Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi (2025), 13 Ekim 2025 tarihinde Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde düzenlenen uluslararası bir barış toplantısıdır. Zirve, Gazze Şeridi’nde iki yılı aşkın süredir devam eden saldırıların sona erdirilmesi, yürürlüğe giren ateşkesin kalıcı hale getirilmesi, insani yardımların yeniden başlaması ve bölgenin yeniden inşasına yönelik uluslararası işbirliğinin tesis edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir.

_{Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi, 13 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Zirve, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump tarafından eş başkanlıkla yönetilmiştir. Zirveye 20’den fazla ülkenin lideri katılmıştır. Zirve sonucunda taraflar, “Şarm el-Şeyh Anlaşması” ve “Gazze Deklarasyonu” başlıklı iki belgeyi imzalamıştır. Bu belgeler, ateşkesin uluslararası garantörlüğünü, Gazze’nin yeniden imar sürecinin koordinasyonunu ve barışın kurumsal temellerini düzenleyen ortak bir çerçeve oluşturmuştur.

Zirve Öncesi Süreç

Gazze’de Ateşkesin Yürürlüğe Girmesi

Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’nin düzenlenmesinden önce, Gazze’de ateşkes anlaşması yürürlüğe girmiştir. ABD Başkanı Donald Trump’ın doğrudan arabuluculuğunda yürütülen müzakereler sonucunda, İsrail hükümeti ile Hamas arasında Gazze’de kapsamlı bir ateşkes planının ilk aşaması üzerinde uzlaşmaya varılmıştır.

Trump, 9 Ekim 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, Mısır’da süren görüşmelerde tarafların ateşkes planını onayladığını duyurmuştur. Mısır’da imzalanan anlaşma, İsrail hükümetinin onayıyla 10 Ekim 2025 günü saat 12.00 itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Bu anlaşma, Trump yönetiminin hazırladığı ve barış sürecinin farklı aşamalarını içeren “20 maddelik Gazze planı” kapsamında ilk uygulama adımı olmuştur.

Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte, Gazze Şeridi’nde taraflar arasında esir değişimi süreci başlamıştır. Hamas’ın elinde bulunan 20 İsrailli sivilin serbest bırakılmasının ardından, İsrail yönetimi de kendi hapishanelerinde tutulan Filistinli mahkûmları salıvermiştir.

Ayrıca, anlaşma uyarınca İsrail ordusu “sarı hat” olarak tanımlanan sınır hattına çekilmiştir. Aynı gün Gazze’de insani yardım koridorlarının açıldığı, yüzlerce yardım kamyonunun bölgeye giriş yaptığı ve tıbbi malzeme, gıda ile temel insani ihtiyaçların bölgeye ulaştırılmaya başlandığı açıklanmıştır.

Trump’ın İsrail Ziyareti

Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’nin yapılacağı günün sabahında, ABD Başkanı Donald Trump, zirve öncesi temaslarda bulunmak üzere İsrail’i ziyaret etmiştir. Trump, 13 Ekim 2025 sabahı Tel Aviv yakınlarındaki Ben Gurion Havalimanı’na inmiş, burada İsrailli yetkililer tarafından karşılanmıştır.

Trump, İsrail ziyaretinde Knesset’te yaptığı kısa konuşmada, iki yıldır devam eden savaşın “resmen sona erdiğini” belirtmiş ve “Gazze’deki savaşın bitmesiyle yeni bir dönem başladığını” ifade etmiştir. Ziyaretin ardından Trump, aynı gün öğle saatlerinde İsrail’den ayrılarak Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentine geçmiştir. Beyaz Saray tarafından yapılan bilgilendirmede, Trump’ın İsrail’den ayrılmadan önce “bölgedeki liderlerle tarihi bir barış anlaşmasının son hazırlıklarını tamamladığı” ifade edilmiştir. Trump’ın konvoyunun Mısır’a hareketinden kısa süre sonra, Beyaz Saray sözcülüğü zirvede imzalanacak metnin adını açıklamıştır: “The Trump Declaration for Enduring Peace and Prosperity” (Sürdürülebilir Barış ve Refah için Trump Bildirgesi).

