Sandıklı haşhaşlı tahinli pidesi, Afyonkarahisar ilinin Sandıklı ilçesine özgü, buğday unu, ekşi maya, tuz ve su kullanılarak hazırlanan hamurdan üretilen bir hamur işidir. Ürünün ayırt edici özelliği, iç harcında coğrafi işaretli Sandıklı haşhaş ezmesi, tahin, ayçiçek yağı ve beyaz şekerin kullanılmasıdır.
Üretimi, özellikle hamurunun hazırlanma aşamasında ustalık becerisi gerektirmesi nedeniyle bölge mutfak kültüründe köklü bir yere sahiptir ve genellikle Ramazan aylarında üretilir.
Mahreç işareti olarak 19.01.2024 tarihinde 1523 numara ile tescil edilmiştir.
Ürün Özellikleri
Sandıklı haşhaşlı tahinli pidesi yaklaşık 500 g ağırlığındadır. Taş fırında pişirilen bu ürün, altın sarısı renkte bir dış görünüme ve çıtır bir dış yüzeye sahiptir; iç kısmı ise yumuşaktır. İç harcında kullanılan Sandıklı haşhaş ezmesinin yağlı yapısı sayesinde pide, tel tel ayrılan bir yapıya sahiptir. Ürün, hem sıcak hem de soğuk olarak tüketilebilmektedir.
Üretim Metodu
Pidenin üretimi için gerekli olan hamur ve iç harç ayrı aşamalarda hazırlanır. Tüm üretim aşamaları Sandıklı ilçesi coğrafi sınırları içinde gerçekleşmek zorundadır.
- İç Harcın Hazırlanması: Sandıklı haşhaş ezmesi, tahin, ayçiçek yağı ve beyaz şeker bir kapta karıştırılarak iç harç oluşturulur.
- Hamurun Hazırlanması: Elenmiş buğday unu, ekşi maya ve tuz birleştirilir. Üzerine yavaşça su eklenerek homojen ve yumuşak bir kıvam elde edilene kadar yoğrulur.
- Katlama ve Dinlendirme: Hazırlanan hamur yaklaşık 400-500 g’lık bezelere ayrılır. Beze, oklava yardımıyla yaklaşık 10 cm genişlik ve 3-4 cm kalınlıkta açılır. Hamurun tüm yüzeyine iç harç sürülür ve dört parçaya katlanır. Bu katlanmış hamur, oda sıcaklığında yaklaşık 1,5 - 2 saat dinlenmeye bırakılır.
- Pişirme: Dinlendirilen hamur, 40-50 cm uzunluğunda ve 2-3 cm kalınlığında açılır. Odun ateşiyle ısıtılmış taş fırında 8-10 dakika pişirilir.
Ürün, 4 °C sıcaklıkta 2 gün, −18 °C sıcaklıkta ise hava almayacak şekilde paketlenerek 3 ay muhafaza edilebilir.
Coğrafi Sınır
Sandıklı haşhaşlı tahinli pidesinin coğrafi sınırı Afyonkarahisar ilinin Sandıklı ilçesidir. Ürünün köklü geçmişi, mutfak kültüründeki önemi ve ustalık gerektiren üretim süreci nedeniyle, ürünün un bağının bulunduğu tüm üretim aşamaları belirtilen coğrafi sınır içerisinde gerçekleşmek zorundadır.
Denetim
Ürünün tescil özelliklerine uygunluğunu kontrol etmek amacıyla denetimler yapılmaktadır. Denetim mercii, Sandıklı Belediyesi koordinasyonunda; Sandıklı İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Sandıklı Belediyesinden ürün konusunda uzman kişilerin katılımıyla toplam 3 kişiden oluşur. Denetimler düzenli olarak yılda bir kez yapılır; gerek görülmesi veya şikâyet olması halinde ek denetimler gerçekleştirilebilir.
Denetimlerde esas alınan temel kriterler şunlardır:
- Üretimde kullanılan başta Sandıklı haşhaş ezmesi olmak üzere tüm bileşenlerin ve miktarlarının uygunluğu.
- Belirtilen üretim metoduna tam olarak uyulması.
- "Sandıklı haşhaşlı tahinli pidesi" ibaresinin ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu.
Denetim mercii, denetim süreçlerinde kamu veya özel kuruluşlardan uzman kişi ve kuruluşlardan destek alabilir.
