Gaziantep şehrinin Alleben Deresi ile tabii uzantılarının kuzeyinde kalan bölümü merkez olmak üzere, Şehitkamil ilçesi, 3398 sayılı kanunla 20 Haziran 1987 tarihinde kurulmuş ve 19 Eylül 1988 tarihinde faaliyete geçmiştir. İlçenin adı, Gaziantep Savunması’nda 14 yaşında şehit edilen Mehmet Kamil’den gelir. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin batısında yer alan ilçe, 1.268 km²’lik bir alanı kapsar (2015 verileri). Kuzeyinde Pazarcık, kuzeydoğusunda Yavuzeli, doğusunda Nizip, güneydoğusunda Oğuzeli, güneyinde Şahinbey ve batısında Nurdağı ile çevrilidir. Başlıca yükseltiler Sofdağı (1.496 m), Dülükbaba (1.250 m), Güreniz (1.069 m) ve Sam Dağları’dır (1.053 m). Önemli akarsu Alleben Deresi’dir. 2015’te nüfusu 726.831 olan ilçede 146 mahalle bulunur.
Tarihçe
Şehitkamil ilçesi, Gaziantep ilinin Alleben Deresi’nin kuzeyinde kalan bölgesini merkez alarak, 20 Haziran 1987 tarihinde 3398 sayılı kanunla kurulmuştur ve 19 Eylül 1988 tarihinde faaliyetine başlamıştır. İsmini, Gaziantep Savunması sırasında 14 yaşında şehit edilen Mehmet Kamil’den almıştır. Mehmet Kamil, 21 Ocak 1920’de Fransız askerlerinin annesine saldırması üzerine bir taşla askere vurarak annesini korumaya çalışmış, ancak süngülenerek şehit edilmiştir. Bu olay, halk arasında büyük bir öfke uyandırmış ve cenazesi 22 Ocak’ta muazzam bir törenle kaldırılmıştır. Fransız komutan Albay Saint Marie’nin özür dileme girişimi ve tazminat önerisi, Kamil’in babası Ökkeş Ağa tarafından “kana kan, cana can isterim” diyerek reddedilmiştir. Antep Heyet-i Merkeziye’si, Ökkeş Ağa’ya 50 altın yardım yapmış ve maaş bağlamıştır. Mehmet Kamil’in adı, ilçeye, caddeye, okullara ve kültürel yapılara verilerek yaşatılmıştır.
İlçe Kaymakamlığı, 1988’de eski Münifpaşa İlkokulu ek binasında hizmete başlamış ve halen aynı binada faaliyetini sürdürmektedir.
Şehitkamil Kimdir?
Şehitkamil, adını 14 yaşındaki Mehmet Kamil’den alır. 21 Ocak 1920’de Fransız askerleri, annesi Hatice’ye saldırdığında, Kamil bir taşla askere vurmuş, ancak süngülenerek şehit edilmiştir. Olay halkı galeyana getirmiş, Fransızlar fırına sığınmış, ancak kapılar zorlanmıştır. Kamil’in cenazesi 22 Ocak’ta büyük bir törenle kaldırılmış, bu olay Fransızlara gözdağına dönüşmüştür. Fransız komutan Saint Marie özür dilemiş, 200 altın tazminat önermiş, ancak babası Ökkeş Ağa bunu reddetmiştir. Heyet-i Merkeziye, Ökkeş Ağa’ya 50 altın yardım yapmış ve maaş bağlamıştır. Kamil’in adı ilçeye ve çeşitli yapılara verilmiştir.
Hükümet Konağı Tarihçe
İlçe, 1987’de kurulmuş, 1988’de Kaymakamlık eski Münifpaşa İlkokulu ek binasında hizmete başlamıştır ve halen burada faaliyet göstermektedir.
Coğrafi Yapı
Şehitkamil, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin batısında, Akdeniz Bölgesi ile kesişim noktasında yer alır ve 1.268 km²’lik bir alanı kaplar (2015 verileri). Gaziantep’in Alleben Deresi’nin kuzeyinde kurulan ilçe, 850 metre rakıma sahiptir. En yüksek noktası 1.496 metre ile Sofdağı’dır. Diğer önemli yükseltiler Dülükbaba (1.250 m), Güreniz (1.069 m) ve Sam Dağları’dır (1.053 m). Küçük akarsular arasında en önemlisi Alleben Deresi’dir. İlçenin komşuları kuzeyde Pazarcık, kuzeydoğuda Yavuzeli, doğuda Nizip, güneydoğuda Oğuzeli, güneyde Şahinbey ve batıda Nurdağı’dır. Arazi yapısı genellikle dalgalı ve engebelidir.
