Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, Türkiye Cumhuriyeti'nin deniz yetki alanlarında petrol, doğal gaz ve jeolojik yapıların araştırılması amacıyla geliştirdiği, ileri teknolojiyle donatılmış bir sismik araştırma gemisidir. Türkiye'nin açık denizlerde enerji kaynaklarını arama ve kıta sahanlığını inceleme çalışmalarında stratejik öneme sahip olan gemi, aynı zamanda jeolojik ve biyolojik bilimsel araştırmalarda da kullanılmaktadır.

^{Oruç Reis Araştırma Gemisi. (Anadolu Ajansı)}

Tarihçe ve İnşa Süreci

Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi'nin inşasına, 2012 yılında Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) ile Savunma Sanayii Müsteşarlığı işbirliğinde, tamamen yerli imkânlarla başlanmıştır. Geminin geçici kabulü 23 Haziran 2017 tarihinde yapılmış, Ağustos 2017’de operasyonel test ve eğitim faaliyetlerine başlanmıştır. 15 Nisan 2019 tarihinde düzenlenen törenle resmen hizmete alınmıştır.

Teknik Özellikler

• Tam boy: 87 metre
• Genişlik: 23 metre
• Derinlik: 8 metre
• Maksimum hız: 17 knot
• Mürettebat: 27 gemi personeli ve 28 araştırmacı
• Helikopter pisti: 12 ton taşıma kapasiteli, gece-gündüz kullanıma elverişli
• ROV (uzaktan kumandalı sualtı aracı): 1500 metre derinlikten örnek alabilir, 130 kg taşıma kapasitelidir

^{"Eski Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, Oruç Reis Araştırma Gemisi'ni inceliyor." (Anadolu Ajansı)}

Bilimsel ve Teknik Donanım

Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, denizlerde çok yönlü araştırma faaliyetleri yürütebilecek bilimsel ve teknik donanıma sahiptir. Gemide, iki ve üç boyutlu derin sismik, gravite ve manyetik ölçüm yapabilen jeofizik sistemler bulunmaktadır. Deniz tabanının ayrıntılı biçimde haritalanmasını sağlayan görüntüleme sistemlerinin yanı sıra; jeoloji, jeofizik, hidrografi, oşinografi ve biyoloji alanlarında kullanılmak üzere özel olarak donatılmış laboratuvarlar yer almaktadır. Su kolonu ve deniz tabanından numune alma sistemleri ile donatılan gemi, ayrıca 1.500 metre derinliğe kadar çalışabilen uzaktan kumandalı sualtı aracı (ROV) sayesinde deniz tabanının izlenmesi ve örnekleme yapılmasına imkân tanımaktadır. Bu donanımlar sayesinde gemi, 15.000 metre derinliğe kadar olan jeolojik yapıların ayrıntılı biçimde görüntülenmesini mümkün kılmaktadır.

Görev Alanları ve Faaliyetler

Oruç Reis Sismik Araştırma Gemisi, Türkiye’nin Doğu Akdeniz, Karadeniz ve Marmara Denizi başta olmak üzere çeşitli denizlerde gerçekleştirdiği enerji arama faaliyetlerinde görev almıştır. Geminin temel görev alanları arasında petrol ve doğalgaz araştırmaları, kıta sahanlığına yönelik çalışmalar, deprem riski haritalaması, bilimsel veri toplama ve analiz ile deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına yönelik veri üretimi yer almaktadır. Bu görevler doğrultusunda Oruç Reis, Türkiye'nin deniz araştırmalarında stratejik bir unsur olarak faaliyet göstermektedir.

Somali Görevi (2024–2025)

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Somali arasında 24 Temmuz 2024’te imzalanan Üretim Paylaşım Anlaşması kapsamında, Oruç Reis ve destek gemileri 4 Ekim 2024’te Somali’ye doğru yola çıkmış, 25 Ekim 2024’te Mogadişu Limanı’na demirlemiştir. Bu görev, Türkiye’nin Afrika açıklarındaki ilk büyük sismik araştırma operasyonudur.

Oruç Reis, 234 gün süren görev boyunca 3 blokta toplam 4464 kilometrekarelik alanda 3 boyutlu sismik veri toplamıştır. Görevini başarıyla tamamlayan gemi, 15 Haziran 2025’te Mogadişu’dan ayrılarak Türkiye’ye dönüşe geçecek ve Temmuz 2025 başında Filyos Limanı’nda bakım-onarım işlemlerine girecektir. Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud da gemiyi ziyaret ederek mürettebata teşekkür etmiştir.

^{"Oruç Reis Araştırma Gemisi Somali görevine hazır." (Anadolu Ajansı)}