Trump’ın Şarm el-Şeyh’e gelişi, zirveye katılacak liderlerin toplanmaya başladığı saatlere denk gelmiştir. ABD Başkanı, havaalanından doğrudan Şarm el-Şeyh Uluslararası Fuar Merkezi’ne geçmiş ve burada Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi tarafından karşılanmıştır. Trump, törenden önce kısa bir açıklama yaparak, “Gazze’deki yeniden inşa sürecinin barışın en önemli parçası olacağını” vurgulamış, Gazze’nin “silahsızlandırılması” ve “yeni bir sivil polis gücü” kurulması gerektiğini ifade etmiştir.

_{Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi öncesi, “Barışa Doğru Birlikte” mesajlarıyla donatılan Mısır yolları, 13 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’nin hazırlıkları sürerken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun zirveye katılmayacağı açıklanmıştır. İsrail Başbakanlık Ofisi tarafından yapılan bilgilendirmede, Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin davetine rağmen zirveye iştirak etmeyeceği belirtilmiştir.

Mısır Cumhurbaşkanı Sisi’nin, ABD Başkanı Trump aracılığıyla Netanyahu’yu bizzat davet ettiği; ancak İsrail tarafının “program yoğunluğu ve ulusal güvenlik toplantıları” gerekçesiyle zirvede temsil edilmeyeceğini bildirdiği açıklanmıştır. İsrail hükümeti, zirveye resmi heyet göndermemiş, ancak Mısır’daki elçilik kanalıyla “ateşkes sürecinin yakından izlendiğini” duyurmuştur.

Zirve Katılımcıları

Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’ne, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın davetiyle çok sayıda ülkenin lideri katılmıştır. Anadolu Ajansı ve uluslararası basın kuruluşları tarafından aktarılan bilgilere göre, zirveye katılan devlet ve hükümet başkanları arasında Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Birleşik Arap Emirlikleri Başkan Yardımcısı Mansur bin Zayid Al Nahyan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Norveç Başbakanı Jonas Gahr Støre, İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Bahreyn Kralı Hamad bin İsa Al Halife ve Kanada Başbakanı Mark Carney yer almıştır.

Zirveye ayrıca uluslararası kuruluş temsilcileri ve bölgesel diplomatik heyetler de katılım sağlamıştır. Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Antonio Costa, zirvede AB adına yer almış ve Avrupa Birliği’nin “Gazze’nin yeniden inşası sürecinde aktif rol üstleneceğini” açıklamıştır. Costa, AB’nin güvenlik, sınır yönetimi ve kapasite geliştirme alanlarındaki görevlerini yeniden etkinleştireceğini, bu kapsamda EUBAM Rafah (Gazze-Mısır sınırında AB Sınır Yardım Misyonu) ve EUPOL COPPS (Batı Şeria’da Filistin güvenlik kurumlarını destekleyen AB Polis Misyonu) misyonlarının yeniden sahaya ineceğini belirtmiştir.

_{Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde yapılacak Barış Zirvesi öncesi Liderler ve ülke temsilcileri bir arada, 13 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Diplomatik Görüşmeler ve Liderlerin Açıklamaları

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Katılımı

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve ABD Başkanı Donald Trump’ın davetine icabet ederek 13 Ekim 2025 tarihinde Şarm el-Şeyh’e gelmiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, beraberinde Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Burhanettin Duran ve Cumhurbaşkanı Dış Politika ve Güvenlik Başdanışmanı Akif Çağatay Kılıç ile Mısır’a ulaşmıştır.

Erdoğan, Şarm el-Şeyh Uluslararası Havalimanı’na inişinin ardından Mısır Cumhurbaşkanı Sisi tarafından karşılanmış ve ikili kısa bir görüşme gerçekleştirmiştir. Daha sonra zirvenin yapılacağı Uluslararası Fuar Merkezi’ne geçmiştir. Zirve öncesinde Erdoğan, bazı ülke liderleriyle ikili temaslarda bulunmuş; bu görüşmelerde Gazze’deki ateşkesin kalıcılaştırılması, insani yardımların kesintisiz ulaştırılması ve yeniden inşa sürecinin hızlandırılması konuları ele alınmıştır.

