Silvan Atatürk Evi, Mustafa Kemal Atatürk’ün 1916 yılında 16. Kolordu Komutanı olarak görevlendirildiği dönemde Diyarbakır Silvan’da ikamet ettiği ve günümüzde müze olarak düzenlenen tarihî yapıdır. Hazro Beyi Hatip Bey’e ait olan bu konak, Atatürk’ün karargâh merkezi olarak kullanılmış, kendisinin yaklaşık altı ay boyunca ikamet ettiği bir mekân olmuştur.

^{Silvan Atatürk Evi (T.C. Silvan Kaymakamlığı)}

Tarihî Bağlam

Mustafa Kemal Atatürk, 15 Nisan 1916’da Doğu cephesinde görevlendirilen 16. Kolordu Komutanı olarak Silvan’a gelmiştir. Buradaki sorumluluğu devralarak Rus ordusunun Diyarbakır’a ilerlemesini durdurmuş, Bitlis ve Muş’un düşman işgalinden kurtarılmasında önemli rol oynamıştır. Bu başarısından dolayı kendisine “Altın Kılıçlı İmtiyaz Madalyası” verilmiştir. Silvan’da kaldığı süre boyunca karargâh olarak kullanılan konak, Atatürk’ün askerî faaliyetlerinin merkezini oluşturmuştur.

Mimari Özellikler

Silvan Atatürk Evi, Diyarbakır yöresine özgü sivil mimarî özellikler taşımaktadır. Yapı, dikdörtgen planlı bir avlu etrafında “L” biçiminde kurgulanmıştır. Zemin katta kaba moloz taş, üst katta ise düzgün kesme kalker taşı kullanılmıştır. Çatı, taş konsüller üzerine oturan düz dam formundadır ve konsüller süslemelidir.

Yapının girişinde kemerli bir niş içerisine alınmış kapı açıklığı yer almakta, buradan hol kısmına geçilmektedir. Holde yuvarlak formlu kemerler aracılığıyla üç gözlü yuvarlak kemerli eyvana çıkış sağlanmaktadır. Avlu kısmındaki eyvan kemerinin üst bölümünde kare biçiminde oyulmuş taş içerisine çiçek motifi işlenmiştir.

Alt katta mutfak ve açık salon, üst katta ise Atatürk’ün çalışma odası, dinlenme odası ve yatak odası bulunmaktadır. Odalarda ve hollerde taş oyma sanatının örnekleri görülmektedir. Cephesinde yuvarlak kemerli pencereler, saçak kısmında kornişler ve üst katta küçük pencere açıklıkları dikkat çekmektedir. İç avluda asırlık bir dut ağacı yer almaktadır.

Müze Düzenlemesi

1980 yılında Kültür Bakanlığı tarafından kamulaştırılarak tescillenen yapı, 1982’de restorasyon çalışmaları tamamlanarak müze olarak ziyarete açılmıştır. 2006 yılında Silvan Kaymakamlığı ve Garnizon Komutanlığı’nın katkılarıyla yeniden düzenlemeler yapılmıştır.

Müze teşhirinde Atatürk’ün kişisel eşyaları, yatağı, çalışma eşyaları ile döneme ait yöresel eşyalar sergilenmektedir. Ayrıca odalarda ve hollerde taş oyma sanatının örnekleriyle birlikte, çeşitli belgeler ve temsilî objeler yer almaktadır.

Kültürel ve Turistik Önemi

Silvan Atatürk Evi, sadece Atatürk’ün askeri faaliyetlerinin merkezi değil, aynı zamanda bölgenin kültürel mirasının önemli bir parçasıdır. Diyarbakır’ın özgün mimarisini ve yöresel sanatını yansıtan yapı, turizm açısından da büyük ilgi görmektedir. Yerel yönetim ve Kültür Bakanlığı iş birliğiyle korunan müze, eğitim amaçlı ziyaretlere de ev sahipliği yapmaktadır.

Ziyaret Bilgileri

Müze, Silvan ilçesi merkezinde, surların dış bölümünde ve ırmak kenarında yer alır. Ziyaretçiler, belirli gün ve saatlerde müzeyi gezebilir, rehberli turlara katılabilirler. Ziyaret öncesinde Kültür Bakanlığı ve yerel turizm kaynaklarından güncel bilgiler alınması önerilir.