085-1097 yılları arasında Anadolu Selçuklu Devleti'nin yönetimine girmiştir. 1097 yılında kent ve çevresi Haçlılar tarafından yağmalanmıştır. 1024-1261 yılları arasında İznik Bizans İmparatorluğu egemenliğine girmiştir.

1332 yılında Orhan Bey tarafından fethedilen bölge Osmanlı topraklarına katılmıştır. Orhan Bey burada kendi adına bir camii ve hamam yaptırarak civarda bulunan Türk aşiretlerini buraya yerleştirmiştir. Pazarköy adını alan bu yerleşim merkezi o sıralarda İznik'e bağlıydı.

1879 yılında Pazarköy bucak merkezi olmuştur. 1893 yılında ise Bursa iline bağlı ilçe merkezi olmuş ve 1913 yılında Orhangazi adını almıştır.

İstiklal harbi sırasında ilçe Yunan işgaline uğrayıp, tarihin en karanlık ve talihsiz dönemini yaşamıştır. 1920-1922 yılları arasındaki işgal 2 yıl sürmüştür. 10 Eylül 1922 tarihinde işgalci Yunan kuvvetleri ilçeyi terk etmişlerdir. Her tarafı yakıp, yıktıkları için ilçe merkezi 2 yıllığına Gürle köyüne taşınmıştır.

Kurulduğunda uzun süre ufak bir yerleşim yeri olarak varlığını sürdüren Orhangazi, önce Bursa-Yalova karayolunun öneminin artması, sonrasında da İstanbul-İzmir otoyolu ve Osmangazi köprüsünün hizmete alınmasıyla hızlı bir gelişme göstermiştir.

^{Bir Zamanlar Orhangazi (Orhangazi Belediyesi)}

Coğrafya ve İklim

• Konum & Alan: İlçe merkezi Bursa-İzmir otoyolunun (O-5) üzerindedir; toplam yüzölçümü 506 km²’dir. Kuzey tarafında Yalova bulunan ilçe; Gemlik, Yenişehir ve İznik ilçelerine komşudur.
• Yeryüzü Şekilleri: Kuzeyinde Samanlı Dağları, güneyinde Katır Dağları olan Orhangazi'nin doğusunda ise Türkiye’nin beşinci büyük gölü olan İznik Gölü’ne kıyısı vardır.
• İklim: Sıcak, kurak yazlar; serin, yağışlı kışlar tipik Akdeniz/karasal geçiş iklimi oluşturur. Yıllık ortalama sıcaklık 10 - 27 °C arasında değişir; yağış 700-900 mm’dir.

^{Orhangazi Kuş Bakışı Görünümü (Orhangazi Belediyesi)}

Doğa ve Sağlık

İznik Gölü, Orhangazi sınırları içerisinde yer alan doğal güzelliklerin başında gelir. Türkiye’nin beşinci büyük gölü olan bu alan, huzurlu atmosferi ve çevresindeki yeşil dokusuyla öne çıkar. Göl çevresinde yelken, kürek ve kano gibi su sporları yapılmakta; özellikle hafta sonları doğa tutkunları ve kampçılar tarafından tercih edilmektedir. Yaz aylarında göl kıyısında gün batımını izlemek, bölge halkı ve turistler için vazgeçilmez bir deneyim sunar. Ayrıca, gölde düzenlenen amatör balıkçılık etkinlikleri de doğa ile iç içe vakit geçirmek isteyenler için bir alternatif oluşturmaktadır.

Keramet Kaplıcaları, ilçe merkezine yaklaşık 10 kilometre mesafede yer alır ve doğal termal kaynaklarıyla bölge sağlık turizmine önemli katkı sağlar. Kaplıca suyunun sıcaklığı yıl boyu yaklaşık 30 °C seviyesindedir ve cilt hastalıklarından romatizmaya kadar birçok rahatsızlığa iyi geldiği rivayet edilmektedir. Kalkerli doğal havuzlarda banyo yapmanın yanı sıra, etrafında bulunan yeşil alanlar piknik ve günübirlik ziyaretler için uygundur. Özellikle kış aylarında dahi sıcak suyuyla ziyaretçilerini cezbeden Keramet, hem yerli hem de bölgesel turist akınına uğramaktadır.

Katırlı ve Samanlı dağlarında ise Trekking ve dağ sporları yapılmaktadır. Ayrıca Gürle Dağı, yamaç paraşütüne çok elverişli olup, festival ve yarışmalar düzenlenmektedir.

Festivaller ve Kültürel Etkinlikler

Orhangazi’nin sosyal hayatında Orhangazi Zeytin Festivali, her yıl Kasım ayında düzenlenen en önemli kültürel etkinliklerden biridir. 1978 yılından bu yana aralıksız devam eden festival, ilçenin zeytincilik geleneğini ve tarımsal kimliğini yansıtan önemli bir organizasyondur. Festival süresince "Zeytin Güzeli" yarışması, zeytinyağlı yemek yarışmaları, yöresel ürün tanıtımları, halk dansları gösterileri ve konserler düzenlenir. Ayrıca amatör ve profesyonel fotoğrafçılar için açılan "Zeytin Temalı Fotoğraf Yarışması" ile sanatla doğa arasında estetik bir bağ kurulması hedeflenir. Festival, yalnızca bir tarım kutlaması değil, aynı zamanda Orhangazi'nin tarihsel ve kültürel kimliğinin de bir yansımasıdır.

Yöresel Lezzetler

Orhangazi mutfağı, Gemlik tipi zeytin üretiminin yoğunluğu sayesinde zeytinyağı temelli yemeklerin ağırlıkta olduğu, doğal ve sağlıklı bir beslenme kültürüne sahiptir. Zeytinyağlı enginar, yaprak sarma, kabak çiçeği dolması gibi klasik Ege-Akdeniz mutfağına ait lezzetler, Orhangazi sofralarında da sıklıkla yer alır. İlçede ayrıca İznik Gölü’nden tutulan sazan ve yayın balığı gibi tatlı su balıkları da ızgara ya da buğulama olarak sunularak sofralara farklı tatlar kazandırır.