_{Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Mısır'da, 13 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi kapsamında şu liderlerle ayrı ayrı görüşmeler yapmıştır:

• Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani,
• Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron,
• Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer,
• İtalya Başbakanı Giorgia Meloni,
• Birleşik Arap Emirlikleri Başkan Yardımcısı Mansur bin Zayid Al Nahyan.

Görüşmelerde, iki devletli çözüm perspektifi, Gazze’nin yeniden inşası ve bölgesel iş birliği başlıkları ele alınmıştır. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu temaslarda “Gazze’de kalıcı barışın sağlanabilmesi için iki devletli çözümün vazgeçilmez olduğunu” vurgulamıştır. Ayrıca insani yardımların engelsiz biçimde ulaştırılması ve yeniden imar çalışmalarının derhal başlaması gerektiğini belirtmiştir. Erdoğan, Türkiye’nin barış sürecine yönelik katkılarını sürdüreceğini, “bölgesel diplomasiyle kalıcı istikrarın sağlanabileceğini” ifade etmiştir.

Zirve sonrası yapılan açıklamalarda, Erdoğan’ın Mısır’daki temaslarının verimli geçtiği ve Türkiye’nin Gazze’deki insani yardım operasyonlarına öncülük etmeyi planladığı belirtilmiştir. Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirve tamamlandıktan sonra Mısır’dan ayrılmıştır; kendisini Mısır Gençlik ve Spor Bakanı Ashraf Sobhy ve Türkiye’nin Kahire Büyükelçisi Salih Mutlu Şen uğurlamıştır

_{Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Mısır'da, 13 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in Açıklamaları

Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi öncesinde Almanya Başbakanı Friedrich Merz, ülkesinin zirveye katılımına ilişkin açıklamada bulunmuştur. Merz, Mısır’da gerçekleştirilecek toplantıda “önemli bir belgenin imzalanacağını” belirtmiştir. Almanya’nın barış sürecine destek verdiğini ifade eden Merz, zirvede imzalanacak belgenin Gazze’de kalıcı barışın sağlanmasına katkı sunacağını dile getirmiştir.

Merz, açıklamasında Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump’a teşekkür etmiş; bu liderlerin çabalarının “Gazze’de ateşkesin sürdürülebilir hale getirilmesi ve insani yardımların yeniden başlatılması” bakımından belirleyici olduğunu vurgulamıştır. Almanya Başbakanı, ülkesinin Avrupa Birliği (AB) içinde yürütülecek yeniden yapılanma girişimlerinde aktif bir rol oynayacağını belirtmiş; Gazze’deki sivil halkın güvenliği ve altyapının yeniden tesis edilmesi konularında uluslararası sorumluluk paylaşımının önemine dikkat çekmiştir.

Açıklamasında ayrıca Almanya’nın AB çerçevesinde Filistin’in yeniden inşasına yönelik teknik destek ve mali katkı sunmaya hazır olduğunu ifade eden Merz, Şarm el-Şeyh Zirvesi’nin diplomatik ve insani boyutlarıyla Avrupa’nın barış vizyonu açısından da kritik bir dönemeç teşkil ettiğini kaydetmiştir. Merz, Mısır’a hareketinden önce yaptığı son açıklamada, zirvede yapılacak imzanın “Avrupa Birliği’nin barışa katılımını kurumsallaştıran bir adım” olacağını belirtmiştir.

Almanya Başbakanı Merz’in açıklamaları, Avrupa basınında zirvenin Avrupa Birliği boyutuna yönelik ilginin artmasına yol açmıştır. Bu kapsamda Merz, zirve sırasında hem AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ile hem de Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüşmeler gerçekleştirmiştir. Görüşmelerin odağında, Gazze’nin yeniden inşasında Avrupa katkısı ve EUBAM Rafah ile EUPOL COPPS misyonlarının yeniden aktive edilmesi konuları yer almıştır.

