Gazze’ye insani yardım ulaştırmak amacıyla hareket eden Özgürlük Filosu Koalisyonu’na (Freedom Flotilla Coalition - FFC) ait bir gemiye 2 Mayıs 2025 tarihinde uluslararası sularda düzenlenen insansız hava aracı (İHA) saldırısıdır. Saldırı, Malta açıklarında gerçekleşmiş, gemide yangın çıkmış ve gövdede ciddi yapısal hasar meydana gelmiştir. Olayda gemi mürettebatı zarar görmüş, yardım çağrıları yapılmış ve saldırı sonrası çok sayıda devlet, uluslararası kuruluş ve sivil toplum örgütü açıklamalarda bulunmuştur. Özgürlük Filosu Koalisyonu, saldırıdan İsrail’i sorumlu tuttuğunu belirtmiştir.

Koalisyonun Yapısı ve Gemi Rotası

Özgürlük Filosu Koalisyonu, Gazze’deki ablukanın kırılması ve bölge halkına insani yardım ulaştırılması amacıyla farklı ülkelerden sivil toplum örgütlerinin oluşturduğu uluslararası bir inisiyatiftir. Koalisyona ait “Conscience” (Küresel Vicdan) adlı gemi, Norveç’in Oslo limanından yola çıkmış, Avrupa limanlarında diğer aktivistlerle buluşarak farkındalık oluşturmayı ve nihayetinde Gazze’ye ulaşmayı hedeflemiştir. Yardım gemisi, insani malzeme taşıyan gönüllüleri de içermektedir. Geminin yolculuğu boyunca medya karartması uygulanmış ve güvenlik gerekçesiyle rota detayları kamuoyuyla paylaşılmamıştır.

Saldırının Gerçekleşme Süreci

Saldırı, yerel saatle 2 Mayıs 2025 00.23’te gerçekleşmiştir. Gemiye iki ayrı İHA ile hava saldırısı düzenlenmiş, ilk patlamada geminin ön bölümünde yangın çıkmış, ikinci patlama kısa süre sonra meydana gelmiştir. Gemidekiler, olayın başlangıcında gemiye başka bir geminin çarptığını düşünmüş ancak üst güverteye çıktıklarında yangını ve İHA’ları gözlemlemişlerdir. Patlama sonucu mürettebattan bazı kişiler hafif yaralanmış, yangın su tahliye sistemleriyle söndürülmeye çalışılmıştır. Geminin gövdesinde ciddi hasar oluşmuş, alt bölmelere su sızması yaşanmıştır.

Geminin Konumu ve Müdahale Süreci

Saldırı sırasında geminin, Malta’ya yaklaşık 13-17 deniz mili mesafede, uluslararası sularda seyrettiği bildirilmiştir. Olayın ardından internet bağlantısı kesilmiş, telsiz sistemlerinde frekans karışıklığı yaşanmıştır. İlk yardım çağrısına yanıt alınamamış ancak saatler sonra Malta sahil güvenlik ekipleri tarafından 16 kişi (12 mürettebat ve 4 yolcu) tahliye edilmiştir. Yardım tug botları gönderilmiş, gemi Malta limanına alınmadan açıkta bekletilmiştir. Gemi mürettebatının can güvenliğinin sağlandığı ve gemide batma tehlikesinin kısa süre içinde bertaraf edildiği açıklanmıştır.

Mürettebat Sayısı ve Durumu

Özgürlük Filosu Koalisyonu Basın Koordinatörü Yasemin Acar, saldırı sırasında gemide 30 gönüllü insani yardım görevlisinin bulunduğunu açıklamıştır. Malta makamları ise daha sonra yaptıkları açıklamada, 16 kişinin (12 mürettebat, 4 yolcu) kurtarıldığını bildirmiştir. Gemideki bazı aktivistlerin odalara sığınarak su tahliye sistemlerini çalıştırdığı, saldırı sonrası mürettebatın büyük bölümünün sağlık durumunun iyi olduğu ifade edilmiştir. Filoda yer alan İspanyol aktivist Sandra Barrilaro, geminin jeneratörünün hedef alındığını, saldırı sonrası iletişimin tamamen kesildiğini ve geminin iç durumu hakkında saatlerce bilgi alınamadığını belirtmiştir.

