Piaggio P.180 ailesi, Piaggio Aerospace tarafından tasarlanmış ve İtalya'da üretilen bir grup yönetici/VIP hafif taşıma uçak ailesidir. Bu uçaklar, inovatif tasarımları ve gelişmiş mühendislikleriyle tanınır. P.180, gövdeye monte edilmiş çift turboprop motorlarla donatılmış olup, bu motorlar itici (pusher) konfigürasyonda yerleştirilmiştir. Bu, uçakların aerodinamik verimliliğini artırırken, kabin içinde daha sessiz bir ortam sağlar.

Tasarımı, geleneksel uçakların çoğundan farklı olarak, hem küçük bir ön kanat (sabit yüzey), hem konvansiyonel yatay kuyruk yüzeyi, hem de ana kanat içeren üç yüzeyli (three-surface) bir yapı kullanır. Bu tasarım, uçakların dengeli uçuş özelliklerine sahip olmasını sağlar, ancak genellikle canard (ön kanat) tasarımıyla karıştırılabilir. Ayrıca, ana kanat kirişleri (spar), yolcu kabin bölümünün arkasından geçer ve bu, uçakların iç tasarımında önemli bir avantaj sağlar.

^{Piaggio P.180 Ailesine Ait P.180 EVO (Piaggio Aerospace)}

Piaggio P.180 ailesinin diğer üyeleri, temel modelin özelliklerini koruyarak, daha geniş kabin, artırılmış menzil ve gelişmiş teknoloji özellikleriyle farklı kullanıcı ihtiyaçlarına hitap etmektedir. Ailenin uçakları, hızlı ve verimli taşıma sağlamalarıyla bilinir, aynı zamanda lüks yolcu kabinleri ve düşük operasyonel maliyetleriyle dikkat çeker.

^{IDEF 2025'de Sergilenen Maket P.180 EVO (Yazarın Çekimi)}

P.180'in tasarımı ve teknolojik özellikleri, uçuş güvenliğini, konforu ve verimliliği ön planda tutarak, günümüzdeki en modern iş jetlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu uçaklar, hem ticari hem de özel kullanım için ideal bir seçenek sunar, bu da onları VIP taşımacılığı, yöneticiler ve özel iş adamları için popüler kılar. Ayrıca max 24 bin feet e kadar basınçlandırılmış kabinde kabinde en fazla dokuz yolcu taşıyabilir ve bir veya iki pilot tarafından uçurulabilir.

Ayrıca, Avanti bu tasarımıyla, dünyanın en hızlı pervaneli uçağı olarak listelenmiştir^【1】 .  

^{IDEF 2025 Statik Alanda Sergilenen M-GCAP Kuyruk Koduna Sahip Piaggio P.180 Avanti II (Anadolu Ajansı)}

Tarihsel Süreç

1980’lerde, büyük şirketlere hitap edecek hızlı ve verimli iş jetleri geliştirme hedefiyle birçok üretici harekete geçti. Bu dönemde ortaya çıkan modellerden biri de Piaggio P.180 Avanti oldu. Tasarım çalışmaları 1979’da başladı; rüzgar tüneli testleri 1980 ve 1981’de İtalya ve ABD’de yapıldı. Sürece, Kansas Üniversitesi’nden Prof. Jan Roskam ve Ohio State Üniversitesi’nden Prof. Jerry Gregorek liderlik etti.

^{Solda Prof. Jan Roskam ve Sağda Prof. Jerry Gregorek (Jawhawk Global, Celestis)}

Uçağın tasarımı, ön sabit kaldırıcı yüzey, ana kanat ve yatay kuyruk olmak üzere üç taşıyıcı yüzeye sahip olacak şekilde planlandı. Bu yapı düşük sürükleme ve yüksek verimlilik sağlıyordu. 1982’de Piaggio’nun baş mühendisi Alessandro Mazzoni tasarımı için patent başvurusunda bulundu. 1983’te Learjet firmasıyla iş birliğine gidilerek gövde geliştirme çalışmaları hızlandı. Learjet’in etkisi, Avanti’nin eğimli ön camı ve kuyruğundaki delta yüzeylerde açıkça görülür. Bu delta yüzeyler, uçuş sırasında kararlılığı artırmak ve stall durumlarını önlemek amacıyla eklenmiştir.

