Robert Jeffrey Sternberg, Amerikan psikolojisinin tanınan isimlerinden biridir. Zekâ, yaratıcılık, aşk, bilgelik, düşünme stilleri, liderlik ve nefret gibi çeşitli bilişsel ve duygusal süreçler üzerine geliştirdiği kuramsal yaklaşımlar ve deneysel çalışmalarıyla tanınmaktadır. Sternberg hâlihazırda Cornell Üniversitesi İnsan Ekolojisi Fakültesi'nde Psikoloji Profesörü olarak görev yapmakta olup, aynı zamanda Almanya Heidelberg Üniversitesi’nde Onursal Psikoloji Profesörü unvanına sahiptir. Robert Jeffrey Sternberg, 8 Aralık 1949 tarihinde New Jersey, Amerika Birleşik Devletleri'nde doğmuştur. Sternberg, evlidir. Eşi, psikoloji alanında doktora derecesine sahip olan Dr. Karin Sternberg’dir. Çiftin beş çocuğu bulunmaktadır.

Eğitim ve Akademik Geçmiş

Sternberg, 1972 yılında Yale Üniversitesi’nden psikoloji alanında summa cum laude derecesiyle mezun olmuş, aynı zamanda Phi Beta Kappa onuruna layık görülmüştür. 1975 yılında Stanford Üniversitesi’nden psikoloji doktorasını (PhD) tamamlamıştır.

Akademik kariyeri boyunca çeşitli üniversitelerde öğretim üyeliği ve yöneticilik yapmıştır:

• Yale Üniversitesi: IBM Psikoloji ve Eğitim Profesörü, Yönetim Profesörü, ve Yetenek, Yeterlik ve Uzmanlık Psikolojisi Merkezi (PACE) Direktörü.
• Tufts Üniversitesi: Fen ve Edebiyat Fakültesi Dekanı, Psikoloji ve Eğitim Profesörü.
• Oklahoma State University: Rektör Yardımcısı (Provost), Kıdemli Başkan Yardımcısı, Regents Profesörü, Psikoloji ve Eğitim Profesörü, George Kaiser Family Foundation Etik Liderlik Kürsüsü Başkanı.
• Wyoming Üniversitesi: Rektör ve Psikoloji-Eğitim Profesörü.
• Heidelberg Üniversitesi (Almanya): Onursal Psikoloji Profesörü.

Sternberg ayrıca American Psychological Association (APA), Federation of Associations in Behavioral and Brain Sciences, Eastern Psychological Association, ve International Association for Cognitive Education and Psychology gibi çeşitli psikoloji derneklerinde başkanlık yapmış; American Association of Colleges and Universities’de saymanlık görevinde bulunmuştur. Aynı zamanda Perspectives on Psychological Science, Psychological Bulletin, ve APA Review of Books gibi akademik yayınlarda editörlük yapmıştır.

Bilimsel Katkılar

Sternberg’in çalışmaları özellikle zekâ ve aşkın çok boyutlu yapısını açıklamaya yöneliktir. Geliştirdiği kuramlar arasında şunlar yer alır:

• Triarchic Theory of Intelligence (Zekânın Üçlü Kuramı): Zekâyı üç ana bileşenle açıklar: analitik zekâ (problem çözme), yaratıcı zekâ (yenilikçi düşünme) ve pratik zekâ (gündelik sorunlarla başa çıkma). Bu model, yalnızca geleneksel IQ ölçümlerinin ötesine geçerek başarılı zekâyı tanımlamayı hedefler.
• Triangular Theory of Love (Aşkın Üçgen Kuramı): Aşkın üç temel bileşeni olduğunu savunur: yakınlık (duygusal bağlılık), tutku (fiziksel/romantik çekim) ve bağlılık (sürdürülebilirlik ve karar). Bu kuram, farklı aşk türlerinin bu üç bileşenin çeşitli kombinasyonlarından oluştuğunu öne sürer.
• Adaptive Intelligence (Uyarlanabilir Zekâ): İnsanların yaratıcı, analitik, pratik ve bilgece becerilerini kullanarak toplum için olumlu dönüşüm yaratma potansiyellerine odaklanır.
• Transformational Giftedness (Dönüştürücü Üstün Yeteneklilik): Bireylerin yalnızca kişisel çıkarları için değil, toplum yararına etkiler yaratacak biçimde yeteneklerini kullanmalarını tanımlar.

