Köken

Farsça kökenli bir kelimedir. Farsça ser (baş) ve mest (sarhoş) kelimelerinin birleşiminden oluşur. “Başı sarhoş” anlamına gelir. Bu bileşik, mecazî ve tasavvufî kullanımlarda yoğun biçimde yer alır. Farsçadaki kullanımından Osmanlı Türkçesine ve oradan da günümüz edebî diline geçmiştir.

Kullanım Alanları

Klasik Türk edebiyatında, özellikle divan şiirinde, “sermest” kelimesi yalnızca içkiyle sarhoş olmayı değil, aşkla, güzellikle veya ilahi vecd ile kendinden geçmeyi anlatmak için kullanılır.

Tasavvufta, Allah aşkı ile sarhoş olma hâlini, dünyevi bağlardan kopmuş ruhsal bir sarhoşluk durumunu ifade eder.

Günlük dilde, eski ve edebî bir söylem olarak “sermest” bazen duyguların yoğunluğu içinde kendinden geçmiş hâlleri tanımlamak için geçer.

Modern edebi anlatımlarda, özellikle romantik ya da melankolik atmosferlerde, kişinin duygusal olarak sarhoş, dalgın ya da büyülenmiş hâli için mecazi anlamda kullanılır.