1936 yılında İngiliz Mandası altındaki Filistin’de yaşanan siyasal dönüşümü ele alan Palestine 36, dönem koşullarını tarihsel bağlamı içinde aktaran bir filmdir. Film, kırsal bölgeler ile şehir yaşamı arasındaki ilişkileri, İngiliz yönetiminin uygulamalarını, toplumsal yapıyı ve ortaya çıkan direniş hareketinin atmosferini geniş bir karakter ağıyla takip etmektedir. Anlatı, kurmaca karakterler üzerinden ilerlemesine rağmen olayların dayandığı tarihsel arka plan belgelere, tanıklıklara ve dönemin siyasi gelişmelerine referansla kurgulanmıştır. Filmin farklı incelemelerde ve röportajlarda vurgulandığı üzere, hikâye 1936–1939 Büyük Filistin Ayaklanması'nın koşulları ekseninde düzenlenmiş ve dönemin siyasal gerilimi hem kırsal hem de kentsel alanlar üzerinden yapılandırılmıştır.

Filmin merkezindeki Yusuf karakteri, toplumdaki farklı sınıflar ve mekânsal katmanlar arasında bağlayıcı bir unsur olarak tasarlanmıştır. Yönetmen Annemarie Jacir'in açıklamaları, oyuncu söyleşileri ve sinema eleştirilerinde yer alan bilgiler filmin yapım sürecinin bölgedeki güncel gelişmeler nedeniyle çeşitli kez kesintiye uğradığını göstermektedir. Buna rağmen anlatının tarihsel dönemle kurduğu ilişki korunmuş, yapım sürecinin koşullarına rağmen film belirlenen tarihsel eksen üzerinden tamamlanmıştır.

^{PALESTINE 36 | Official UK Trailer - In Cinemas 31 October (Curzon)}

Tarihsel Arka Plan

1936 Ayaklanmasının Ortaya Çıkışı

Filmde aktarılan olaylar, İngiliz Mandası döneminde Filistin’de artan gerginliği, toprak kaybı tartışmalarını ve Yahudi göçünün hızlanmasının ardından toplumsal yapıda oluşan dönüşümleri merkeze almaktadır. 1936’daki ayaklanmanın “çiftçi önderliğinde gelişen ve Britanya’nın 30 yıllık hâkimiyetine karşı gerçekleştirilen en büyük ve en uzun direniş hareketi” olarak nitelendirildiği görülmektedir. Bu dönemde köyler, şehir merkezleri, basın çevreleri ve toplumsal örgütlenmeler çeşitli biçimlerde ayaklanmaya katılmıştır. İngiliz yönetimi bölgeyi sıkıyönetim altına almış, 20 bini aşkın asker görevlendirilmiş ve askerî müdahalenin yoğunlaştığı aktarılmıştır.

Tarihsel bilgiler, ayaklanmanın yalnızca tarımsal alanların kaybı ve vergi boykotuyla sınırlı kalmadığını; aynı zamanda yerleşimlerin hedef alınması, karşılıklı saldırılar ve güvenlik güçlerinin sert uygulamalarıyla karakterize olduğunu belirtmektedir. Belgede, 1938’de Al Bassa’da yaşanan olayların tarihsel arka planı aktarılmakta ve filmdeki bazı sahnelerin bu gerçek olaylara dayandırıldığı ifade edilmektedir.

Köy ve Şehir Arasındaki Toplumsal Ayrım

Film, köy toplumunun tarımsal bağlarını, toprağın sembolik önemini ve aile yapısını gösterirken; şehirde basın çevresi, bürokrasi, İngiliz idaresi ve toplumsal sınıf farklılıkları vurgulanmaktadır. Oyuncuların açıklamaları, toprağın Filistinliler için taşıdığı anlamın filmde önemli bir yer tuttuğunu ortaya koymaktadır. Oyuncu Liam Cunningham, filmdeki karakteri üzerinden dönemin İngiliz politikalarının etkisinden söz ederken; Saleh Bakri, 1930'lardaki koşulların güncel olaylarla benzer bir tarihsel süreklilik taşıdığını belirtmiştir.

Anlatının Yapısı ve Temel Karakterler

Yusuf Karakteri ve Bağlayıcı Rolü

Yusuf, köyde yaşayan bir genç olarak hem kırsal alanda hem de şehirde geçen sahneler arasında geçiş yapmaktadır. Yusuf, Jerusalem’de bir gazetecinin yanında çalışan ve böylece hem köylüler hem de kentli elitler arasında bir görünüm sağlayan bir karakterdir.

Filmin kurgusu, Yusuf’u şehir ve köy arasındaki bağlantıyı sağlayan bir karakter olarak işlevlendirmekte ve hikâye örgüsünü onun hareketi üzerinden geliştirmektedir.

