Seydişehir leblebisi, Konya ilinin Seydişehir ilçesinde üretilen, nohutun (Cicer arietinum L.) geleneksel yöntemlerle kavrulup kabuklarının çıkarılmasıyla elde edilen bir leblebi türüdür. Ürün, 05 Ocak 2022 tarihinde yapılan başvuru sonucunda 21 Temmuz 2023’te Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti olarak tescil edilmiştir. Tescil ettiren kurum Seydişehir Belediyesidir.
Seydişehir Leblebisi (Türk Patent Ve Marka Kurumu)
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Seydişehir leblebisi, üretim sürecinde kabuklarının çıkarılması nedeniyle pürüzsüz ve parlak yüzeyli, koyu sarı renkli ve kahverengi benekli bir görünüme sahiptir. Kullanılan nohutlar tek yıllık, elips biçimli ve 8-9 mm boyutlarındadır. Üretim sürecinin özgün yanı, kavurma işleminin odun ateşinde, gıda ile temasa uygun bakır tavalar ve tokmak yardımıyla yapılmasıdır.
Ürün, aşağıdaki teknik özellikleriyle ayırt edilir:
- Tane sayısı: 2026–2270 adet/kg
- Yoğunluk: 0,80–0,90 g/cm³
- Protein oranı: %23–23,66
- Nişasta oranı: %52,9–56,52
- Yağ oranı: %4,80–5,05
Kırık leblebi üretimi, 7 mm’den küçük tanelerin ayrılmasıyla elde edilir.
Üretim Yöntemi
Seydişehir leblebisi üretiminde, tercihen ilçede yetiştirilen iri, dolgun ve düzgün yüzeyli nohutlar seçilir. Üretim süreci şu aşamalardan oluşur:
- Seçim ve Eleme: Nohutlar 8–9 mm’lik eleklerle elenir, taş ve yabancı maddeler ayrılır.
- İlk Tavlama: Bakır tavada, odun ateşinde 140°C’de 5–7 dakika kavrulur.
- Dinlendirme: Tavlanan nohutlar yarı gölge, 18–20°C ortamda 15 gün dinlendirilir, her 3 günde bir havalandırılır.
- İkinci Tavlama: İlk işlem tekrarlanır, ardından yine 15 gün dinlendirilir.
- Islatma ve Kabuk Soyma: Nohutlar kısa süre suda bekletilerek kabukları şişirilir, tokmakla karıştırılarak kabukları çıkarılır.
- Son Tavlama: Kabuksuz nohutlar 140°C’de 15–20 dakika kavrularak kahverengi benekli nihai görünüme kavuşturulur.
Yaklaşık 4–4,5 kg nohut kullanılarak 3 kg Seydişehir leblebisi elde edilir. Ustalık gerektiren tavlama süreleri, ürünün lezzetini ve görünümünü belirleyen en önemli unsurlardandır.
Tarihçe ve Kültürel Önemi
Seydişehir leblebisinin geçmişi, ilçenin geleneksel mutfak kültürüne ve yerel ekonomisine sıkı sıkıya bağlıdır. Yörede uzun yıllardır üretilen bu leblebi, düğünlerden kış hazırlıklarına kadar çeşitli sosyal ve kültürel etkinliklerde tüketilmektedir. Ürünün bilinirliği ve ünü, Seydişehir coğrafi sınırlarıyla doğrudan bağlantılıdır.
Coğrafi Sınır ve Üretim Zorunluluğu
Tescile konu ürünün tüm üretim aşamaları, Konya ili Seydişehir ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilmek zorundadır. Bu koşul, hem ürünün geleneksel yöntemlerle üretilmesini hem de yerel lezzet özelliklerinin korunmasını garanti altına alır.
Denetim
Denetimler, Seydişehir Belediyesi koordinasyonunda; Seydişehir Kaymakamlığı, Seydişehir Esnaf ve Sanatkârlar Odası ile Seydişehir İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcilerinden oluşan dört kişilik kurul tarafından yürütülür. Denetimlerde;
- Nohut ve ekipman uygunluğu,
- Ürün özellikleri,
- Üretim metoduna uygunluk,
- Tescil amblemi ve ibarenin doğru kullanımı kontrol edilir.
