Skar yapmayan saç kaybı (non-skar oluşturan alopesi), saç foliküllerinin kalıcı olarak yok olmadığı ve saçlı deride skar (iz) oluşumunun gözlenmediği bir grup saç dökülmesi hastalığını ifade eder. Bu tür saç kaybı, genellikle geri dönüşümlüdür ve altta yatan nedenlerin tedavisiyle saçlar yeniden çıkabilir. Skar yapmayan saç kaybı, erkeklerde ve kadınlarda yaygın olarak görülür ve yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Bu durumun en yaygın formları arasında androgenetik alopesi, alopesi areata, telogen effluvium ve travmatik alopesi yer alır.

Epidemiyoloji ve Sınıflandırma

Skar yapmayan saç kaybı, her yaş grubunda görülebilir ve cinsiyet farkı gözetmez. Ancak, bazı formlar belirli yaş gruplarında veya cinsiyetlerde daha sık görülür. Örneğin, androgenetik alopesi erkeklerde daha yaygınken, telogen effluvium özellikle kadınlarda sık görülür. Skar yapmayan saç kaybı şu şekilde sınıflandırılabilir:

Androgenetik Alopesi (Erkek Tipi ve Kadın Tipi Saç Dökülmesi):

• Erkeklerde genetik ve hormonal faktörlere bağlı olarak gelişir.
• Kadınlarda daha diffüz bir saç incelmesi şeklinde görülür.

Alopesi Areata:

• Otoimmün bir hastalıktır.
• Saçlı deride yuvarlak veya oval şekilli saçsız alanlar oluşur.

Telogen Effluvium:

• Stres, hormonal değişiklikler veya sistemik hastalıklar sonucu gelişir.
• Saçların büyüme döngüsünün bozulmasına bağlıdır.

Travmatik Alopesi:

• Saçların fiziksel veya kimyasal travmaya maruz kalması sonucu oluşur.
• Örnekler: Traksiyon alopesi, trikotilomani (saç yolma bozukluğu).

Patofizyoloji

Skar yapmayan saç kaybının patofizyolojisi, altta yatan hastalığa göre değişir:

• Androgenetik Alopesi: Androjenlerin (özellikle dihidrotestosteron, DHT) etkisiyle saç foliküllerinin minyatürizasyonu ve saç büyüme döngüsünün kısalması.
• Alopesi Areata: Otoimmün süreçler sonucu saç foliküllerine karşı gelişen lenfositik infiltrasyon.
• Telogen Effluvium: Saç büyüme döngüsünün aniden telogen (dinlenme) fazına geçmesi ve saçların dökülmesi.
• Travmatik Alopesi: Saç foliküllerinin mekanik veya kimyasal hasara uğraması.

Klinik Bulgular

Skar yapmayan saç kaybı, klinik olarak farklı şekillerde kendini gösterir:

Androgenetik Alopesi

• Erkeklerde: Alın çizgisinin geri çekilmesi (frontal gerileme) ve tepe bölgesinde açılma.
• Kadınlarda: Saçların genel olarak incelmesi, özellikle tepe bölgesinde belirginleşen saçsız alanlar.

Alopesi Areata

• Saçlı deride yuvarlak veya oval şekilli, keskin sınırlı saçsız alanlar.
• Bazen kaş, kirpik veya vücut kıllarında da dökülme görülebilir.

Telogen Effluvium

• Saçların genel olarak incelmesi ve yoğunluğunun azalması.
• Saçların ele geldiğinde kolayca dökülmesi.

Travmatik Alopesi

• Traksiyon Alopesi: Saçların sıkı çekilmesine bağlı olarak saç çizgisi boyunca dökülme.
• Trikotilomani: Hastanın kendi saçlarını yolması sonucu düzensiz saçsız alanlar.

Tanı

Skar yapmayan saç kaybının tanısı, klinik muayene ve öyküye dayanır. Tanıyı doğrulamak için şu yöntemler kullanılabilir:

• Saç Çekme Testi: Saçların kolayca dökülüp dökülmediğini değerlendirir.
• Trikoskopi: Saçlı derinin dermatoskopik incelemesi.
• Laboratuvar Testleri: Hormonal bozukluklar veya sistemik hastalıkların araştırılması için (tiroid fonksiyon testleri, demir düzeyi).
• Biyopsi: Nadiren gerekir, özellikle alopesi areata tanısında kullanılır.

Tedavi

Skar yapmayan saç kaybının tedavisi, altta yatan nedene ve hastalığın şiddetine göre planlanır.

Androgenetik Alopesi

• Topikal Tedaviler: Minoksidil (%2 veya %5), saç büyümesini uyarır.
• Oral Tedaviler: Finasterid (erkeklerde), androjen etkisini azaltır.
• Kadınlarda: Antiandrojenler (spironolakton) veya oral kontraseptifler.

Alopesi Areata

• Topikal Kortikosteroidler: İnflamasyonu azaltır.
• İntralezyonel Kortikosteroid Enjeksiyonları: Lokalize lezyonlar için kullanılır.
• Sistemik Tedaviler: Şiddetli vakalarda kortikosteroidler veya immünomodülatörler (metotreksat, siklosporin).

Telogen Effluvium

• Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Stres yönetimi, demir eksikliğinin giderilmesi, hormonal bozuklukların tedavisi.
• Destekleyici Tedaviler: Saç büyümesini destekleyen vitaminler (biotin, çinko).

Travmatik Alopesi

• Traksiyon Alopesi: Saçların sıkı çekilmesini önleyici önlemler.
• Trikotilomani: Psikoterapi veya davranışçı terapi.