Sindoor, Hindu topluluğu tarafından dini ve kültürel amaçlarla kullanılan, genellikle kırmızı, turuncu veya pembe renkte bir tozdur. Bir Hindu kadınının evlilik statüsünün geleneksel bir göstergesi olarak kabul edilir. Çoğunlukla evli kadınlar tarafından saçlarının orta kısmına (maang) uygulanır. Sindoor'un rengi bölgeden bölgeye değişebilir; ülkenin büyük bir kısmında kırmızı yaygınken, Hindistan'ın doğu kesiminde pembe ve turuncu renkler de kullanılmaktadır.
Uygulama ve Kullanım
Sindoor'un uygulanması, Hindu düğün törenlerinin önemli geleneklerinden biri olan Sindoor Dan ritüeli ile başlar. Evlilik töreni sırasında damat, geline evliliği yasallaştıran ve sosyal olarak medeni durumunu tesis eden kırmızı tozu saç ayırımına koyar. Bu, evlilikten sonra kadının günlük bir ritüeli haline gelir ve kocası hayatta olduğu sürece uygulanmaya devam eder. Sindoor, yalnızca evli kadınlar tarafından kullanılabilir; evlenmemiş kadınlar bu tozu uygulamaktan men edilir veya kısıtlanır. Bu kısıtlama, sindoor'un kadın doğurganlığı ve kocasının hayatta olduğu bilgisini kamuya açık bir şekilde duyurmasıyla ilişkilendirilir.
Evli kadınlar günümüzde sindoor'u farklı şekillerde uygulamayı tercih edebilirler: saç ayırımının başlangıcına, ayırma çizgisi boyunca veya alında kırmızı bir nokta şeklinde. Ayrıca, sindoor evlilik ve aile refahı ile ilgili olan Karva Chauth ve Teej gibi dini tören ve festivallerde de kullanılır. Evli Bengalli kadınlar tarafından Durga Puja'nın son gününde icra edilen bir ritüel olan 'Sindoor Khela'da da önemli bir yere sahiptir.
Sindoor Uygulaması (Pexels)
Kültürel ve Dini Önemi
Kültürel olarak sindoor, evli bir Hindu kadının kimliğini simgeleyen kültürel bir sembol olarak öne çıkar. Kırmızı renk, Hindu toplumunda güç, enerji ve doğurganlık sembolü olarak ifade edilir ve kutsal kabul edilir. Sindoor'un takılması, yaygın kültürel inanışa göre kocanın uzun ömrü ile ilişkilendirilir. Damat tarafından geline evlilik ritüelinde verilen bu hediye, evlilik bağını korumak ve iki aile arasındaki ilişkileri tesis etmek açısından bir rol üstlenir. Mitolojik anlatılarda ise tanrıça Parvati veya Sati'nin kocasına olan onurunun ve sadakatinin bir sembolü olarak sindoor taktığı yer alır.【1】
Bileşenler ve Üretim
Sindoor'un yapımında kullanılan malzemeler geleneksel yöntemlere ve modern ticari üretime göre farklılık göstermektedir. Kırmızı sindoor tozunun ana türevi, doğal olarak oluşan bir cıva sülfit formu olan Cinnabar'dır.【2】 Bununla birlikte zerdeçal ve kireç gibi maddelerden yapılır ve bazen kurşun da içerebilir. Zerdeçal, kireç ve kurşun karışımı ona parlak kırmızı rengini verirken, pembe ve turuncu varyasyonları kimyasal olarak üretilir. Yapısal olarak sindoor, cıva, zerdeçal ve kireç kullanılarak hazırlanır. Geleneksel tarifler; kireç suyu, iyot, kâfur, yağ, deniz kabuğu tozu, kasturi ve sandal ağacının karıştırılması ve nemlendirilmesi yoluyla da hazırlanabilir. Üretim sürecinde şap, kireç ve zerdeçal ile karıştırıldığında rengin sarıdan kırmızıya dönmesi sağlanır; cıva ise kırmızı rengin kalıcılığına ve parlaklığına yardımcı olur.
Günümüzde sindoor, büyük markalar tarafından ticari olarak üretilmekte ve bu süreçte farklı malzemeler kullanılmaktadır.
Sindoor (Flickr)
Sağlık ve Güvenlik
Sindoor'un bazı ticari formları, özellikle geleneksel olarak kırmızı rengi vermek için eklenen, doğal olarak oluşan bir metal olan kurşun içerebilir. Üreticiler tarafından belirgin kırmızı rengi elde etmek için sıklıkla kırmızı kurşun eklenebilir. Kurşun, insanlar için toksisitesi kanıtlanmış bir maddedir. Kurşuna maruz kalma, çocuklarda sinirlilik, öğrenme güçlükleri, hiperaktivite, işitme kaybı ve dikkat süresinde azalma gibi olumsuz etkilere yol açabilir.【3】
Yetişkinlerde ise hipertansiyon, hafıza kaybı ve düşük ve erken doğum gibi üreme etkileri görülebilir.【4】 Çocuklar, sindoor uygulanan bölgeye dokunup ellerini ağızlarına götürerek kurşunu yutabilirler. Kurşun katkılı sindoor'un kullanıma derhal son verilmesi ve su kirliliğini önlemek için tuvalete atılmayıp çöpe atılması tavsiye edilir. Öte yandan, kültürel ve Ayurvedik herbolojiye ait inanışlar, sindoor'un bileşenlerinden biri olan cıvanın stresi ve gerginliği azaltmaya, beyni aktif tutmaya, kan basıncını kontrol etmeye dair iddialar içerir.【5】