_{Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi, 13 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Zirve Oturumları ve İmza Töreni

Açılış Konuşmaları

Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi, 13 Ekim 2025 tarihinde ABD Başkanı Donald Trump’ın açılış konuşması ile başlamıştır. Tören, Şarm el-Şeyh Uluslararası Fuar Merkezi'nde düzenlenmiştir. Trump, konuşmasında Gazze’de yürürlüğe giren ateşkesin ardından “inşa sürecinin başladığını” belirtmiş ve şu ifadeleri kullanmıştır: “Bugün sadece Orta Doğu için değil, tüm dünya için inanılmaz bir gündür. Bu noktaya gelmek üç bin yıl sürdü ama bu anlaşma kalıcı olacak.”

Trump, konuşmasında Gazze’deki savaşın sona erdiğini belirterek, “Yeniden inşa belki de en kolay kısım olacak. En zor kısmı geride bıraktık, gerisini biliyoruz.” sözlerini söylemiştir. Trump, konuşmasının devamında bölgedeki liderlere teşekkür etmiş, özellikle Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin süreçteki rollerine vurgu yapmıştır. Erdoğan’a hitaben, “O sert bir adam ama dostum. Her zaman yanımda oldu, ona teşekkür ediyorum.” ifadelerini kullanmıştır.

Trump’ın ardından Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi kürsüye çıkarak konuşmasını yapmıştır. Sisi, “Gazze Anlaşması’nın uygulanması, iki devletli çözüm ve bölge halklarının bütünleşmesi için gereklidir. Gazze savaşı, Orta Doğu’daki son savaş olsun.” demiştir. Ayrıca, Filistin halkının bağımsız bir devlette yaşama hakkına sahip olduğunu ve bu devletin İsrail ile barış içinde, karşılıklı tanıma temelinde var olması gerektiğini ifade etmiştir.

Sisi konuşmasını, Mısır’ın Gazze’nin yeniden inşasına yönelik uluslararası bir konferansa ev sahipliği yapmayı planladığını duyurarak tamamlamıştır. Aynı törende, Mısır Cumhurbaşkanı tarafından ABD Başkanı Donald Trump’a ülkenin “Nil Nişanı” takdim edilmiştir. Bu nişanın, insanlığa hizmet eden devlet başkanlarına verilen Mısır’ın en yüksek devlet nişanı olduğu belirtilmiştir.

“Şarm el-Şeyh Anlaşması”nın İmzalanması

Zirvenin ikinci oturumunda, Gazze’de yürürlüğe giren ateşkesin kalıcı hale getirilmesi ve yeniden inşa sürecinin kurumsal yapıya kavuşturulması amacıyla “Şarm el-Şeyh Anlaşması” imzalanmıştır. Anlaşma; ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani tarafından imza altına alınmıştır.

İmza töreni, Şarm el-Şeyh Uluslararası Fuar Merkezi'nde düzenlenmiş; liderler törenin ardından aile fotoğrafı çektirmiştir. Törene çok sayıda devlet ve hükümet başkanı da katılmıştır. Anlaşma metninde tarafların, “bölgedeki barış, güvenlik ve refah için ortak taahhütlerini” teyit eden hükümler yer almıştır.

Anlaşmanın çerçevesini, Trump yönetiminin hazırladığı “20 Maddelik Gazze Planı” oluşturmuştur. Bu plan;

• Ateşkesin sürdürülmesi,
• Esir değişiminin tamamlanması,
• Gazze’nin silahsızlandırılması,
• Yeni bir sivil polis gücü oluşturulması,
• Yeniden imar finansmanının uluslararası mekanizmalarla yürütülmesi
• maddelerini içermiştir.

Trump, imza töreni sonrasında yaptığı açıklamada, “Şu anda planın üçüncü ve dördüncü aşamasındayız. Büyük, görkemli ve kalıcı bir barışa doğru ilerliyoruz.” ifadelerini kullanmıştır. Ayrıca barış sürecinin devamlılığını sağlamak amacıyla “Barış Kurulu (Peace Council)” adını taşıyan yeni bir yapının kurulacağını duyurmuştur. Bu kurulun ABD, Mısır, Türkiye ve Katar temsilcilerinden oluşacağı, ilerleyen dönemde diğer ülkelerin de katılımının beklendiği belirtilmiştir.

