Türkiye'nin Siirt iline özgü geleneksel bir tatlı olan gebole tatlısı, 14 Şubat - 14 Mart tarihleri arasında dilek ve bereket günlerinde yedi kez yapılmasıyla bilinen köklü bir mutfak ürünüdür. Yoğun kıvamı ve özgün sunumu ile yöresel tatlılar arasında özel bir yere sahiptir. Mahreç işaretiyle tescillenen gebole tatlısı, hem geleneksel üretimi hem de ev dışı tüketim alanlarındaki yaygınlığı ile Siirt mutfak kültürünü yansıtmaktadır.

Ayırt Edici Özellikleri

Gebole tatlısı; un, süt, şeker, pekmez ve ceviz ile hazırlanan, muhallebi kıvamında bir tatlıdır. Tatlının en belirgin özelliği pişirme sırasında sürekli karıştırılmasının gerekli olması ve bu sürece çeşitli dileklerin eşlik etmesidir. Pişirme süreci kadar kıvam tutturma ve kesme işlemi de ustalık isteyen bir aşamadır. Soğuyan tatlı kare ya da baklava dilimi şeklinde kesilir, üzerine üzüm pekmezi dökülür ve dövülmüş ceviz serpilerek sunulur. Siirt kültüründe dostluk, bereket ve şifa simgesi olarak değerlendirilen bu tatlı, yöre halkı tarafından “Gebole günü” olarak adlandırılan özel günlerde yapılır.

^{Siirt Gebole Tatlısı(Siirt Belediyesi)}

Üretim Metodu

Malzemeler

• 50 g tereyağı
• 300 g un
• 200 ml süt
• 600 ml su
• 200 g toz şeker
• 5 g tuz
• 200 ml üzüm pekmezi
• 50 g dövülmüş ceviz

Yapılışı

600 ml su bir tencerede kaynatılır ve içerisine 5 g tuz eklenir. Başka bir kapta 300 g un ve 200 ml süt pürüzsüz hale gelinceye dek çırpılır. Bu karışım kaynamakta olan suya yavaş yavaş eklenir. Ardından 200 g toz şeker ve 50 g tereyağı ilave edilir. Karışım kaynayıp kıvam alana dek karıştırılır. Kaynamaya başladıktan sonra 2-3 dakika daha karıştırılıp ocaktan alınır.

Soğumadan önce yayvan ve soğuk suyla ıslatılmış bir tepsiye dökülür. Hamur 30-45 dakika kadar bekletilerek dilimlenebilir hale getirilir. Daha sonra dilimlenir, üzerine 200 ml üzüm pekmezi dökülür ve 50 g dövülmüş ceviz serpilerek servise hazırlanır. Tatlı hem ılık hem soğuk tüketilebilir.

Coğrafi İşaret

Gebole tatlısı, 23 Aralık 2024 tarihinde 1675 tescil numarası ile mahreç işareti türünde tescillenmiştir. Coğrafi işaret başvurusu Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yapılmış, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından da tescillenmiştir. Gebole tatlısının tescili, ürünün Siirt iline özgü geleneksel bilgi ve üretim yöntemiyle ilişkilendirilmesine dayanmaktadır. Tatlının tarihsel geçmişi, üretim tekniği ve yöredeki kültürel yeri göz önünde bulundurularak coğrafi sınır ile güçlü bir ün bağı kurulmuştur. Bu nedenle Gebole tatlısının tüm üretim aşamaları, Siirt ili sınırları içerisinde gerçekleştirilmelidir.

Denetim

Gebole tatlısının üretim ve sunum süreçleri, Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinasyonunda oluşturulan denetim mercii tarafından kontrol edilmektedir. Bu denetim kurulunda, Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü, Siirt İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Siirt Ticaret ve Sanayi Odasından konusunda uzman en az iki temsilci yer almaktadır. Denetimler periyodik olarak gerçekleştirilmekte; ayrıca ihtiyaç duyulması veya şikâyet halinde her zaman denetim yapılabilmektedir. Denetimlerde, ürünün geleneksel üretim yöntemine uygunluğu, kullanılan malzemelerin belirlenen ölçülerde olup olmadığı ve Gebole tatlısı ibaresi ile coğrafi işaret ambleminin doğru biçimde kullanılıp kullanılmadığı kontrol edilmektedir. Denetim mercii gerektiğinde kamu kurumlarından, özel kuruluşlardan ya da bu kurum ve kuruluşlarda görevli uzman kişilerden hizmet alabilir.