Learjet’in mali sorunlar sebebiyle 1986’da projeden çekilmesine rağmen Piaggio çalışmaları sürdürdü ve ilk uçuşunu 23 Eylül 1986’da gerçekleştirdi. Uçak, 1990’da İtalya ve ABD’den sertifikasını aldı. İlk 12 gövde Kansas’ta üretildi, ardından montaj için İtalya’ya gönderildi. 1994’te proje bir süre durakladıysa da, 1998’de Piero Ferrari liderliğinde tekrar canlandırıldı.

^{Dubai: 2007 Show'da Ferrari ve Piaggio Aerospace Yöneticileri (Flight Global)}

2005’te tanıtılan Avanti II, daha güçlü PT6A-66B motorlara ve dijital “glass cockpit” aviyoniklerine sahipti. Bu model, yakıt tasarrufu ve performans açısından birçok jetin önüne geçti. TCAS, TAWS ve hava durumu gösterimi gibi modern uçuş güvenliği sistemleriyle donatıldı. Avanti II, aynı motoru kullanan Beechcraft King Air 200’e göre yaklaşık 100 knot daha hızlıydı. Bu fark, onu “en hızlı çift motorlu sivil turboprop” yapan temel etkenlerden biri oldu.

^{IDEF 2025 Statik Alanda Sergilenen M-GCAP Kuyruk Koduna Sahip Piaggio P.180 Avanti II (Anadolu Ajansı)}

2013’te geliştirilen insansız versiyon P.1HH HammerHead, test uçuşlarının ardından 2016’da bir kaza geçirdi. Üretim, 2015’te yeni Albenga tesisine taşındı ve ilk EVO modeli 2016’da teslim edildi.

^{Piaggio P.1HH-HammerHead Varyantı (Piaggio Aerospace)}

^{IDEF 2025 Statik Alanda Sergilenen Piaggio P.180 Avanti II'nin "GPU on / Hot and Bright" Pozisyonunda Kokpit Görünümü (Yazarın Çekimi)}

^

2018’de Piaggio Aerospace mali sıkıntılar nedeniyle konkordato ilan etti. Avanti satışları 2008’de 30 uçaktan, 2018’de yalnızca 3’e düştü. Aynı yıl içinde İtalyan devleti, projeyi kurtarmak için 700 milyon Euro’ya yakın sipariş ve destek açıkladı. Bu siparişler arasında yeni uçaklar, modernizasyon, motor bakım hizmetleri ve insansız sistemler yer aldı. 2020 itibarıyla, toplam 246 Avanti üretildi ve 1 milyon uçuş saati aşıldı. Uçaklar hâlen Avrupa, Amerika, Asya-Pasifik ve Afrika’da aktif olarak hizmet vermektedir.

^{IDEF 2025 Statik Alanda Sergilenen Piaggio P.180 Avanti II'nin Kabin Görünümü (Yazarın Çekimi)}

Piaggio P.180 Ailesinin – Tasarım, Verimlilik ve Gürültü Özellikleri

^{Piaggio P.180 Avanti'nin Farklı görünüşlerden Planları (Doc8643)}

Tasarım ve Aerodinamik

Avanti'nin karşılıklı dönen turboprop motorları, kabinin arkasına yerleştirilmiş yüksek verimli ana kanada bağlıdır. Uçak; sabit ön yüzey (kanart benzeri), ana kanat ve T kuyruğu içeren üç yüzeyli (three-lifting-surface) bir tasarıma sahiptir. Ön kanatlardaki flaplar, ana kanat flaplarıyla birlikte otomatik olarak açılır; bu da kuyruk yüzeyine binen yükü azaltarak daha küçük kanat ve kuyruk tasarımına imkân tanır. Bu konfigürasyon 1982’de patentlenmiştir. Sınıfındaki diğer iş jetlerine göre kıyasla daha geniş bir kabin için ortam sunmaktadır.

