Remziye Hisar (1902 – 13 Haziran 1992), Türk kimyager ve akademisyendir. Türkiye'nin ilk kadın kimyageri olan Hisar, Sorbonne Üniversitesi'nden doktora derecesi alan ilk Türk kadınıdır. Akademik yaşamı boyunca İstanbul ve Ankara'daki çeşitli üniversitelerde görev yapmış, kimya alanında özellikle metafosfatlar üzerine çalışmalar yürütmüştür.
Erken Dönem ve Eğitim Hayatı
Remziye Hisar, Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı Üsküp şehrinde doğdu. Babası İstihkam Yarbayı Salih Hulusi Bey, annesi Ayşe Refia Hanım’dı. Ailesi, II. Meşrutiyet’in ardından 1909 yılında İstanbul’a taşındı.
İlköğrenimini Davutpaşa’daki Mekteb-i İptidai’de tamamlayan Hisar, bu üç yıllık programı bir yılda bitirdi. Ardından İttihat ve Terakki Mektebi ile Emirgan İnas Rüştiyesi’nde öğrenim gördü. İstanbul Darülmuallimatı’na geçerek 1919’da bu kurumdan birincilikle mezun oldu. Aynı yıl İstanbul Darülfünunu Kimya Bölümü’ne kaydoldu. Bölümdeki üç kadın öğrenciden biri olarak dikkat çekti.
Bakü Yılları ve Aile Hayatı
1919 yılında, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de açılması planlanan bir okulda görev almak üzere arkadaşlarıyla birlikte yola çıktı. Orada öğretmenlik yaparken, askerî doktor Reşit Süreyya Bey ile tanıştı ve 20 Nisan 1920’de evlendi. Bu evlilikten Feza (1921) ve Deha (1924) adında iki çocuğu dünyaya geldi.
Fransa’da Yükseköğrenim ve Doktora
Cumhuriyet’in ilanının ardından, eşiyle birlikte Paris’e giderek Sorbonne Üniversitesi’nde kimya eğitimine başladı. Marie Curie ve Paul Langevin gibi önde gelen bilim insanlarının öğrencisi oldu. Pasteur Enstitüsü’nde biyokimya sertifikası aldı. Ancak bursunun kesilmesi nedeniyle doktorasını tamamlayamadan Türkiye’ye döndü.
1930 yılında, Millî Eğitim Bakanlığı bursu ile yeniden Paris’e gitti ve Paul Pascal danışmanlığında yürüttüğü çalışmalarla 1933 yılında doktorasını tamamladı. Böylece, Sorbonne Üniversitesi’nden doktora derecesi alan ilk Türk kadını oldu.
Türkiye'deki Akademik Kariyeri
Türkiye’ye döndükten sonra, 1933-1936 yılları arasında İstanbul Üniversitesi’nde kimya ve fizikokimya dersleri verdi. 1936’da Ankara’daki Hıfzıssıhha Müessesesi Farmakodinami Şubesi’nde kimya uzmanı olarak görev yaptı. 1942-1947 arasında İstanbul Üniversitesi Eczacılık Okulu’nda görev aldı. 1947 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Kimya Kürsüsü’ne atandı. 1959’da profesörlük unvanı aldı ve 1973’te emekli oldu.
Bilimsel Katkıları ve Yayınları
Remziye Hisar, başta metafosfatlar olmak üzere çeşitli inorganik bileşikler ve Türk bitkileri üzerine bilimsel araştırmalar gerçekleştirdi. Meyve ve sebzelerde C vitamini tayini, mahlep yağı analizi ve burçak bitkisinin toksikolojik özellikleri üzerine çalıştı. Fransa’da yayımlanan Bulletin de la Société Chimique de France dergisinde 16 bilimsel bildirisi yer aldı. Dördü çeviri olmak üzere beş ders kitabı yayımladı. Ayrıca, edebiyata ilgi duyan Hisar’ın şiirleri “Bir Kadın Sesi” adlı kitapta toplandı.
Ödülleri ve Son Yılları
1955 yılında Fransa tarafından "Officier d’Académie" nişanına, 1991 yılında ise TÜBİTAK Hizmet Ödülü’ne layık görüldü. Emeklilik dönemini İstanbul Anadoluhisarı Otağtepe’deki aile konağında geçirdi. 1992 yılında, oğlu Feza Gürsey’in vefatından kısa bir süre sonra, 13 Haziran’da İstanbul’da hayatını kaybetti.
