T3 Podcast'in "Dünyanın Veresiye Defteri: Blokzincir" adlı bölümünde, TÜBİTAK BİLGEM Başkan Yardımcısı Sadullah Uzun'un blokzincir ve metaverse kavramlarına Milli Teknoloji Hamlesi perspektifinden getirdiği değerlendirmeleri inceliyoruz.
T3 Podcast 3.Sezon 1.Bölüm Sadullah Uzun - Dünyanın Veresiye Defteri: Blokzincir (T3 Vakfı)
Blokzincir: Güveni Yeniden Tanımlayan Veresiye Defteri
Sadullah Uzun, blokzinciri basit bir dille açıklamak için "veresiye defteri" analojisini kullanıyor. Geleneksel olarak tek bir merkezi otoriteye (banka, devlet kurumu) emanet edilen verilerin aksine, blokzincir bu defterin mahalledeki güvenilir herkes tarafından tutulduğu bir sistemdir. Bu dağıtık yapı, merkezi bir otoriteye duyulan ihtiyacı ortadan kaldırarak güvenliği artırır. Uzun, blokzinciri "güven kavramını yeniden tanımlayan bir teknoloji" olarak nitelendiriyor ve Bitcoin'i bu teknolojinin bir meyvesi olarak görüyor. Kripto paraların yanı sıra, noter işlemleri, lojistik takibi ve sağlık verilerinin güvenli saklanması gibi birçok alanda da kullanıldığını belirtiyor.
Blokzincir Güvenliği ve Kullanıcı Sorumluluğu
Uzun'a göre, blokzincir teknolojisi kendi içinde güvenli olsa da, kullanıcıların kişisel güvenliğini tehdit eden riskler genellikle bu teknolojilere erişim sağlayan ara platformlardan kaynaklanıyor. Bu nedenle, kullanıcıların şu noktalara dikkat etmesi gerekiyor:
- Güvenilir platformları seçmek ve her duyduklarına atlamamak.
- Özel anahtarlarını (private key) asla dijital ortamlarda (e-posta, bulut depolama) saklamamak.
- Özel anahtarları korumak için soğuk cüzdanlar veya geleneksel yöntemleri (kağıda yazma) kullanmak.
Metaverse: İnternetin Bir Sonraki Durağı
Uzun, metaverse'ü internetin bir sonraki evrimi olarak görüyor ve "internetin ete kemiğe bürünmüş hali" olarak tanımlıyor. Mevcut iki boyutlu internet deneyiminin aksine, metaverse'te kullanıcılar 3D avatarlar aracılığıyla sanal dünyaları deneyimleyecekler ve pasif birer kullanıcı olmaktan çıkıp internetin bir parçası haline gelecekler. Sanal bir alışveriş merkezinde avatarla gezerek ayakkabı alma örneği, bu yeni deneyimi somutlaştırıyor. Uzun, bu gelişimi doğal bir teknolojik ilerleme olarak görse de, ticari kaygıların da bu gelişimi hızlandırdığını kabul ediyor.
Milli Teknoloji Hamlesi ve Üretici Olma Çağrısı
Uzun, blokzincir ve metaverse'ün evrensel kavramlar olduğunu kabul ederken, Türkiye'nin bu alanda kuralları belirleyen ve kendi ekosistemlerini oluşturan bir aktör olması gerektiğini vurguluyor. "Kendi vatanımızda gurbette yaşama" riskini, yabancı kültürlerin hakim olduğu dijital ekosistemleri kullanmak olarak tanımlıyor. Bu nedenle, gençlere bu yeni dünyalarda sadece tüketici değil, üretici olmaları çağrısını yapıyor. Yazılımcılardan tasarımcılara, mimarlardan hukukçulara ve felsefecilere kadar birçok meslek grubu için metaverse'te büyük fırsatlar olduğunu belirtiyor.