Trump, konuşmasında Gazze’nin yeniden inşası konusunda bölge ülkelerinin büyük finansal katkılar sağlayacağını da vurgulamış ve “Gazze’nin yeniden inşası belki de en kolay kısım olacak. Bu süreç, bölge halkının refahını yeniden tesis etmek için bir fırsat sunuyor.” ifadelerini kullanmıştır.

Anlaşmanın imzalanmasıyla birlikte, Gazze’deki savaşın diplomatik olarak sona erdiği uluslararası düzeyde ilan edilmiştir. Zirvede, imzacı ülkelerle birlikte uluslararası kurumların katılımıyla oluşturulacak yeniden inşa komisyonunun ön çalışmaları da başlatılmıştır.

_{"Şarm el Şeyh Anlaşması"nın imza töreni, 13 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

“Trump Deklarasyonu” ve Ortak Beyan

Şarm el-Şeyh Anlaşması’nın imzalanmasının ardından, ABD, Mısır, Türkiye ve Katar liderleri tarafından ortak bir bildiri yayımlanmıştır. Bu belge, Beyaz Saray tarafından “The Trump Declaration for Enduring Peace and Prosperity” (Sürdürülebilir Barış ve Refah için Trump Bildirgesi) başlığıyla kamuoyuna duyurulmuştur.

Bildiri, Gazze’deki iki yıllık savaşın sona erdirilmesini “tarihi bir taahhüt” olarak nitelendirmiş ve tüm tarafların Trump Barış Planı’nın uygulanması konusundaki kararlılığını teyit etmiştir. Metinde yer alan ana ilkeler şu şekilde sıralanmıştır:

• Ortadoğu’da kalıcı barış, güvenlik ve refahın tesis edilmesi,
• Tüm halklar için eşitlik, güvenlik, insan onuru ve karşılıklı saygı,
• Aşırılıkla ve radikalleşmeyle mücadele,
• Uyuşmazlıkların diplomatik yöntemlerle çözümü,
• Bölgedeki devletler arasında ortak kader ve dayanışma anlayışının güçlendirilmesi.

Bildirgede, Filistinliler ve İsrailliler için “temel insan haklarının korunması, güvenliğin garanti altına alınması ve onurun gözetilmesi” ifadeleri yer almıştır. “Bu bölge, din, etnik köken veya inanç farkı gözetmeksizin herkesin barış, güvenlik ve ekonomik refah içinde yaşayacağı bir yer olmalıdır.”

Metinde ayrıca, Hristiyanlık, İslam ve Yahudilik gibi dinlerin “bölgenin tarihi ve manevi mirasıyla iç içe olduğu” vurgulanmıştır. Bu mirasın korunmasının ve kutsal alanların güvenliğinin barış sürecinin ön koşulu olduğu belirtilmiştir.

Bildirinin devamında, taraflar aşırılık ve radikalizmin her türüne karşı mücadele edeceklerini, şiddetin ve ırkçılığın normalleşmesine izin verilmeyeceğini beyan etmiştir. Metinde şu ifadeler yer almıştır: “Hiçbir toplum, şiddet ve ırkçılığın normalleştiği bir ortamda gelişemez. Aşırılığa neden olan koşulları ortadan kaldırmak ve eğitim, fırsat eşitliği ile karşılıklı saygıyı kalıcı barışın temelleri haline getirmek için çalışacağız.”

Taraflar ayrıca gelecekteki tüm anlaşmazlıkların diplomatik yollarla çözülmesi konusunda mutabık kalmışlardır. Ortadoğu’nun “uzun süredir devam eden savaş döngüsünden kurtulması” gerektiği vurgulanmış ve “gelecek kuşakların geçmişin hatalarını tekrar etmemesi” çağrısı yapılmıştır.

Beyaz Saray açıklamasında, deklarasyonun “Trump Barış Planı’nın ilk aşamasını tamamladığı” belirtilmiş ve anlaşmanın uygulanmasının “bölgesel istikrarın temel taşı olacağı” ifade edilmiştir. Taraflar, bildirinin sonunda “tolerans, haysiyet ve eşit fırsatlar” ilkelerine bağlılıklarını yeniden vurgulamışlardır.