İklim ve Bitki Örtüsü
Şehitkamil, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgeleri arasında geçiş iklimine sahiptir. Kışlar soğuk ve yağışlı, yazlar ise sıcak ve kuraktır. Bu iklim özellikleri, bitki örtüsünde step ve makiliklerin hâkimiyetine yol açmıştır. İlçede Antep fıstığı, zeytin ve üzüm gibi tarım ürünleri yaygın olarak yetişir. Dülük Tabiat Parkı’nda ise çam ağaçları ve 255 farklı türde 11.335 bitki içeren bir arboretum bulunmaktadır.
Sosyal Yapı
Şehitkamil’de sosyal yapı, Gaziantep’in zengin kültürel mirasından beslenir. Eğitim altyapısı güçlüdür; ilçede 4 devlet anaokulu, 51 ilköğretim okulu, 8 mesleki ve teknik lise, 1 fen lisesi ve özel okullar dahil toplam 97.554 öğrenci ve 2.998 öğretmen bulunmaktadır. Okur-yazar oranı %97’dir. Sağlık hizmetleri ise 2 devlet hastanesi (Şehitkamil Devlet Hastanesi - 300 yataklı ve 25 Aralık Devlet Hastanesi - 382 yataklı), 17 sağlık ocağı, 25 sağlık evi, 3 özel hastane ve 119 eczane ile desteklenir. Kültür Bakanlığı’na bağlı 1 Arkeoloji Müzesi ve 1 Halk Kütüphanesi de ilçede yer alır. Geleneksel Gaziantep adetleri, özellikle evlilik ve sahre (piknik) gelenekleri, sosyal hayatın önemli unsurlarıdır. Antep ağzı, Arapça etkisinden ziyade Türkçe’nin özgün bir şivesi olarak dikkat çeker.
Ekonomik Yapı
Şehitkamil’in ekonomisi, Gaziantep’in ticaret ve sanayi gücünden pay alır. Antep fıstığı üretimi, ilçenin tarımsal ekonomisinde önemli bir yer tutar. Bunun yanı sıra, geleneksel el sanatları (sedefçilik, bakırcılık, kutnuculuk, yemenicilik gibi) ve gastronomi sektörü ekonomik faaliyetleri destekler. İlçede 146 mahalle bulunması, yerel ticaretin ve hizmet sektörünün gelişimini teşvik eder. Eğitim ve sağlık altyapısı da istihdam yaratır.
Turizm Potansiyeli
Şehitkamil, zengin tarihi ve kültürel dokusuyla turizm açısından önemli bir potansiyele sahiptir. Zeugma Mozaik Müzesi, ilçede Hacı Sani Konukoğlu Bulvarı üzerinde yer alır ve 2011’de açılmıştır. Dünyanın ikinci büyük mozaik müzesi olan bu yapı, Zeugma Antik Kenti’nden getirilen mozaikleri ve ünlü Çingene Kızı mozaiğini barındırır. Dülük Antik Kenti, 600 bin yıllık geçmişiyle ilçenin 10 km kuzeyinde bulunur ve ipek yolu üzerinde stratejik bir konuma sahiptir. Dülük Tabiat Parkı’ndaki biyolojik gölet ve arboretum da doğal turizm açısından caziptir. Gastronomi turizmi ise Antep mutfağı ile öne çıkar; baklava, kebap ve tatlı çeşitleri yerli ve yabancı turistleri çeker. Festivalsel etkinlikler (Antep Fıstığı Festivali, Gastronomi Festivali) turizmi hareketlendirir.
Demografik Yapı
2015 Adrese Dayalı Nüfus Tespit sonuçlarına göre Şehitkamil’in toplam nüfusu 726.831’dir. Nüfus tamamen şehir merkezinde yoğunlaşmıştır (köy nüfusu 0). Yıllara göre nüfus artışı şu şekildedir: 2000’de 411.186, 2007’de 558.821, 2011’de 649.596, 2014’te 710.853. İlçede 146 mahalle bulunur. Nüfusun eğitim seviyesi yüksektir (%97 okur-yazar oranı) ve sağlık hizmetlerine erişim geniştir. Göç ve kentleşme, demografik yapıyı dinamik hale getirmiştir.
