Özkürtün, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Gümüşhane iline bağlı bir beldedir. Kürtün Baraj Gölü, Erikbeli Yaylası ve Saz Alanı gibi doğal unsurlar beldenin coğrafi yapısını oluşturmaktadır. Belde, bölgedeki yayla yaşamı, geleneksel kırsal yerleşim biçimi ve yerel toplumsal yapısıyla dikkat çeker. Özkürtün, Karadeniz kıyısına yakın konumu nedeniyle hem iç kesim hem de kıyı kültürünün çeşitli özelliklerini bir arada barındıran yerleşim birimleri arasında yer almaktadır.
Özkürtün - Emre Zengin (Yazar)
Coğrafi Konum ve Ulaşım
Gümüşhane’nin Kürtün ilçesine bağlı olan Özkürtün beldesi, Harşit Vadisi boyunca uzanır ve Kürtün Baraj Gölü’nün kıyısında konumlanmıştır. İlçe merkezine 10 km, Gümüşhane şehir merkezine ise yaklaşık 45 km mesafededir. Karadeniz sahiline Zigana Geçidi veya Doğankent üzerinden bağlanan yol ağı sayesinde Trabzon ve Giresun gibi illere yaklaşık 1,5 saatlik bir mesafede ulaşılabilir. Belde, konumu itibarıyla hem iç kesimlerdeki yaylalara hem de kıyı şehirlerine kolay erişim sağlar.
Tarihî Gelişim ve İdari Yapı
Özkürtün’ün tarihî geçmişi 16. yüzyıla kadar uzanır. 1950’li yıllarda nahiye olarak teşkilatlandırılan bölge, 1992 yılında Cayra, Süme ve Konacık köylerinin birleşmesiyle belediye statüsü kazanmış; 1994’te Karaçukur Mahallesi’nin de dâhil olmasıyla bugünkü idari yapısına kavuşmuştur. Günümüzde Cayra, Süme ve Karaçukur olmak üzere üç mahalleye sahiptir ve Özkürtün Belediyesi tarafından yönetilmektedir.
2022 yılı itibarıyla Özkürtün’ün nüfusu 2.275 kişidir. Belde nüfusu yaz aylarında özellikle yurt dışından gelen vatandaşların ve yaylaya çıkan ailelerin gelişiyle artmaktadır. Geleneksel Karadeniz köy yaşamının sürdüğü beldede komşuluk ilişkileri ve toplu etkinlikler toplumsal yaşamın temelini oluşturur.
Doğal Güzellikler ve Turizm
Kürtün Baraj Gölü
Belde sınırlarında yer alan Kürtün Barajı, Harşit Çayı üzerine kurulmuş olup bir rekreasyon alanına dönüşmüştür. Belde belediyesi tarafından kıyı alanına yerleştirilen bungalovlar, seyir alanları, yürüyüş yolları ve piknik alanları ile baraj, hem yerel halk hem de ziyaretçiler için bir dinlenme ve doğa gözlemi noktasıdır.
Kürtün Baraj Gölü- Emre Zengin (Yazar)
Kadırga Yaylası
Kadırga Yaylası, Gümüşhane’nin Kürtün ilçesine bağlı Özkürtün Beldesi sınırlarında yer almakta olup, tarihi ve kültürel unsurlarıyla dikkat çeken bir yayladır. Yayla, 2200 metre rakımıyla Karadeniz’in yüksek kesimlerinde konumlanmıştır. Yaylanın yapılarından biri, 563 yıllık geçmişe sahip üstü açık camidir. Fatih Sultan Mehmet’in 1461 yılında Trabzon seferi sırasında burada Cuma namazı kıldırdığı ve bu geleneğin günümüze kadar sürdüğü bilinmektedir. Cami, çatısı olmadan sadece iki minare ve alçak taş duvarlarla çevrili bir alan olarak tasarlanmıştır. Yaz aylarında, özellikle Temmuz’un üçüncü Cuma günü düzenlenen Otçu Şenliği sırasında binlerce kişi bu camide çimenler üzerinde Cuma namazı kılmak üzere toplanır.
Kadırga Yaylası - Anadolu Ajansı
Süme Kalesi
Süme Mahallesi’nde yer alan bu tarihi kale, anakaya üzerine inşa edilmiş olup, gözetleme amacıyla kullanıldığı düşünülmektedir. Ulaşımı zor olmakla birlikte, tarihî yapısını koruyan kale, Gümüşhane’nin kayalık savunma yapılarından biridir.
Erikbeli Yaylası
Özkürtün sınırları içinde yer alan Erikbeli Yaylası, Süme Deresi Vadisi’nin sonuna konumlanmış olup yaklaşık 1800 metre rakıma sahiptir. Tarihi 1500’lü yıllara kadar uzanan yayla, 1991 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizm merkezi ilan edilmiştir. Doğal su kaynakları, yeşil örtüsü ve temiz havasıyla kamp, yürüyüş ve doğa fotoğrafçılığı gibi etkinlikler için uygundur.
Erikbeli Yaylası- Emre Zengin (Yazar)
Saz Alanı (Özkürtün Sazlığı)
Erikbeli yolu üzerinde bulunan Saz Alanı, beldenin doğal ve kültürel miraslarından biridir. Çevresi sazlıklarla kaplı bu sulak alan, yaban kuşlarının göç güzergâhında bulunur ve yerel biyolojik çeşitliliğe katkı sağlar. Geleneksel olarak hayvancılık ve otlatma alanı olarak kullanılan bu bölge, aynı zamanda yerel halk için doğayla iç içe vakit geçirme alanı olarak değerlidir. Bölge, ekoturizm açısından değerlendirmeye açık potansiyele sahiptir.
Saz Alanı- Emre Zengin (Yazar)
Ekonomi ve Yöresel Üretim
Özkürtün’de ekonomi ağırlıklı olarak tarım, hayvancılık ve dışa göç eden nüfusun finansal katkılarına dayalıdır. Mısır, fasulye, lahana ve patates gibi ürünlerin yanı sıra, orman meyveleri ve ot çeşitleri de mutfakta değerlendirilir. Son yıllarda Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) destekli projelerle kadın kooperatifleri aracılığıyla reçel, turşu, erişte gibi yöresel ürünlerin üretimi teşvik edilmektedir.
Belde halkı, yaz aylarında yaylalara çıkarak geleneksel yaylacılık faaliyetlerini sürdürmektedir. Otçu şenlikleri, düğünler ve yayla panayırları, bölgedeki kültürel etkinlikler arasında yer alır. Halk müziği, horon, geleneksel kıyafetler ve yöresel yemekler, Özkürtün’de görülen kültürel ögeler arasında bulunmaktadır.