^{Piaggio P.180 Avanti' EVO Kabin İçi Genişlik Kıyaslaması (Piaggio Aerospace)}

Uçuş Güvenliği ve Aerodinamik Detaylar

Ön kanat, ana kanattan önce stall’a girerek burun aşağı bir tepki sağlar, bu da uçuş güvenliğini artırır. Ayrıca ön kanadın hafif eğimi ve negatif dihedrali, motor girişlerine ve kuyruk yüzeyine hava akışını optimize eder. Uçağın gövde şekli özel olarak tasarlanmış olup, laminer akışın %20’sini taşıyarak toplam kaldırma kuvvetinin %20’sini sağlar. Geri kalan %80 kaldırma ön ve arka kanatlardan gelir.

Yakıt Verimliliği ve Karşılaştırmalar

Avanti II, aynı hız ve irtifa aralığında uçan küçük jetlere kıyasla oldukça verimlidir. Laminer akış, geleneksel turboprop uçaklara göre %50’ye kadar korunur. Spesifik hava menzili 3.1 km/kg olup, bu değer tipik jetlere göre yaklaşık %70 daha verimlidir. Ancak bu avantajlar, 315 KTAS ve FL410 gibi görece düşük hızlarda elde edilir.

İç ve Dış Gürültü

Kabindeki ses seviyesi oldukça düşüktür (yaklaşık 68 dBA), çünkü motorlar ve pervaneler arka taraftadır. Ancak dış gürültü seviyesi daha yüksektir. Özellikle pusher konfigürasyonun oluşturduğu yüksek frekanslı ses, bazı havalimanlarında şikâyetlere yol açmıştır. Örneğin, Naples (Florida) ve Aspen (Colorado) havaalanlarında bu uçak gürültü açısından eleştirilmiştir.

^{Man Adası'na Kayıtlı M-GCAP Kuyruk Koduna Sahip Piaggio P.180 Avanti II (Youtube)}

Performans

Deniz seviyesinde maksimum kalkış mesafesi 869 m, iniş mesafesi ise 872 m’dir. 2008’de 30 adetlik teslimat yapılmış, ancak 2013’te bu sayı 2’ye düşmüştür.

Menzil

En gelişmiş EVO versiyonunun Menzili 1809 Deniz Milidir.

^{Piaggio P.180 EVO Menzil Özellikleri (Piaggio Aerospace)}

^{Piaggio P.180 EVO ve Rakip Uçakların Menzil Özellik Karşılaştırma Tablosu (Piaggio Aerospace)}

^{Piaggio P.180 EVO Varyantı (Piaggio Aerospace)}

Avanti EVO (2014 sonrası)

Yeni nesil EVO modeli, kompozit malzemeden yapılmış Hartzell scimitar (kavisli) pervaneler, winglet’li kanatlar ve opsiyonel ek yakıt tankı (toplam menzil 1.770 deniz mili) ile donatıldı. Tırmanış kabiliyeti, menzil ve yakıt verimliliği artırılırken; dış ses seviyesi %68 oranında düşürülmüştür. EVO modeli 2014’te EASA ve 2015’te FAA tarafından sertifikalandırıldı. Fiyatı başlangıçta 7.4 milyon dolar iken, 2021’de 7.695 milyon dolar seviyesindeydi.

^{IDEF 2025 Statik Alanda Sergilenen M-GCAP Kuyruk Koduna Sahip Piaggio P.180 Avanti II (Anadolu Ajansı)}

Teknik Özellikler

^{Piaggio P.180 Avanti Evo için Teknik Özellikler (Yazar tarafından oluşturuldu.)}

Piaggio Avanti – Varyantları 

^{Piaggio P.180 Ailesi (Piaggio Aerospace)}

^{Piaggio P.180 MPA - MPA Varyantı (Piaggio Aerospace)}

^{Piaggio P.180 AMB - Ambulans Varyantı (Piaggio Aerospace)}

Piaggio P.180 Ailesinin Geçmişte Yaşadığı Kazalar

Piaggio P.180 ailesi geçmişte ölümlü 1 kaza yaşamıştır.

