Sahaflar Kitabı: Son İstanbullu Sahaflarla Konuşmalar, İstanbul'un yüzyıllara dayanan kitap kültürünü, sahaflık geleneği çerçevesinde ele alan sözlü tarih odaklı bir eserdir. Dergâh Yayınları’nın “Anadolu Kitaplığı” dizisinin 48. kitabı olarak Mayıs 2022’de yayımlanan eser, söyleşi türünde yapılandırılmış ve bu söyleşiler sahaflık mesleğinin son temsilcileriyle gerçekleştirilmiştir. Kitapta yer alan sahaflar arasında Orhan Asena, Turan Sevgili, Mustafa Duman, Nizamettin Yıldız, Hilmi Kocaaslan gibi mesleğin hafızasında önemli yer edinmiş isimler bulunmaktadır.
Eser, 2009 ile 2021 yılları arasında yapılan görüşmelerin bir araya getirilmesiyle oluşmuştur. Her bir söyleşi, sahafın yaşam öyküsünden başlayarak mesleğe giriş süreci, İstanbul’un kitap piyasasındaki dönüşüm, müşterilerle ilişkiler, kitap ve kültür anlayışları gibi başlıklara uzanan geniş bir çerçevede ilerler. Kitapta görseller de önemli yer tutmakta; sahaf dükkânlarının, kitap raflarının ve kimi zaman geçmişten kalma afişlerin veya yazışmaların yer aldığı belgeler aracılığıyla görsel hafıza da canlandırılmaktadır. 448 sayfa hacmindeki kitap, sahaflık mesleğinin İstanbul’daki tarihini hem bireysel tanıklıklar hem de kültürel bağlam üzerinden okuyucuya sunar.
İçerik ve Tematik Yapı
Kitap, her biri bir sahafla yapılan söyleşilerden oluşur. Söyleşiler kronolojik bir sırayı değil, anlatıların yoğunluğuna göre tematik bir bütünlük gözetilerek sıralanmıştır. İçerikte mesleki zanaatkârlık, kitaplarla kurulan duygusal bağ, müşteri profillerindeki değişim, sahafların kendi kütüphaneleri ve bir kitabın değerine yönelik ölçütler gibi konular detaylı biçimde ele alınır. Ayrıca sahaflığın sadece ticari değil kültürel bir misyon taşıdığına dikkat çekilir. Kitap boyunca vurgulanan ortak tema, sahaflığın bir yaşam biçimi olduğudur. Her sahaf, kendi kişisel tecrübesi üzerinden hem bireysel hem toplumsal dönüşümü aktarmaktadır.
Anlatı Biçimi ve Yazınsal Özellikler
Eser, doğrudan söyleşi formunda kaleme alınmıştır. Editoryal müdahaleden uzak, akışa bırakılmış metinler aracılığıyla sahafların kendi sesleri korunmuştur. Bu durum, okuyucuya hem güvenilir bir sözlü tarih anlatısı hem de otantik bir edebî deneyim sunar. Metnin dili yer yer yöresel ağızlara, deyimlere ve kültürel göndermelere yer vermesiyle zenginleşmektedir. Her bir sahafın anlatım tarzı, anlatının dilsel ve yapısal çeşitliliğini artırmaktadır. Bu çoğulcu yapı, kitabın sadece bilgi aktaran değil, aynı zamanda kültürel hafızayı temsil eden bir belge niteliği kazanmasını sağlar.
Yazarın Konumu ve Eserin Önemi
Kitap, İsmail Kara, Filiz Dığıroğlu ve Fulya İbanoğlu tarafından hazırlanmıştır. Hazırlayıcılar, metne yön vermek yerine sahafların anlatılarına alan açan bir tutum benimsemişlerdir. İsmail Kara’nın akademik birikimi, Fulya İbanoğlu ve Filiz Dığıroğlu’nun arşivsel hassasiyetleri ve sahaya dair tecrübeleri esere metodolojik bütünlük kazandırır. Kitap, sahaflık mesleğini gelecek kuşaklara aktaran, İstanbul’un kültürel dönüşümüne tanıklık sunan ve sözlü tarih kaynaklarının yazıya aktarılmasına katkı sağlayan önemli bir çalışmadır.