Köydeki Karakterler

Filmde köyü temsil eden temel karakterler arasında Rabab, Hanan, Afra ve dağlık bölgelerde hareket eden direnişçi grupların temsilcilerinden olan Khalid bulunmaktadır. Bu karakterlerin ilişkileri ve gündelik yaşamları, toplumun nasıl dönüşmekte olduğunu gösterecek biçimde yapılandırılmıştır. Bu karakterlerin aile bağları, komşuluk ilişkileri ve köyün sosyal düzeni ayrıntılı şekilde aktarılmaktadır.

Şehirdeki Karakterler

Kentin gazetecilik çevresi, siyasi tartışmaları ve İngiliz idaresinin karar süreçleri filmde belirgin bir yer tutmaktadır. Amir ve eşi Khouloud, medya ortamındaki sınırlamalar, toplumsal cinsiyet pratikleri ve siyasal ayrışmaları temsil eden karakterler olarak kullanılmıştır. Filmde Khouloud’un bir erkek takma adıyla yazı yazmak zorunda kaldığı belirtilerek dönemin kadın gazetecilerinin konumu irdelenmektedir.

İngiliz Yönetimi ve Askerî Figürler

İngiliz yönetiminin temsilcileri arasında Yüksek Komiser Wauchope ve çeşitli askerî görevliler bulunmaktadır. Filmde Orde Wingate karakterinin cezalandırıcı yöntemleri ve İngiliz ordusunun köyler üzerindeki baskısı vurgulanmıştır. Bu figürlerin tarihsel karşılıkları geniş biçimde ele alınmış, eleştirmenler bu sahnelerdeki bazı unsurların tarihsel bağlamla örtüşmediğini ileri sürmüştür.

Tematik Odaklar

Toprak Meselesi ve Ekonomik Çatışmalar

Toprak kaybının Filistin toplumunda yarattığı etkiler, anlatının merkezinde yer almaktadır. Filmde toprağın yalnızca ekonomik değil aynı zamanda kimliksel anlamda da ön planda olduğu gösterilmektedir. Kırsal alandaki çiftçilerin yaşadığı baskı, kentteki bürokratik süreçlerin toprak politikalarıyla birleşmesiyle aktarılmaktadır.

Direnişin Gelişimi ve Toplumsal Örgütlenme

Şehirde ve köyde farklı biçimlerde örgütlenen direniş, tren baskını ve toplu eylemler gibi sahnelerle sunulmuştur. Filmin çeşitli karakterleri direnişin farklı boyutlarını temsil edecek biçimde konumlandırılmıştır.

Siyasal Basınç ve Kamusal Alan

Shakespearevari geniş bir figür yelpazesinin kullanılması, gazeteciler, siyasetçiler, İngiliz memurları, çiftçiler ve çocuklar arasında farklı tecrübelere yer verilmesini sağlamıştır. Olayların kapsamı nedeniyle karakterler bazı durumlarda geniş çizgilerle çizildmiştir.

Yapım Süreci ve Teknik Çerçeve

Çekim Koşulları

Film, pandemi ve 2023 sonrası bölgedeki gelişmeler nedeniyle çekim aşamasında çeşitli duraksamalar yaşamıştır. Buna karşın ekip çekimleri Batı Şeria ve Ürdün’de tamamlamıştır. Filmin teknik kadrosu içinde Hélène Louvart ve Sarah Blum gibi görüntü yönetmenleri yer almıştır.

Görüntü ve Arşiv Kullanımı

1930’lardan kalan arşiv görüntüleri renklendirilerek filme dahil edildilmiştir. Böylece tarihsel bağlam ve kurmaca sahneler aynı atmosfer içinde birleştirilmiştir.

Müzik ve Ses Tasarımı

Ben Frost’un hazırladığı müzikler, çeşitli kaynaklarda dönem atmosferine uygun bir yapı içinde değerlendirilmektedir. Bu müziklerin geleneksel Arap çalgılarıyla birleştiği ve sahnelerin duygusal yoğunluklarını belirginleştirdiği aktarılmıştır.

Oyunculuk Kadrosu

Filmin oyuncu kadrosu belgelere göre geniş ve çok katmanlıdır. Başlıca oyuncular şunlardır:

• Yusuf: Karim Daoud Anaya
• Hanan: Hiam Abbas
• Khalid: Saleh Bakri
• Rabab: Yafa Bakri
• Afra: Wardi Eilabouni
• Khouloud: Yasmine Al Massri
• Amir: Dhafer L'Abidine
• High Commissioner Wauchope: Jeremy Irons
• Captain Wingate: Robert Aramayo
• Thomas: Billy Howle
• C. Tegart: Liam Cunningham

Bu karakterlerin tarihsel karşılıkları olmayanları olsa da her biri dönemin farklı toplumsal ve siyasal konumlarını temsil edecek biçimde seçilmiştir.