Liderlerin Açıklamaları

Donald Trump’ın Açıklamaları

ABD Başkanı Donald Trump, Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi süresince yaptığı açıklamalarda, Gazze’deki savaşın sona erdiğini ve ateşkesin artık kalıcı bir aşamaya geçtiğini belirtmiştir. Trump, zirve sonrasında yaptığı konuşmalarda, “Gazze’nin yeniden inşası en kolay kısım olacak. En zor kısmı hallettik, şimdi barış sürecini inşa ediyoruz.” ifadelerini kullanmıştır.

Trump, “20 Maddelik Gazze Planı”nın barış sürecinin temelini oluşturduğunu ifade etmiş, bu planın ateşkesin sürdürülmesi, güvenliğin sağlanması, Gazze’nin silahsızlandırılması, yeni bir sivil polis gücünün oluşturulması ve yeniden inşa sürecinin uluslararası denetimle yürütülmesini öngördüğünü açıklamıştır. ABD Başkanı, konuşmasında sürecin şu anda “üçüncü ve dördüncü aşamasında” olduklarını da dile getirmiştir.

Trump ayrıca, Gazze’nin yeniden yapılanması sürecinde bölgedeki Arap ülkelerinin önemli bir finansal katkı sağlayacağını belirterek şu ifadeleri kullanmıştır: “Bu ülkeler o kadar çok şeye sahip ki; arkamızdaki sırada daha fazla para ve güç var. Onlar gerçekten dünyanın en güçlü ve zengin ülkeleri arasında yer alıyorlar.”

ABD Başkanı, barış sürecinin koordinasyonu için “Barış Kurulu (Peace Council)” adıyla yeni bir yapının oluşturulacağını, bu kurulun ABD, Mısır, Türkiye ve Katar temsilcilerinden oluşacağını açıklamıştır. Kurulun ilerleyen dönemde başka ülkelerin de katılımına açık olacağı bildirilmiştir.

Trump, zirvenin ardından Mısır’dan ayrılırken gazetecilerin sorularını da yanıtlamıştır. Uçakta yaptığı açıklamada, “Ben bir devlet, çift devlet ya da iki devlet hakkında konuşmuyorum. Biz Gazze’nin yeniden inşası hakkında konuşuyoruz.” sözleriyle iki devletli çözüm tartışmalarına değinmiştir. Ayrıca “Doğru zamanda barışı sağladık. Daha fazla insanın ölmesini mi istiyorsunuz? Zamanlamamız mükemmeldi.” diyerek ateşkesin ilanına yönelik eleştirilere cevap vermiştir.

Trump, açıklamalarında İran’a yönelik yaptırımların sürdüğünü belirterek, “İran bu yaptırımlarla uzun süre dayanamaz. Bir noktada kaldırılmasını isteyecekler.” ifadelerini kullanmıştır. Aynı röportajda Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan’a ilişkin bir soruya da yanıt vererek, “Evet, Erdoğan Rusya’dan saygı görüyor. Ben sadece güçlü insanlarla anlaşabiliyorum, zayıflarla değil.” açıklamasında bulunmuştur.

Abdulfettah es-Sisi’nin Açıklamaları

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’nin kapanış oturumunda yaptığı konuşmada, Gazze Anlaşması’nın uygulanmasının iki devletli çözümün hayata geçirilmesi ve bölge halklarının bütünleşmesi için zorunlu olduğunu belirtmiştir. Sisi, “Gazze savaşı, Orta Doğu’daki son savaş olmalıdır.” ifadelerini kullanarak kalıcı barış çağrısında bulunmuştur.

Mısır Cumhurbaşkanı, Filistin halkının kendi bağımsız devletinde yaşama hakkına sahip olduğunu ve bu devletin İsrail ile “barış, güvenlik ve karşılıklı tanıma içinde” var olması gerektiğini söylemiştir. “Bölge halklarının her biri kendi bağımsız ulusal devletlerinde yaşama hakkına sahiptir; Filistin halkı da bu kuralın dışında değildir. Onların da kaderlerini tayin etme, savaşın gölgesinden uzak bir geleceğe umutla bakma, özgürlük içinde kendi bağımsız devletlerinde yaşama hakları vardır.”