Teknik Hasar ve Güvenlik Açıkları

Saldırının geminin ön kısmına isabet ettiği ve burada yangın çıkardığı; ardından geminin ikinci katının altında delik oluştuğu açıklanmıştır. Mavi Marmara Özgürlük ve Dayanışma Derneği Başkanı Beheşti İsmail Songür, patlamanın ardından gemide ciddi maddi hasar meydana geldiğini, su tahliyesinin yapılarak batma tehlikesinin önlendiğini ve geminin stabil hale getirildiğini belirtmiştir. Filoya yönelik saldırının "uluslararası hukuk ihlali ve savaş suçu" teşkil ettiği yönündeki açıklamalar, koalisyon üyeleri tarafından yinelenmiştir.

Saldırının Faili

Koalisyon, saldırının kaynağını doğrudan doğrulayamamakla birlikte, İsrail ya da müttefiklerinden biri tarafından gerçekleştirildiğini savunmuştur. İsrail devlet televizyonu KAN, saldırıdan saatler önce İsrail’e ait bir C-130 Hercules tipi askeri nakliye uçağının Malta yakınlarında uçtuğunu doğrulamıştır. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, saldırıya dair yaptığı açıklamada, geminin İsrail’e ait İHA’larla hedef alındığı yönünde iddiaların bulunduğunu ve olayın tüm yönleriyle aydınlatılması için çalışmaların sürdürüldüğünü belirtmiştir.

Uluslararası Tepkiler ve Hukuki Değerlendirmeler

Türkiye'nin Tepkisi

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, saldırıya ilişkin olarak yaptığı açıklamada, olayın uluslararası sularda sivil bir gemiye yönelik gerçekleştirildiğini, bu durumun deniz güvenliğini ve seyrüsefer serbestisini tehdit ettiğini ifade etmiştir. Keçeli, Türk vatandaşlarının da gemide bulunduğunu, sağlık durumlarının iyi olduğunu ve Malta makamlarıyla iş birliği içinde sürecin yürütüldüğünü duyurmuştur. Türkiye, saldırıyı “en güçlü şekilde kınadığını” ilan etmiştir.

Birleşmiş Milletler'in Bağımsız Soruşturma Çağrısı

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Thameen Al-Kheetan, Özgürlük Filosu’na yönelik saldırıya ilişkin yaptığı açıklamada, olayla ilgili bağımsız, tarafsız ve etkili bir soruşturma yürütülmesi gerektiğini belirtmiştir. Gemide çıkan yangın ve uluslararası sularda yapılan yardım çağrısı gibi unsurların ciddiyetle ele alınması gerektiğini vurgulayan Al-Kheetan, sorumluların hesap vermesinin hayati önem taşıdığını ifade etmiştir. Ayrıca, Gazze’ye yönelik ablukayı “toplu cezalandırma” olarak niteleyerek bunun uluslararası insancıl hukuk tarafından yasaklandığını ve savaş suçu teşkil ettiğini açıklamıştır.

Avrupa Parlamentosu ve Uluslararası Sivil Toplum

Avrupa Parlamentosu üyesi ve AP Filistin Delegasyonu temsilcisi Ana Miranda Paz, saldırının uluslararası sularda gerçekleştirildiğini ve İsrail’in bu tür saldırılarda dokunulmazlık kazandığını iddia etmiştir. Avrupa Birliği’nin İsrail’e karşı daha kararlı adımlar atması gerektiğini savunmuş ve saldırının ardından sorumluluğun tespiti için çağrıda bulunmuştur. Paz, 2015’teki önceki yardım filosuna da katılmış olduğunu hatırlatarak, bu tür insani inisiyatiflere karşı şiddet uygulanmasını kabul edilemez bulduğunu ifade etmiştir.

BM Filistin Raportörü Francesca Albanese'nin Çağrısı

BM Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese, saldırının ardından X üzerinden yaptığı paylaşımda, Gazze halkına temel gıda ve ilaç taşıyan filodaki kişilerden yardım çağrısı aldığını belirtmiştir. Tüm denizcilik otoriteleri ve ilgili ülke makamlarını gemiye ve mürettebata destek sağlamaya çağırmıştır. Albanese, ilgili makamların gerçekleri tespit ederek müdahale edeceğine olan inancını da dile getirmiştir.

Türk Vatandaşlarının Tahliyesi ve Ülkeye Dönüşü

Saldırıya uğrayan “Conscience” adlı gemide bulunan Türk vatandaşlarından altısının 5 Mayıs 2025 tarihi itibarıyla Türkiye’ye dönüşü sağlanmıştır. Türkiye Dışişleri Bakanlığı kaynakları, ülkeye dönen kişilerin sağlık durumlarının iyi olduğunu açıklamıştır. Gemide mürettebat olarak yer alan diğer Türk vatandaşlarının güvenli bir bölgeye sevki için Malta makamlarıyla koordinasyon hâlinde çalışmaların sürdüğü bildirilmiştir.