Perre Antik Kenti, günümüzde Türkiye'nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde, Adıyaman il merkezinin yaklaşık 5 kilometre kuzeybatısında, Örenli Mahallesi sınırları içinde yer almaktadır. Kommagene Krallığı'nın beş büyük kentinden biri olan Perre, kaya mezarları, su yolları ve yazıtlarıyla bölgenin tarihî ve arkeolojik kimliğini yansıtan önemli bir yerleşim merkezidir. Roma ve Bizans dönemlerinde de kullanıldığı anlaşılan kent, dini, kültürel ve ticari geçiş noktalarından biri olması bakımından stratejik bir konuma sahiptir.
Tarihî Arka Plan
Perre, Kommagene Krallığı döneminde önemli bir kent olarak öne çıkmıştır. Roma ve Bizans dönemlerinde de yerleşim görmüş, bu dönemlere ait yapılar ve kalıntılar günümüze ulaşmıştır. MS 325 yılında İznik'te toplanan Konsil'e katılması, kentin dinsel açıdan da önemli bir merkez olduğunu göstermektedir.
Kentten bir kare (Kaynak: pexels)
Arkeolojik Bulgular ve Kent Yapısı
Kaya Mezarları
Perre, bölgenin en büyük nekropol alanına sahiptir. Kayalar içine oyularak yapılmış mezar odaları dikkat çekicidir. Bu alanda ayrıca sarnıç, şarap işlikleri ve Bizans dönemi duvar yapıları bulunur .
Su Yolları ve Şehir Planı
Antik kentte yapılan kazı çalışmaları sonucu ortaya çıkarılan taş döşeli cadde, çok odalı yapılar ve su sarnıçları, Perre'nin iyi planlanmış bir kent olduğunu göstermektedir. En dikkat çeken unsurlardan biri, şehrin su ihtiyacını karşılayan taş kanallarla desteklenen gelişmiş bir su sistemidir. Bu altyapı, kentte uzun süreli yaşamın sürdüğüne işaret etmektedir.
Mozaikler ve Yazıtlar
Perre'de 2022 yılında yapılan kazılar sırasında 12 metrekarelik mozaik tabanı gün yüzüne çıkarılmıştır. Bu mozaikler, Perre'de kamusal ve özel yapıların zenginliğini yansıtmaktadır.
%20kopya.jpg)
Kültür Portalı'ndan alınan mozaiklere örnek bir fotoğraf (Kaynak: Türkiye Kültür Portalı)
Dini ve Kültürel Önemi
Kommagene Krallığı döneminde kutsal kent kimliğiyle öne çıkan Perre, bölgedeki dini ritüellerin gerçekleştiği duraklardan biri olmuştur. Özellikle Nemrut Dağı'na yapılan dini yürüyüşlerde önemli bir mola noktası olduğu düşünülmektedir. Bunun yanında, kentte bulunan bazı yapıların tapınak veya sunak alanları olarak işlev gördüğü yönünde arkeolojik bulgulara rastlanmıştır. Perre, bu yönüyle yalnızca bir yerleşim merkezi değil, aynı zamanda dini pratiklerin de merkezi konumundadır.
Günümüzde Perre
Günümüzde Perre Antik Kenti, Adıyaman Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nün bilimsel koordinatörlüğünde yürütülen kazı ve koruma çalışmaları ile hem bilim dünyasının hem de kültürel turizmin merkezi haline gelmiştir. 2022 yılında yapılan kazılarda, Roma dönemine ait 1800 yıllık taş ocağı tespit edilmiştir. Ayrıca, 1500 yıllık insan iskeletleri ve depremde yıkılmış yapılar da bulunmuştur.