Sisi, ayrıca “kitle imha silahlarından ve bölgenin istikrarını tehdit eden her unsurdan arındırılmış bir Orta Doğu” hedefini dile getirmiştir. Bu sözleriyle bölgesel silahsızlanmanın, kalıcı barışın ön şartı olduğunu vurgulamıştır.

Mısır Cumhurbaşkanı, Gazze’nin yeniden inşasına ilişkin uluslararası bir konferans düzenlenmesi planını da açıklamıştır. Bu konferansın, savaşın ardından yıkıma uğrayan bölgelerin yeniden imar edilmesi ve insani yardımların koordinasyonu amacıyla Mısır’ın ev sahipliğinde yapılacağı belirtilmiştir.

Sisi, zirve kapsamında yaptığı ikili temaslarda da Türkiye ve Katar’ın süreçteki diplomatik rollerine değinmiş, “Türkiye ve Katar’ın ateşkesin sağlanması için gösterdiği çabalar Mısır tarafından takdirle karşılanmaktadır.” ifadelerini kullanmıştır. Konuşmasının sonunda Sisi, barış sürecinin devamı için uluslararası toplumun birlikte hareket etmesi gerektiğini belirterek, “Adaletin ve barış içinde bir arada yaşamanın hâkim olduğu yeni bir başlangıç yapalım. Ellerinizi uzatın, bölgedeki tüm halklar için adil ve kalıcı barışı birlikte inşa edelim.” çağrısında bulunmuştur.

Avrupa Birliği Temsili ve Açıklamaları

Avrupa Birliği (AB), Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’nde Konsey Başkanı Antonio Costa tarafından temsil edilmiştir. Zirvenin ardından AB Konseyi tarafından yazılı bir açıklama yapılmış; açıklamada Avrupa Birliği’nin Gazze’nin yeniden inşası sürecinde aktif rol üstleneceği teyit edilmiştir.

Antonio Costa, zirveye ev sahipliği yapan ABD Başkanı Donald Trump ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’ye teşekkür ederek, “Bu Barış Zirvesi’ne liderlik ettikleri için her iki lidere de minnettarız.” ifadelerini kullanmıştır. Costa, bu zirvenin uluslararası toplumun “ateşkes, iki devletli çözüm ve kalıcı barış yönündeki çabalarının bir sonucu” olduğunu belirtmiştir.

Açıklamada, Avrupa Birliği’nin Barış Planı’nın uygulanması sürecinde tüm taraflarla aktif şekilde çalışmaya kararlı olduğu vurgulanmıştır. Costa, “Uluslararası Barış Kurulu’na katılmaya, geçiş yönetimi, toparlanma ve yeniden yapılanma süreçlerine destek vermeye hazırız.” ifadelerini kullanmıştır.

AB’nin katkısının güvenlik alanında da olacağını belirten Costa, EUBAM Rafah (Gazze-Mısır sınırında AB’nin sınır yardım misyonu) ve EUPOL COPPS (Batı Şeria’da Filistin güvenlik kurumlarını destekleyen AB Polis Misyonu) görevlerinin yeniden sahaya ineceğini açıklamıştır. Bu misyonların Gazze’nin istikrarı ve yeniden yapılanmasına katkı sağlayacağı bildirilmiştir.

AB Konseyi Başkanı Costa, açıklamasında ayrıca Filistin Yönetimi’nin ve reform gündeminin desteklenmeye devam edileceğini belirtmiş ve 2025–2027 dönemi için Filistin Yönetimi’ne 1,6 milyar avro kaynak ayrıldığını ifade etmiştir. Bu fonun, Gazze’nin yeniden yapılanmasında kullanılmak üzere teknik uzmanlık ve mali destek şeklinde değerlendirileceği açıklanmıştır.

