Köken

Rasyonel kelimesi, Fransızca rationel “akla uygun, ölçülü, mantıklı” anlamındaki sözcükten Türkçeye geçmiştir. Fransızca biçim, köken olarak Latince rationalis “akla ait, akılsal” sözcüğüne dayanır. Bu sözcük, Latince ratio “akıl, oran, neden, düşünce” isminden türemiştir. Ratio ise Latince reri “hesaplamak, yargılamak, kestirmek” fiilinden +tion ekiyle oluşturulmuştur. Bu yapıda, rasyonel terimi akli ölçütlere dayananı ifade eden sıfat işlevindedir.

Kullanım Alanları

• Felsefe: Akıl temelli düşünme biçimlerini veya sistematik bilgi üretimini tanımlayan terim olarak kullanılır.
• Matematik: Rasyonel sayılar teriminde, tam sayıların birbirine oranını ifade eden tanımlayıcı sözcük olarak yer alır.
• İktisat: Ekonomik aktörlerin çıkarlarını maksimize eden, akılcı kararlarını tanımlamak için kullanılır (örneğin "rasyonel birey" modeli).
• Psikoloji: Duygulardan arınmış, düşünsel süreçlere dayalı karar alma davranışlarını betimleyen teknik terimdir.
• Günlük dil ve medya: Mantıklı, abartısız ve düşünülerek yapılan eylem ya da tutumu tanımlamak üzere değerlendirme sözü olarak kullanılır.