logologo
TAN, HASAN(1922-2018)
fav gif
Kaydet
viki star outline
Avatar
Ana YazarMustafa OTRAR18 Nisan 2025 10:34
Tam adı Hacı Hasan'dır. Karaman'da doğdu. Baba adı Ahmet Teyfik, anne adı Fatma'dır. İlkokul ve ortaokulu Karaman'da okuduktan sonra Adana'da öğretmen okulunu bitirdi. II. Dünya Savaşı'na rastlayan yıllardaki üç yıllık askerlik hizmetinin ardından Karaman'da bir ortaokula Türk dili ve edebiyatı öğretmeni olarak atandı. Öğretmen olarak çalışırken Gazi Eğitim Enstitüsü'ne öğretim üyesi yetiştirmek için Millî Eğitim Bakanlığı'nca açılan sınavda başarılı olan üç öğrenciden biri oldu. Ohio State University'de lisans (B.Sc./1951), University of Maryland'de yüksek lisans (1953) ve yine University of Maryland'de doktora (1957) eğitimini tamamladı. Amerika'da aldığı eğitimleri içinde ana alan olarak rehberlik ve psikolojik danışma, yan alan olarak da "ölçme tekniği ve psikolojik testler" ile "endüstri psikolojisi" alanında çalışmalar yaptı.Doktora eğitimi sürerken o günün Millî Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Reşat Tardu'nun davetiyle Türkiye'ye döndü ve "Türkiye'de profesyonel rehberlik hizmetlerinin yerleştirilmesi" faaliyetlerine destek verdi. 1953-1955 tarihleri arasında Millî Eğitim Bakanlığı Test ve Araştırma Bürosu'nda test uzmanı olarak görev yaptı. 1956 yılında tekrar Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti ve doktorasını bitirdikten sonra Gazi Eğitim Enstitüsü'nde göreve başladı. 1958'de Gazi Eğitim Enstitüsü'nden Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne (ODTÜ) geçiş yaptı ve doçent olarak göreve başladı. Bir süre Gazi Üniversitesi'nde eğitim derslerine girerken diğer taraftan Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde psikoloji ve endüstri psikolojisi dersleri verdi. Bu süre zarfında adı sonradan Sosyal İlimler Bölümü olarak değişecek olan Psikoloji Bölümü'nü kurdu ve ilki 1961-1965, ikincisi 1972-1977 yılları arasında olmak üzere bu bölümün iki dönem bölüm başkanlığını yaptı. 1968'de de profesör oldu. 14 Şubat 1977-5 Ekim 1977 tarihleri arasında kısa bir dönem de Orta Doğu Teknik Üniversitesi rektörlüğü görevini icra etti. Meslek hayatı boyunca pek çok kamu kurumunda (Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi [ÜSYM], Millî Eğitim Bakanlığı, Harp Okulları gibi) çeşitli biçimlerde görevler üstlendi, eğitim ve seminerler verdi.1979'da yirmi bir yıl görev yaptığı Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nden ayrıldı ve İstanbul'a yerleşti. 1985'te Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi'nde "eğitimde psikolojik hizmetler" alanında profesör olarak öğretim üyeliğine başladı ve Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bölümü'nü kurdu. 25 Eylül 1989 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. 12 Şubat 2018 tarihinde doksan altı yaşında İstanbul'da vefat etti.Rehberlik ve psikolojik danışma, bir uzmanlık alanı olarak Türkiye'de 1950'li yıllarda Marshall yardımı çerçevesinde gerçekleşen eğitim-kültür iş birliği politikaları ile yer almaya başlamıştır. 