Post-Keynesyen İktisat Okulu, John Maynard Keynes'in teorilerinden ilham almakla birlikte, bu teorileri daha ileriye taşıyan bir yaklaşımdır. Bu okul, özellikle ekonomik belirsizlik, finansal krizler ve istikrarsızlık gibi konuları ele alırken, Keynes'in fikirlerini modern ekonomik koşullara uyarlamaya çalışır. Post-Keynesyenler, ekonomideki dengesizliklerin ve belirsizliklerin piyasa tarafından kendiliğinden düzeltilemeyeceğini savunurlar. Bu nedenle, devlet müdahalesi ve ekonomik istikrarı sağlamak için uygun politikaların uygulanması gerektiği görüşündedirler.

Post-Keynesyen İktisat Okulu, ekonominin dinamiklerini anlamada belirsizliğin ve istikrarsızlığın büyük bir rol oynadığını vurgular. Keynes, "belirsizlik" kavramını, gelecekteki olayların kesinlikten yoksun olduğu bir durumu tanımlamak için kullanmıştı. Post-Keynesyenler, belirsizliğin ekonomi üzerindeki etkilerini daha da derinleştirerek, finansal piyasalardaki aşırı dalgalanmalara ve krizlere dikkat çekerler. Finansal piyasaların genellikle aşırı spekülasyon, balonlar ve krizler gibi istikrarsızlıkları tetiklediği düşünülür. Bu nedenle, Post-Keynesyen iktisat, ekonomik dengeyi sadece piyasa güçlerine bırakmamak gerektiğini savunur.

Bu okul, aynı zamanda toplam talebin ekonomi üzerindeki merkezi rolünü de vurgular. Keynesyen yaklaşımdan hareketle, Post-Keynesyenler, işsizlik ve ekonomik durgunluğun çoğunlukla talep eksikliklerinden kaynaklandığını ifade ederler. Toplam talep, tüketim ve yatırımlar gibi unsurlarla şekillenir. Bu okul, piyasa dengesizliklerinin yalnızca iş gücü arzındaki dengesizliklerden değil, aynı zamanda talep eksikliklerinden de kaynaklandığını savunur.

Post-Keynesyen İktisat, yatırım kararlarının rasyonel bir şekilde alınmadığını öne sürer. Ekonomik aktörlerin yatırım yaparken genellikle belirsizlik ve duygusal faktörlerden etkilendikleri düşünülür. Keynes, yatırımın "hayal gücü" ve "belirsizlik" tarafından yönlendirildiğini belirtmişti. Post-Keynesyenler, bu görüşü genişleterek, yatırım kararlarının daha karmaşık psikolojik ve finansal faktörlere dayandığını savunurlar. Bu yaklaşımda, finansal krizler ve dalgalanmalar, yatırımcıların geleceğe yönelik belirsizlikle ilgili verdikleri kararların bir sonucu olarak görülür.

Fiyatlar ve ücretler, Post-Keynesyen iktisat okulunda esnek olmayan (yapışkan) unsurlar olarak kabul edilir. Yani, ekonomik koşullardaki değişiklikler hemen fiyatlara ve ücretlere yansımaz. Bu da piyasa dengesinin sağlanmasını zorlaştırır ve ekonomik durgunluk gibi durumlarda istikrarsızlık yaratabilir. Bu nedenle, Post-Keynesyenler, fiyat ve ücretlerin ekonomik istikrarı sağlayacak şekilde daha esnek olmadığını savunur ve devletin bu tür dengesizlikleri düzenlemesi gerektiğini ifade ederler.

Devlet müdahalesi, Post-Keynesyen okulun en önemli unsurlarından biridir. Bu okul, özellikle maliye ve para politikalarının ekonomik büyümeyi teşvik etmek, finansal krizleri önlemek ve toplumsal refahı artırmak için önemli araçlar olduğunu savunur. Devletin ekonomiye müdahale etmesi, toplam talebi artırmak ve piyasa dengesizliklerini düzeltmek için gereklidir. Bu bağlamda, kamu harcamaları, borçlanma ve sosyal güvenlik gibi devlet müdahaleleri, ekonominin istikrarını sağlamak adına hayati bir rol oynar.

