Şeytan Sofrası, Balıkesir ilinin Ayvalık ilçesi, Küçükköy Mahallesi sınırlarında yer alan, volkanik kökenli bir tepedir. Ayvalık kent merkezine yaklaşık 8 km mesafedeki tepe, Ayvalık Adaları Tabiat Parkı içinde bulunmaktadır. Bölge, lav birikintilerinin aşınmasıyla oluşan düz ve yuvarlak bir görünüm sergilediği için bu adla anılmaktadır.

Jeolojik Yapı ve Morfoloji

Şeytan Sofrası, sönmüş bir volkanik yapının lav kürelerinden oluşmuş olup vulkanik jeomorfolojik özellikler taşır. Bölgedeki lav akıntıları zamanla erozyona uğrayarak düz, masa benzeri bir yapıyı ortaya çıkarmıştır. Tepede yer alan ve halk arasında “şeytan ayak izi” olarak belirtilen oyuk, volkanik taş içinde oluşmuş doğal bir boşluk olarak demir kafesle korunmaktadır .

Ekosistem ve Biyoçeşitlilik

Tepenin eteklerinde yer alan Şeytan Sofrası Lagünü, önemli bir kuş gözlem alanıdır. AA fotoğrafları ve raporlarına göre sulak alan, yılın yaklaşık dokuz ayında flamingolara ev sahipliği yapmaktadır . Bölgede ayrıca sazlıklar, dip su bitkileri ve sulak ekosisteme bağlı küçük memeliler ile sürüngen türleri de gözlemlenmiştir.

^{Şeytan Sofrası Lagününde Gözlemlenen Flamingolar (AA)}

İnsan Etkileşimi ve Turizm

Şeytan Sofrası, Ayvalık’ta özellikle gün batımı seyir noktası olarak değerlendirilmektedir. Tepenin üst kısmına ulaşımı sağlayan karayolu, araçlı ve yaya yollarla desteklenmiştir . Ziyaretçiler için yürüyüş yolları, bilgilendirme panoları ve seyir terasları geliştirilmiştir. Sulak alanın yapılaşmadan korunması amacıyla projelendirmeler yapılmaktadır.

^{Şeytan Sofrası- Balıkesir. (Kültür Portalı)}

Halk Anlatısı ve İnanışlar

Şeytan Sofrası ile ilgili yerel halk arasında aktarılan sözlü kültür öğeleri mevcuttur. Bu anlatılardan en yaygın olanı, tepede bulunan ayak izine atfedilen efsanedir. Rivayete göre, bu izin şeytana ait olduğuna inanılır. Yerel inanışa göre, bölgeden kovulan şeytan, geride bu izini bırakmıştır. Volkanik taş yapısı üzerinde bulunan ve demir kafesle koruma altına alınmış olan çukurun, bu efsane ile ilişkilendirilmesi, bölgenin “Şeytan Sofrası” olarak adlandırılmasına neden olmuştur.

Bu tür anlatılar, doğa oluşumlarının yerel hafızadaki yerini güçlendirirken, bölgenin turistik cazibesini de artırmaktadır. Ancak bu hikâyelerin bilimsel gerçekliği bulunmamakta olup, halk kültürüne dayalı söylencelerdir.

Koruma Statüsü ve Sürdürülebilirlik

Tepede “mahalli öneme sahip sulak alan” statüsü bulunmakta olup, flamingoların barınma alanı olarak ekolojik önemi koruma altına alınmıştır . Ayrıca, Göçmen kuşların barınma süresi dikkate alınarak çevre düzenlemesi projeleri geliştirilmiştir. GMKA desteğiyle yürüyüş yolları, seyir kuleleri ve ahşap platformların kurulmasıyla doğa turizminin 12 aya yayılması hedefleniyor .

Ulaşım ve Erişim

Ziyaretçiler, Ayvalık merkezinden Küçükköy yönünde giden dolmuş ve özel araçlarla tepeye ulaşabilir. Tepeye yakın seviyede yer alan otopark alanından yürüyerek Şeytan Sofrası’na erişim sağlanabilmektedir.

^{Şeytan Sofrası Ayvalık: Şeytanın Ayak İzi ve Hikayesi. (Seyahat Dergisi)}