1950'li yılların başında Türk-Amerikan kültür anlaşmaları bağlamında hem yabancı uzmanlar gelmiş hem de alan eğitimleri için lisansüstü eğitim almaları amacıyla yurt dışına öğrenciler gönderilmiştir. Tan bu gruptaki ilk öğrencidir. Gazi Eğitim Enstitüsü'nde (Gazi Eğitim Fakültesi) görev yaptığı sürede Özel Eğitim ve Pedagoji bölümlerinde ilk rehberlik alan dersleri (rehberlik ve rehberlik teknikleri) programlardaki yerini alır. Bu şekilde ilk defa rehberlik dersleri öğretmen yetiştirme programlarında yer almış olur. Öte yandan yine Tan'ın görev yaptığı süre içinde 1960 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nde "danışma psikolojisi" dersi zorunlu ders olarak programa dahil edilir. Çok sayıda akademik içerikli eser yazan Tan'ın 1954'te kaleme aldığı Okullarda Rehberlik ve yine 1962'de kaleme aldığı Rehberliğin Esasları isimli eserleri, rehberlik ve psikolojik danışma alanının ülkemizdeki belki de ilk telif kitaplarıdır. Ayrıca Mathiasen'ce 1955 senesinde neşredilen Rehberliğin Manası ve Rehberlik Programında Gözetilecek Hususlar isimli eserleri Türkçe'ye kazandırmıştır. Daha sonraki tarihlerde kaleme aldığı Psikolojik Yardım İlişkileri: Danışma ve Psikoterapi ve Psikolojik Danışma ve Rehberlik adlı eserleri de eğitimde kullanılmaya devam edilen eserlerdendir.Çok sayıda ulusal ve uluslararası bildiri, makale ve akademik eserlerinin yanında Kuşlarla Gelen Bahar adında bir de şiir kitabı bulunan Tan'ın belli başlı akademik içerikli kitapları şunlardır:Okullarda Rehberlik (Ankara 1954); Rehberliğin Manası (Otto Mathiasen'den çeviri, Ankara 1955); Rehberlik Programında Gözetilecek Hususlar (Otto Mathiasen'den çeviri, Ankara 1956); Psikoloji ve Yeni Eğitim (Sidney L. Pressey ve Francis P. Robinson'dan çeviri, iki cilt, I. cilt: Gelişim, II. cilt: Öğrenme, Ankara 1959, 1968, 1972, 1989); Rehberliğin Esasları (Ankara 1962, 1969, 1972, 1975); Yazılı Sınav Sorularına Nasıl Ağırlık Verilmelidir? (Ankara 1962); GEE Bitirme Sınavlarına Dışarıdan Girenlerin Notla Ölçülen Başarıları Üzerinde Bir Araştırma (Ankara 1962); Fert Olarak Gelişmede Duygusal Güvenin Rolü (Ankara 1964); Giriş Sınavlarımız İyi Öğrenci Seçebiliyor mu? (Ankara 1966); İstatistiğe Giriş: Eğitim ve Psikolojide Kullanılmaları ve Yorumlanmaları, (Lindquist'ten çeviri, Tuğrul Taner'le birlikte, Ankara 1968, 1972, 1989); A Comperative Study of the Counseling Expectancies of the Subjects From Certain Types of Cultures (Ankara 1969); Öğrenci Problemleri Tarama Listesi: Kullanma Elkitabı (Ankara 1971); Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik Hizmetleri (Ankara 1971); Tan İlgi Testi – GHT: Geliştirilmesi, Standardizasyonu, Kullanma Elkitabı (Ankara 1972); Psikolojik Yardım İlişkileri: Danışma ve Psikoterapi (İstanbul 1986, 1989, 1992); Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Teori ve Uygulama (İstanbul 1986, 1989, 1992, 1995); Verimli Ders Çalışma Yöntemleri ve Hayata Hazırlama (İstanbul 1996).Tan'ın çok sayıdaki makalelerinden bazıları da şunlardır: "Okullarda Rehberlik Programının Organizesinde Temel İlkeler" (Köy ve Eğitim, 1/21 [1955], s. 12-14); "Endüstride ve İş Alanında Psikolojinin Rolü" (Prodüktivite, 2/8 [1968], s. 455-461); "Akademik Psikolojide Ego" (Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve Beşerî İlimler Dergisi, 2 [1970], s. 3-16); "Development of Psychology and Mental Testing in Turkey" (Mental Tests and Cultural Adaptation, ed. L.J. Cronbach-P.J.D. Drenth, The Hague 1972, s. 3-12); "Okul Rehberlik Programında Danışman-Öğretmen-Yönetmen Üçgeni" (Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5/5 [1993], s. 129-135).
badge borderhover badge border
avatar
Türk Maarif Ansiklopedisi Kategorisi
Kurulları tarafından
onaylanmıştır.