Costa, koşulların elvermesi hâlinde insani yardımların artırılacağını ve Gazze’nin “terörden arındırılmış, demokratik bir Filistin Devleti’nin parçası olması” için Avrupa Birliği’nin katkı sunmaya devam edeceğini bildirmiştir. Bu açıklamalar, AB’nin Şarm el-Şeyh Zirvesi sonrasında oluşturulan uluslararası koordinasyon mekanizmasına resmen katıldığını göstermiştir.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Açıklamaları

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi sonrasında yaptığı açıklamada, Gazze’ye yönelik insani yardımların hızla artırılacağını ve “yarından itibaren insani yardım girişinin hızlandırılacağını” belirtmiştir. Macron, ateşkese tam olarak uyulduğunu ve Hamas’ın elindeki tüm esirlerin serbest bırakıldığını ifade etmiştir.

Macron, Şarm el-Şeyh Niyet Beyanı’nın imzalanmasının ardından Mısır’dan ayrılmadan önce havalimanında basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Gazze’de barış yönünde kararlı bir adım atıldığını ve uluslararası toplumun bu süreci desteklemesi gerektiğini söylemiştir. Macron, “Gazze’ye insani yardımların kesintisiz ve engelsiz şekilde ulaştırılması için ABD ve İsrail ile iş birliği yapacağız.” demiştir.

Macron, önümüzdeki haftalarda Gazze’nin yeniden imarı için uluslararası bir yardım konferansı düzenleneceğini açıklamıştır. Bu konferansın ilk aşamasında, insani yardım ve altyapı onarımına odaklanılacağı; ikinci aşamada ise Gazze’nin istikrar ve yeniden yapılanmasının hızla başlatılması için fon seferberliği yapılacağı bildirilmiştir.

Macron ayrıca, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun zirveye katılmamasına ilişkin bir soruya yanıt vererek, bu durumun birçok lideri karşı karşıya getirebileceğini ve zirve formatında “henüz hazır olunmayan bir değişiklik” olacağını söylemiştir. Bu değerlendirmeyle birlikte Macron, zirvenin mevcut formatının “barışın başlatılması için uygun bir diplomatik zemin oluşturduğunu” ifade etmiştir.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni’nin Açıklamaları

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Şarm el-Şeyh Barış Zirvesi’nin ardından yaptığı açıklamada, İtalya’nın Gazze’de üzerine düşeni yapmaya hazır olduğunu belirtmiştir. Meloni, zirve ve imzalanan niyet beyanına atıfta bulunarak, “Bugün kesinlikle tarihi bir gün. İtalya da burada olduğu için son derece gururluyum.” ifadelerini kullanmıştır.

Meloni, Gazze’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasını “ABD Başkanı Donald Trump’ın başarısı” olarak değerlendirmiştir. “Trump’ın bunun büyük bir başarısı olduğunu söylemeye hakkı var.” diyen Meloni, ayrıca “Bu sonucun elde edilmesi için çalışan arabuluculara da teşekkür etmeliyiz: Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’ye minnettarız.” ifadelerini kullanmıştır.

Meloni, Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu sırasında yaptığı açıklamalara atıfta bulunarak, İtalya’nın Filistin Devleti’ni tanıma konusundaki tutumunun değişebileceğini ifade etmiştir. Daha önce bu tanımayı “esirlerin serbest bırakılması ve Hamas’ın Gazze’de yönetimde olmaması koşullarına” bağladığını hatırlatan Meloni, “Açıkçası, eğer plan uygulanırsa, İtalya’nın Filistin’i tanıması daha da yakın olur.” demiştir.

İtalya Başbakanı ayrıca, ülkesinin barışın korunması ve güvenliğin sağlanması yönünde askeri ve teknik katkılara devam edeceğini belirtmiştir. Bu kapsamda, İtalyan Jandarması’nın (Carabinieri) uzun süredir Filistin Polisi’ne eğitim verdiğini hatırlatmış ve “Güvenlik cephesinde, İtalyan Jandarması yıllardır Filistin Polisi’ne eğitim veriyor. Ayrıca, Refah’taki Avrupa misyonlarıyla iş birliği içindeyiz.” açıklamasında bulunmuştur.