Sternberg’in araştırmaları kültürel bağlamda da genişletilmiş, beş farklı kıtada zekâ ve yeterlik ile kültür arasındaki ilişkiler üzerine çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Yayınlar ve Atıflar

Sternberg, yaklaşık 2.000 akademik yayının (kitap, kitap bölümü, makale) yazarıdır. Google Scholar verilerine göre:

• h-indeksi: 237
• i10 indeksi: 1227
• Toplam atıf sayısı: 240.000’in üzerindedir.
• En çok atıf alan yayını: 8.000+ kez atıf almıştır.

ISI Highly Cited Researcher listesine psikoloji/psikiyatri alanında dahil edilmiştir. Journal of Intelligence ve Intelligence dergilerinde en yüksek etki katsayısına sahip yazarlar arasında gösterilmiştir. ScholarGPS verilerine göre 2023 yılında "Human Development and Family Studies" alanında birinci sırada, Research.com sıralamasına göre ise dünyada 15., ABD’de 7. sırada yer almıştır.

Ödüller ve Onurlar

Sternberg, kariyeri boyunca 13 fahri doktora unvanı (11 ülkeden) ve çok sayıda ulusal/uluslararası ödül kazanmıştır. Bunlardan bazıları:

• Grawemeyer Award in Psychology, University of Louisville (2018)
• William James Fellow Award, APS (2017)
• Ernest R. Hilgard Lifetime Contributions Award, APA Division 1 (2017)
• Sir Francis Galton Award, IAEA (2008)
• James McKeen Cattell Fellow Award, APS (1999)
• E.L. Thorndike Career Achievement Award, APA Division 15 (2003)
• Boyd R. McCandless Young Scientist Award, APA Division 7 (1982)
• Distinguished Scientific Award for Early Career Contribution to Psychology, APA (1981)
• Palmer O. Johnson Award, AERA (1999)
• Sylvia Scribner Award, AERA Division C (1996)
• Mensa Education and Research Foundation Award for Excellence, MERF (1989)
• Citation Classic Designation, Institute for Scientific Information (1987)

Ayrıca 1980’li yıllarda Science Digest tarafından "ABD'nin En İyi 100 Genç Bilim İnsanı" arasında ve Esquire Register tarafından "40 Yaş Altı En Başarılı Amerikalılar" arasında listelenmiştir. APA Monitor tarafından da “20. Yüzyılın En Etkili 100 Psikoloğu” arasında 60. sırada yer almıştır.

Üyelikler ve Akademik Statüler

Sternberg, çeşitli bilimsel kuruluşlarda üyelik ve "Fellow" statüsüne sahiptir:

• National Academy of Education
• American Academy of Arts and Sciences
• American Psychological Association (APA)
• Association for Psychological Science (APS)
• American Educational Research Association (AERA)
• American Association for the Advancement of Science (AAAS)
• Society of Experimental Psychologists

Dersler ve Araştırma Alanları

Sternberg’in verdiği ders konuları arasında bilişsel psikoloji, eğitim psikolojisi, yaşam boyu gelişim, ergenlik, profesyonel sosyalizasyon, zekâ kuramları, yaratıcılık, liderlik, duygusal ilişkiler ve motivasyon yer almaktadır. Araştırmalarında özellikle bireylerin entelektüel potansiyelini sosyal ve ahlaki bağlamda nasıl kullanabileceklerine odaklanmaktadır