Adı ve formatı 19. yüzyılda İngiltere ve diğer Avrupa ülkelerindeki üniversitelerde yapılan tartışmalara dayanır. Özellikle Oxford ve Cambridge gibi üniversitelerde öğrencilerin, Parlamento'daki politik tartışmalara benzer biçimde fikirlerini savunarak münazaralar düzenlemeye başlamasıyla zamanla Britanya Parlamenter Sitili (BP) olarak bilinen münazara şeklini aldı. Günümüzde akademik ve yarışma amaçlı birçok uluslararası münazara turnuvası, Parlamenter Münazara kategorisindedir.
Temel Kurallar
Bir münazara maçında verilen konuyu savunan hükümet ve bu konuya karşı çıkan muhalefet kanatları bulunmaktadır. Her bir kanatta ise iki takım bulunur. Bu takımlar konuşmasına göre sırayla Hükümet Açılış(HA), Muhalefet Açılış (MA), Hükümet Kapanış (HK), Muhalefet Kapanış (MK) olmak üzere toplam dört takımdan oluşmaktadır. Her bir takım içinde de iki yarışmacı yer alır ve konuşma sırası aşağıdaki gibidir:
- Hükümet Açılış Birinci Konuşmacısı (Başbakan)
- Muhalefet Açılış Birinci Konuşmacısı (Muhalefet Lideri)
- Hükümet Açılış İkinci Konuşmacısı (Başbakan Yardımcısı)
- Muhalefet Açılış İkinci Konuşmacısı (Muhalefet Lideri Yardımcısı)
- Hükümet Kapanış Birinci Konuşmacısı
- Muhalefet Kapanış Birinci Konuşmacısı
- Hükümet Kapanış İkinci Konuşmacı (Hükümet Özetçisi)
- Muhalefet Kapanış İkinci Konuşmacısı (Muhalefet Özetçisi)
Tüm konuşmacılar 7 dakika 20 saniye süreye sahiptir ve bu süre boyunca kürsü dokunulmazlığına sahiplerdir. Bu süre zarfı boyunca "söz hakkı" haricinde hiçbir yarışmacı veya jüri üyesi müdahelede bulunamaz. Süre, salonda bulunan "süre tutucu" tarafından tutulur. Süre tutucu, konuşmanın birinci ve altıncı dakikalarında bir alkış, yedinci dakikasında iki alkış ve yedi dakika yirminci saniyesinde ise üç alkış sesiyle konuşmacıyı ve salonu bilgilendirir. Konuşmacılarda dilerse kürsüde kendi kronometrelerinden zamanlamalarını planlayabilirler.
Söz Hakkı; kürsüdeki konuşmacının karşı kanadında bulunan dört konuşmacının konuşma sırasında soru sorma, düzeltme yapma, eleştiride bulunmasıdır. Söz hakkı talep eden yarışmacılar ayağa kalkıp, bir elini kaldırarak bu isteğini belirtebilir. Bu durumun konuşmacının dikkatini dağıtmadan gerçekleşmesi önemlidir. Söz hakkı, ilk bir dakikada ve altıncı dakikadan sonra talep edilemez. Bu beş dakika içinde söz hakkını verme yetkisi kürsüdeki konuşmacıya aittir fakat talep edilmesine rağmen hiç söz hakkı vermediyse altıncı dakikada jüri, söz hakkı vermesi konusunda kürsüdeki konuşmacıyı uyarır. Söz hakkı süresi on beş saniyedir, süre bittiğinde süre tutucu uyarır.
Hazırlık Aşaması
Takımlar, yarışacakları pozisyonları ve konuyu maçtan on beş dakika önce öğrenir. Bu on beş dakikalık hazırlık sürecinde takımların 3. kişilerle iletişim kurması ve elektronik cihazlardan yararlanmaları yasaktır. Konu hakkında sorularınız varsa jüri komitesine başvurabilirsiniz. Sorulara cevap verip vermemek jüri komitesinin insiyatifindedir.
Değerlendirme Süreci
Parlamenter münazarada savunularınızı hangi ve nasıl mantıklı temellere oturttuğunuz somutlaştırmalarınızın üzerine kurulu olduğundan kullandığınız dil, sonuç üzerinde direkt etki etmez. Fakat hiçbir konuşmacı, salondaki kişiler hakkında yahut bir topluluk, kişi, cinsiyet, ırk, din hakkında nefret söyleminde bulunamaz. Jüri paneli, nefret söylemi sebebi ile takımı direkt maçın sonuncusu olarak belirleyebilir veya diskalifiye edebilir. Tüm konuşmacıların konuşmasını bitirmesi ardından yarışmacılar salondan ayrılır ve jüriler, maçı aldıkları notlar üzerinden değerlendirip birinciden dördüncüye kadar takımları sıralar. Ardından katılımcıları salona tekrar çağrılır ve sonucu, sebepleriyle birlikte açıklarlar.
Konular
Eğitimden ekonomiye, felsefeden uluslararası ilişkilere kadar birçok konu kategorisi bulunmaktadır. Bazı örnek münazara konuları şu şekildedir;
- Hükümet, spor kulüplerinin yöneticileri, takımlarının kendi dönemindeki ettiği zararlardan kişisel mal varlığıyla sorumlu tutulmalıdır. (ODTÜ Çaylaklar'24)
- Avrupa Birliği entegrasyon politikaları, üye ülkeler arasında ekonomik, siyasi ve sosyal işbirliğini artırma amaçlayan stratejilerdir. Bu politikalar, ortak bir pazar oluşturmak, sınır kontrollerini azaltmak gibi entegrasyon süreçlerini kapsar. Hükümet savunur ki, entegrasyon politikalarını azaltmak, AB'nin çıkarınadır. (Yıldız Çaylaklar'24)
- Info: Rasyonalist söylemler, insanların karar alırken duygularının fazlasıyla yanıltıcı olduğunu ve doğruya sadece mantık ile ulaşılabileceğini savunan söylemlerdir. Hükümet, rasyonalist söylemlerin yaygınlaşmasından pişmandır. (GSÜ Eğitim Günleri)
- HSK, vegan hareket, insanların hayat pratiklerini değiştirmeye çabalamak yerine endüstriyel hayvancılıkla mücadele etmeye odaklanmalıdır.
- Hükümet toplumdaki bireylerin, kendi ahlaki değerlerine uymayan sanatçıların eserlerini ve ürünlerini tüketmediği dünyayı tercih eder.
Parlementer Münazara Temsili (Yapay Zeka Tarafından Oluşturuldu)

