Osmaneli karpuzu, Bilecik’in Osmaneli ilçesinde yetiştirilen ve 2022 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili alınan yerel bir tarım ürünüdür. Kendine has aroması, tadı ve kalitesiyle özellikle Marmara Bölgesi başta olmak üzere geniş bir pazarda tercih edilmektedir.
Osmaneli Karpuzu (Coğrafi İşaret Portalı)
Tarihçe ve Tescil
Karpuz üretiminin Osmaneli’nde geçmişi Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar uzanmakta olup, bölgede 1550’li yıllardan itibaren üretildiğine dair yazıtlar da bulunmaktadır. 2022 yılında Osmaneli Belediyesi’nin, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Meslek Yüksekokulu iş birliğiyle yaptığı başvuru sonucunda ürün coğrafi işaret almıştır. Bu tescille birlikte Osmaneli karpuzunun ekonomik değerinin artması ve yeni pazarlara açılması hedeflenmektedir.
Osmaneli Karpuzu Üretimi (AA)
Üretim ve Coğrafi Özellikler
Osmaneli ilçesi, Sakarya Nehri’nin taşıdığı alüvyonlu topraklara ve uygun iklim koşullarına sahiptir. Bölge, Karadeniz, Akdeniz ve İç Anadolu iklimlerinin geçiş noktasında bulunduğundan, karpuz üretimi için elverişli bir ortam sunmaktadır. Özellikle toprağın potasyum ve kalsiyum açısından zengin olması, su dengesinin sağlanması ve fizyolojik bozuklukların görülmemesi, meyvenin kalitesini artırmaktadır.
2023 yılı itibarıyla ekiliş alanı 10 bin dönüme çıkmıştır. Daha geniş ölçekte ise Sakarya Nehri kıyısındaki vadide 50 bin dönüm arazi üzerinde üretim yapılmaktadır. Osmaneli karpuzu, başta Marmara olmak üzere İç Anadolu ve Karadeniz bölgelerine pazarlanmaktadır.
Ekonomi ve İstihdam
Karpuz, Osmaneli’nde çiftçiler için birincil gelir kaynağı niteliğindedir. Hasat döneminde günlük yaklaşık 500 mevsimlik işçi çalışmakta, ayrıca nakliyeciler ve aracılar da süreçten gelir elde etmektedir. 2022 yılında rekolte 200 bin ton civarında gerçekleşmiş, uygun bakım ve verimli ekim sayesinde bu miktarın 250 bin tona ulaşabileceği öngörülmüştür.
Ancak üreticiler, tarladaki fiyat ile market fiyatı arasındaki farktan şikayetçidir. 2023 yılında üreticiler, karpuzun tarlada kilogram başına yaklaşık 1 liraya alıcı bulduğunu, marketlerde ise en düşük 10 liradan satıldığını ifade etmiştir. Artan girdi maliyetleri (gübre, mazot, işçilik) üreticilerin kârını azaltırken, aracılar daha yüksek gelir elde etmektedir.
Sosyo-Ekonomik Katkılar
Osmaneli karpuzu yalnızca üreticilere değil, aynı zamanda bölge ekonomisine de katkı sağlamaktadır. Tarım, nakliye ve pazarlama süreçlerinde istihdam oluşturarak ailelerin geçim kaynağı haline gelmiştir. Çiftçiler için düğün, borç ödeme gibi sosyal ve ekonomik ihtiyaçların karşılanmasında önemli rol oynamaktadır.
