Sakıp Sabancı Müzesi, İstanbul’un Sarıyer ilçesine bağlı Emirgan semtinde, Boğaziçi’nin en eski yerleşimlerinden birinde konumlanan, Sabancı Üniversitesine bağlı bir sanat ve kültür kurumudur.

Müze, 1925 yılında Mısır Hidiv Ailesi’nden Prens Mehmed Ali Hasan tarafından İtalyan mimar Edoardo De Nari’ye inşa ettirilen ve “Atlı Köşk” adıyla bilinen yapı ile ek sergi alanlarından oluşmaktadır. 1998 yılında Sabancı Ailesi tarafından Sabancı Üniversitesine devredilen köşk, 2002 yılında müze olarak ziyarete açılmış, 2005 yılındaki düzenlemelerle sergi alanları genişletilerek uluslararası standartlara kavuşturulmuştur

^{Sakıp Sabancı Müzesi (İstanbul İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)}

Tarihçe

Atlı Köşk, 1925’te Prens Mehmed Ali Hasan tarafından yazlık konut amacıyla inşa ettirilmiş, kısa süre Karadağ Sefareti olarak da kullanılmıştır. 1951 yılında sanayici Hacı Ömer Sabancı tarafından Hidiv ailesine mensup Prenses İffet’ten satın alınmış, aynı yıl bahçeye 1864 tarihli Fransız heykeltıraş Louis Daumas imzalı bir at heykeli yerleştirilmiştir. Bu nedenle köşk “Atlı Köşk” olarak anılmaya başlanmıştır. Ayrıca köşkün arazisinde, IV. Haçlı Seferi sırasında İstanbul’dan Venedik’e götürülen atlardan birinin döküm kopyası da bulunmaktadır.

Hacı Ömer Sabancı’nın 1966’daki vefatından sonra köşk, aile büyüğü Sakıp Sabancı tarafından sürekli konut olarak kullanılmaya başlanmıştır. Uzun yıllar Sabancı ailesinin yaşam mekânı olan köşk, 1998’de koleksiyonlarıyla birlikte Sabancı Üniversitesine devredilmiştir. Modern bir galeri eklenerek 2002’de müze olarak ziyarete açılmış, 2005 yılında yapılan eklemelerle sergi alanları genişletilmiştir.

Koleksiyonlar

Kitap Sanatları ve Hat Koleksiyonu

Müzenin en önemli bölümlerinden biri olan Kitap Sanatları ve Hat Koleksiyonu, XIV. yüzyıldan XX. yüzyıla uzanan geniş bir dönemi kapsamaktadır. Koleksiyon; el yazması Kuran-ı Kerim’ler, dua kitapları, kıt’alar, murakkalar, levhalar, hilyeler, hattat aletleri, Osmanlı padişahlarının tuğralarını taşıyan diplomatik belgelerden oluşmaktadır. Koleksiyonda Şeyh Hamdullah, Hafız Osman, Derviş Ali, Şekerzade Mehmed, Mahmud Celaleddin, Sami Efendi ve Necmeddin Okyay gibi hattatların eserleri bulunmaktadır.

Bu koleksiyon, 2008 yılında İspanya’da Madrid Real Academia de Bellas Artes de San Fernando ve Sevilla Real Alcázar Sarayı’nda düzenlenen sergilerle uluslararası alanda da tanıtılmıştır. Ziyaretçiler, koleksiyonun dijitalleştirilmiş versiyonuna QR kodlar aracılığıyla erişim sağlayabilmektedir.

Resim Koleksiyonu

Resim Koleksiyonu, XVIII. yüzyılın sonlarından XX. yüzyıl ortalarına kadar olan döneme ait Türk resim sanatının önemli örneklerini ve yabancı sanatçıların eserlerini barındırmaktadır. Koleksiyon, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e uzanan süreçte Türk resim sanatının gelişimini yansıtır.

Öne çıkan eserler arasında Konstantin Kapıdağlı’nın Şehzade III. Selim Portresi, Pierre-Désiré Guillement’in Halayık Portresi, Fausto Zonaro’nun Kabak Taşıyan Genç Kız tablosu, Osman Hamdi Bey’in Vazolu Natürmort’u, Şeker Ahmed Paşa’nın Orman, Ormanda Karaca ve Çiçekli Natürmort adlı eserleri yer almaktadır. Ayrıca İbrahim Çallı, Süleyman Seyyid, Fikret Mualla gibi sanatçılar da koleksiyonda temsil edilmektedir.

Mobilya ve Dekoratif Eserler Koleksiyonu

Atlı Köşk’ün alt katında sergilenen Aile Odaları, XIX. yüzyılda Osmanlı seçkinlerinin Batı’ya yönelen estetik tercihlerinin örneklerini sunar. Altın varaklı aynalar, ipek döşemeli koltuklar, Fransız goblen takımlar, Venedik kristalleri, Napolyon armalı vazolar ve İran halıları koleksiyonu oluşturan unsurlar arasındadır. Bu eserler, Sabancı ailesinin gündelik yaşamının yanı sıra Türk modernleşmesinin iç mekân dekorasyonuna yansımalarını göstermektedir. Bahçede Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait taş eserlerin yanı sıra, Anish Kapoor’un Çift adlı heykeli de bulunmaktadır.

Uluslararası Sergiler ve Yayıncılık

Müze, kalıcı koleksiyonlarının yanı sıra kapsamlı uluslararası geçici sergilere de ev sahipliği yapmaktadır. Düzenlenen her sergi için kataloglar hazırlanmakta; bu kataloglarda tarihçilerin ve sanat tarihçilerinin makaleleri, eleştiriler ve dönemin sanatsal eğilimlerine dair analizler yer almaktadır. Bu yayınlar, müzenin sergi faaliyetlerini belgelemenin yanı sıra araştırma ve referans kaynağı olma işlevi taşımaktadır.

Teknolojik Uygulamalar

Sakıp Sabancı Müzesi, çağın gereklerine uyum sağlamak amacıyla artırılmış gerçeklik (AG) teknolojilerini de kullanmaktadır. Atlı Köşk’ün aile yaşamına ait bölümlerinde uygulanan AG sistemleri sayesinde ziyaretçiler, mekânı ve eserleri dijital içeriklerle desteklenmiş biçimde deneyimleyebilmektedir. Bu uygulamalar, müzenin interaktif ve erişilebilir bir sergi anlayışı geliştirmesine katkıda bulunmaktadır.

Eğitim ve Kültürel Etkinlikler

Müze, çocuklar ve yetişkinlere yönelik eğitim programları düzenlemekte; konferans, seminer ve konserlere ev sahipliği yapmaktadır. Böylece sadece sergi mekânı değil, aynı zamanda kültürel etkileşim ve öğrenme alanı işlevi üstlenmektedir.