Gelir dağılımı da Post-Keynesyenler için önemli bir meseledir. Bu okul, gelir dağılımındaki eşitsizliğin ekonomik büyüme ve refah üzerinde olumsuz etkiler yarattığını savunur. Gelirin eşit dağıtılmaması, talep eksikliklerine yol açar ve ekonomik büyümeyi engelleyebilir. Post-Keynesyen iktisatçılar, düşük gelirli bireylerin tüketim harcamalarının daha yüksek olduğu ve dolayısıyla gelir dağılımının düzeltilmesinin, talep artışı sağlayarak ekonomik büyümeye katkıda bulunacağı görüşündedirler.

Finansal piyasaların rolü de Post-Keynesyen okulunda merkezi bir yer tutar. Bu okul, finansal piyasaların ekonomiyi aşırı derecede etkilediğini ve dengesizliklere yol açtığını savunur. Hyman Minsky, bu konuyu daha da derinleştirerek, finansal istikrarsızlık teorisini geliştirmiştir. Minsky'ye göre, ekonomik istikrar dönemlerinde dahi finansal piyasalar sonunda aşırı spekülasyon ve borçlanma nedeniyle istikrarsızlaşabilir. Bu da büyük finansal krizlere yol açabilir. Post-Keynesyenler, finansal krizlerin kaçınılmaz olduğunu ve bu tür krizlerle başa çıkabilmek için devletin müdahale etmesi gerektiğini savunurlar.

Sonuç olarak, Post-Keynesyen İktisat Okulu, Keynes'in ekonomi anlayışını modern ekonomik sistemlere uygulayarak, piyasa istikrarsızlıkları ve finansal krizleri önlemeye yönelik bir yaklaşım sunar. Bu okul, devlet müdahalesinin gerekliliğini vurgular, ekonomik belirsizliğin ve finansal piyasalardaki dengesizliklerin piyasa mekanizmalarıyla kendiliğinden düzeltilemeyeceğini belirtir. Ayrıca, gelir dağılımı, işsizlik ve yatırım gibi konularda daha kapsamlı çözümler önerir. Bu okul, ekonominin sadece piyasa güçlerine bırakılmaması gerektiğini ve devletin ekonomik istikrarı sağlama rolünün kritik olduğunu savunur.

Ana Temsilcileri ve Katkıları

• Hyman Minsky: Post-Keynesyen okulun en önemli isimlerinden biridir. Minsky, finansal istikrarsızlık teorisiyle tanınır ve ekonomilerin istikrarlı bir dönemden sonra istikrarsızlaşabileceğini savunur. "Minsky anomali" olarak bilinen kavramı, finansal balonların ve krizlerin nedenlerini anlamaya yönelik önemli bir katkıdır. Minsky, finansal sistemin dengesizliğinin kaçınılmaz olduğunu ve devletin buna müdahale etmesinin gerekliliğini savunmuştur.
• Joan Robinson: Post-Keynesyen okulun öncülerinden olan Robinson, özellikle iş gücü piyasaları ve gelir dağılımı konularına katkıda bulunmuştur. İşsizlik ve gelir eşitsizliği gibi sorunların çözümlenmesi için Keynesyen perspektife dayalı bir yaklaşım önermiştir.
• Michał Kalecki: Kalecki, Keynes'ten önce bir dizi önemli teoriyi geliştirmiştir. Özellikle işsizlik, yatırımlar ve toplumsal sınıflar arasındaki ilişkiyi vurgulamıştır. Kalecki'nin teorileri, finansal istikrarsızlık ve işsizlik gibi konulara ışık tutmuş, Post-Keynesyen ekonominin temellerini atmıştır.