Dragon, SpaceX tarafından geliştirilen ve hem insanlı hem de insansız görevler için kullanılan, yeniden kullanılabilir bir uzay kapsülüdür. İlk versiyonu olan Cargo Dragon (Dragon 1), NASA’nın Ticari Yörünge Taşımacılığı Hizmeti (COTS) programı kapsamında Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) kargo taşımak amacıyla geliştirilmiştir. Daha sonra geliştirilen Crew Dragon (Dragon 2) ise insanlı görevler için NASA’nın Ticari Mürettebat Programı kapsamında tasarlanmış ve 2020 yılında ilk operasyonel görevine başlamıştır. Dragon kapsülü, ABD’nin 2011 yılındaki Uzay Mekiği programının sona ermesinden sonra insanlı uzay uçuşlarını yeniden başlatan ilk Amerikan sistemidir.
Tasarım ve Yapı
Dragon kapsülü, kompozit malzemeler ve ısıya dayanıklı ablative TPS (ısı koruma sistemi) ile inşa edilmiştir. Crew Dragon versiyonu, maksimum 7 kişilik mürettebat taşıma kapasitesine sahiptir ve acil durumlarda mürettebatın güvenli şekilde kapsülden ayrılmasını sağlayan fırlatma kaçış sistemi (launch escape system) entegre edilmiştir. Kapsülün üzerinde bulunan 8 adet SuperDraco motoru bu sistemin bir parçasıdır. Kapsül ayrıca uzay istasyonuna kenetlenmeyi sağlayan otomatik NASA Docking System (NDS) ile donatılmıştır. Geri dönüşlerde okyanusa paraşüt yardımıyla iniş yapar.
Versiyonlar
Cargo Dragon (Dragon 1):
- 2010–2020 yılları arasında kullanılmıştır.
- Toplamda 20’den fazla başarılı görev gerçekleştirmiştir.
- Kenetlenme yerine robotik kol ile yakalanarak ISS’e bağlanır.
- Yeniden kullanılabilir ilk uzay kargo kapsülüdür.
Crew Dragon (Dragon 2):
- 2019 yılında ilk test uçuşunu gerçekleştirmiştir (Demo-1, insansız).
- 2020’de ilk insanlı uçuş (Demo-2) NASA astronotlarıyla yapılmıştır.
- Hem insanlı hem de insansız versiyonlarda kullanılabilir.
- Tamamen otomatik uçuş ve kenetlenme sistemine sahiptir.
- İç tasarımı dokunmatik ekranlar ve minimalist arayüz ile modernleştirilmiştir.
Fırlatma ve Geri Dönüş
Dragon kapsülü, SpaceX’in Falcon 9 roketi ile fırlatılır. Fırlatmanın ardından kapsül yörüngeye yerleşir ve ISS ile otonom olarak kenetlenir. Görev sonunda kapsül yörüngeden ayrılarak atmosfere giriş yapar. Dört ana paraşütle yavaşlatıldıktan sonra Atlantik Okyanusu veya Meksika Körfezi'ne yumuşak iniş gerçekleştirir. SpaceX kurtarma ekipleri kapsülü çıkararak mürettebatı veya yükleri tahliye eder.
Güvenlik ve Sertifikasyon
Crew Dragon, NASA’nın insanlı uzay uçuş güvenlik gerekliliklerine göre sertifikalandırılmıştır. SuperDraco motorları tarafından gerçekleştirilen In-Flight Abort Test ve Pad Abort Test, acil durum senaryolarında mürettebatın kapsülden uzaklaştırılabilirliğini başarıyla göstermiştir. Kapsül, yaşam destek sistemleri, acil durum iletişim sistemleri ve radyasyon koruması gibi ileri düzey güvenlik özelliklerine sahiptir.
Görevler ve Kullanım Alanları
- NASA Ticari Mürettebat Programı: Crew Dragon kapsülü, NASA astronotlarını ISS’e taşıyan ilk özel uzay aracı olmuştur.
- Axiom Space ve Space Adventures gibi özel firmalarla ticari görevler: Sivil yolcularla uzay turizmi faaliyetlerine başlamıştır.
- Cargo Dragon olarak kargo transferi: Dragon 2’nin insansız versiyonu, bilimsel deneyler ve ekipman taşımacılığı görevlerini üstlenmektedir.
- Özel Araştırma ve Mikrogravite Deneyleri: Kapsül, uzayda çeşitli biyolojik, fiziksel ve tıbbi araştırmalar için ortam sağlamaktadır.
Öne Çıkan Görevler
- Demo-2 (Mayıs 2020): İlk insanlı test uçuşu, NASA astronotları Doug Hurley ve Bob Behnken.
- Crew-1 (Kasım 2020): İlk operasyonel insanlı görev.
- Inspiration4 (Eylül 2021): Tamamen sivil mürettebatla ilk uzay görevi.
- Axiom Mission 1 (2022): Ticari uzay istasyonu görevinin ilk adımı.
Dragon Uzay Aracı (Youtube)