^{Piaggio P.180 Ailesi Kaza Tablosu (Kaynak: Aviation Safety Network)}

D‑IRSG (Piaggio P.180 Avanti II) Kazası

Uçak, 21 Ekim 2022 tarihinde Palenque (Meksika) çıkışlı, Kosta Rika'nın Puerto Limón havalimanına giden bir özel uçuş sırasında yaklaşıma geçerken radardan kayboldu. Uçak yaklaşık 2.000 ft irtifadayken denize düştü. Radar ve ATC iletişimi kesildi.

Bölgedeki arama kurtarma ekipleri sadece birkaç parça enkaz ve iki ceset bulabildi. Ana gövde ve kara kutu cihazlarına ulaşılamadı. Uçakta Alman iş insanı Rainer Schaller ve ailesi de bulunuyordu. Kazada toplam 6 kişi hayatını kaybetti.

^{D-IRSG uçağının son uçuşuna ait rota bilgileri (Yazar tarafından oluşturuldu)}

^{D-IRSG uçağının son uçuşuna ait İrtifa ve Hız bilgileri (Yazar tarafından oluşturuldu)}

Baykar & Piaggio Aerospace İş Birliği – Stratejik Genişleme ve Teknolojik Dönüşüm

Baykar, İtalya merkezli havacılık şirketi Piaggio Aerospace’in çoğunluk hissesini satın alarak önemli bir uluslararası hamle gerçekleştirmiştir. Bu satın alma, İtalya hükümetinin onayıyla resmiyet kazanmış ve Baykar, bu süreçte birçok küresel rakibi geride bırakmıştır. İtalya İşletmeler ve Made in Italy Bakanlığı ülkenin köklü havacılık firması Piaggio Aerospace’in Baykar’a satışına 27.12.2024 tarihinde onay vermiştir.

Avanti Platformunun Yeni Dönüşümü

Piaggio’nun geliştirdiği P.180 Avanti uçağı, sahip olduğu aerodinamik tasarım ve yüksek yakıt verimliliğiyle dikkat çeken bir platformdur. Baykar, bu yapıyı yalnızca sivil havacılık değil, aynı zamanda insansız sistemler alanında da değerlendirmeyi hedeflemekte ve P.180 üzerine entegre edilecek İHA teknolojileri üzerinde çalışmaktadır.

Avrupa’da Üretim ve Büyüme

Satın alma ile birlikte Baykar, Piaggio’nun İtalya’daki mevcut üretim tesislerini aktif şekilde kullanarak Avrupa’daki üretim kapasitesini artırmayı ve pazarda daha güçlü bir yer edinmeyi amaçlamaktadır.

^{Sayın Selçuk Bayraktar'ın Piaggio P.180 Uçağıyla İlk Uçuşu (Youtube)}

İstihdamın Korunması ve Genişleme Vizyonu

Baykar, Piaggio bünyesindeki mevcut çalışan kadrosunu koruyacağını ve ek istihdam olanakları sunarak üretim hacmini büyüteceğini beyan etmiştir. Bu adım, yalnızca üretimi değil, aynı zamanda bölgesel ekonomik katkıyı da artırma yönünde stratejik bir hamledir.

AR-GE ve Teknoloji Aktarımı

İki şirketin mühendislik birikimi bir araya getirilerek, özellikle insansız hava aracı projelerinde ortak AR-GE faaliyetleri yürütülmesi planlanmaktadır. Avanti platformunun insansızlaştırılması gibi yenilikçi çalışmalar, bu iş birliğinin odak noktalarından biridir. Baykar CEO’su Selçuk Bayraktar, Avanti platformunu modernize ederken özellikle daha ileri seviye, yerli üretim veya açık mimariye uygun yeni nesil aviyonik sistemler kullanılacağını belirtmiştir. Böylece, mevcut Rockwell Collins sistemlerinin yerini daha modern, dijital ve yazılım destekli uçuş yönetim sistemleri alması planlanmaktadır.

Havacılık Muhabiri Tolga Özbek'in IDEF 2025 Fuarında P.180 Uçağıyla Test Uçuşu (Youtube)