Programlanabilir Mantıksal Denetleyici (PLC - Programmable Logic Controller), endüstriyel otomasyon sistemlerinde makine ve prosesleri kontrol etmek için tasarlanmış dijital bir bilgisayardır. PLC'ler, karmaşık endüstriyel ortamlarda güvenilir bir şekilde çalışacak şekilde dayanıklı ve esnek olacak şekilde tasarlanmıştır.

^{Örnek PLC - (https://industrial.omron.com.tr/tr/products/programmable-logic-controllers)}

Tarihçe

Programlanabilir mantıksal denetleyiciler ilk olarak 1960'lı yıllarda ABD'de geliştirildi. General Motors'un üretim hattında kullanılan kablolama bazlı röleli kontrol sistemlerinin yerini alacak esnek ve yeniden programlanabilir bir sistem ihtiyacı sonucu ortaya çıktı. 1969 yılında Dick Morley tarafından geliştirilen ilk PLC, Modicon 084, endüstriyel otomasyon dünyasında devrim yarattı.

Bileşenleri

Bir PLC temel olarak şu bileşenlerden oluşur:

• Merkezi İşlem Birimi (CPU): Programı çalıştıran ve mantıksal kararlar alan bölüm.
• Giriş Birimleri: Sensörlerden ve anahtarlardan gelen sinyalleri okur.
• Çıkış Birimleri: Motorlar, vanalar, lambalar gibi cihazları kontrol eder.
• Hafıza: Kullanıcı programlarını ve çalışma verilerini saklar.
• Güç Kaynağı: PLC'yi besleyen enerji birimidir.
• İletişim Portları: Diğer PLC'ler veya bilgisayarlarla haberleşmeyi sağlar.

^{PLC Bileşenleri - TekFaz}

Çalışma Prensibi

Programlanabilir mantıksal denetleyiciler, giriş birimlerinden aldıkları verileri işleyerek programlanmış mantıksal kurallara göre çıkış birimlerine sinyal gönderir. Temel çalışma adımları:

1. Girişleri Okuma: Sensörlerden ve anahtarlardan veri alınır.
2. Programı Yürütme: CPU, depolanan programa göre kararlar alır.
3. Çıkışları Kontrol Etme: Alınan kararlar doğrultusunda çıkış elemanları etkinleştirilir.
4. Döngüsel Çalışma: PLC sürekli bu adımları tekrarlar.

^{PLC Çalışma Mantığı - TekFaz}

Kullanım Alanları

Programlanabilir mantıksal denetleyiciler, şu endüstriyel ve ticari alanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır:

• Fabrika Otomasyonu: Montaj hatları, robot sistemleri
• Enerji Sektörü: Elektrik santralleri, trafo merkezleri
• Su ve Atık Su Yönetimi: Pompa istasyonları, arıtma tesisleri
• Gıda ve İlaç Sanayi: Paketleme makineleri, kalite kontrol sistemleri
• Taşımacılık: Asansör sistemleri, trafik sinyalizasyonu

Avantajları

• Esneklik: Farklı uygulamalar için programlanabilir.
• Dayanıklılık: Endüstriyel ortamlara uygun şekilde tasarlanmıştır.
• Enerji Verimliliği: Düşük enerji tüketimiyle çalışır.
• Hızlı İşleme: Gerçek zamanlı kontrol ve anında yanıt verebilme yeteneğine sahiptir.

Programlanabilir mantıksal denetleyiciler, endüstriyel otomasyon sistemlerinin vazgeçilmez bileşenleri arasında yer almakta olup, sürekli gelişmekte ve endüstri 4.0 ile birlikte IoT ve yapay zeka entegrasyonlarıyla daha da ileri seviyelere taşınmaktadır. Teknolojideki ilerlemelerle Programlanabilir mantıksal denetleyicilerin esneklik ve kontrol kabiliyetleri giderek artmaktadır.