TAN, HASAN(1922-2018)

Board Main İcon
Wiki Card Image
Hasan Tan

Tam adı Hacı Hasan'dır. Karaman'da doğdu. Baba adı Ahmet Teyfik, anne adı Fatma'dır. İlkokul ve ortaokulu Karaman'da okuduktan sonra Adana'da öğretmen okulunu bitirdi. II. Dünya Savaşı'na rastlayan yıllardaki üç yıllık askerlik hizmetinin ardından Karaman'da bir ortaokula Türk dili ve edebiyatı öğretmeni olarak atandı. Öğretmen olarak çalışırken Gazi Eğitim Enstitüsü'ne öğretim üyesi yetiştirmek için Millî Eğitim Bakanlığı'nca açılan sınavda başarılı olan üç öğrenciden biri oldu. Ohio State University'de lisans (B.Sc./1951), University of Maryland'de yüksek lisans (1953) ve yine University of Maryland'de doktora (1957) eğitimini tamamladı. Amerika'da aldığı eğitimleri içinde ana alan olarak rehberlik ve psikolojik danışma, yan alan olarak da "ölçme tekniği ve psikolojik testler" ile "endüstri psikolojisi" alanında çalışmalar yaptı.



Doktora eğitimi sürerken o günün Millî Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Reşat Tardu'nun davetiyle Türkiye'ye döndü ve "Türkiye'de profesyonel rehberlik hizmetlerinin yerleştirilmesi" faaliyetlerine destek verdi. 1953-1955 tarihleri arasında Millî Eğitim Bakanlığı Test ve Araştırma Bürosu'nda test uzmanı olarak görev yaptı. 1956 yılında tekrar Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti ve doktorasını bitirdikten sonra Gazi Eğitim Enstitüsü'nde göreve başladı. 1958'de Gazi Eğitim Enstitüsü'nden Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne (ODTÜ) geçiş yaptı ve doçent olarak göreve başladı. Bir süre Gazi Üniversitesi'nde eğitim derslerine girerken diğer taraftan Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde psikoloji ve endüstri psikolojisi dersleri verdi. Bu süre zarfında adı sonradan Sosyal İlimler Bölümü olarak değişecek olan Psikoloji Bölümü'nü kurdu ve ilki 1961-1965, ikincisi 1972-1977 yılları arasında olmak üzere bu bölümün iki dönem bölüm başkanlığını yaptı. 1968'de de profesör oldu. 14 Şubat 1977-5 Ekim 1977 tarihleri arasında kısa bir dönem de Orta Doğu Teknik Üniversitesi rektörlüğü görevini icra etti. Meslek hayatı boyunca pek çok kamu kurumunda (Üniversitelerarası Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi [ÜSYM], Millî Eğitim Bakanlığı, Harp Okulları gibi) çeşitli biçimlerde görevler üstlendi, eğitim ve seminerler verdi.



1979'da yirmi bir yıl görev yaptığı Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nden ayrıldı ve İstanbul'a yerleşti. 1985'te Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi'nde "eğitimde psikolojik hizmetler" alanında profesör olarak öğretim üyeliğine başladı ve Rehberlik ve Psikolojik Danışma Bölümü'nü kurdu. 25 Eylül 1989 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. 12 Şubat 2018 tarihinde doksan altı yaşında İstanbul'da vefat etti.



Rehberlik ve psikolojik danışma, bir uzmanlık alanı olarak Türkiye'de 1950'li yıllarda Marshall yardımı çerçevesinde gerçekleşen eğitim-kültür iş birliği politikaları ile yer almaya başlamıştır. 1950'li yılların başında Türk-Amerikan kültür anlaşmaları bağlamında hem yabancı uzmanlar gelmiş hem de alan eğitimleri için lisansüstü eğitim almaları amacıyla yurt dışına öğrenciler gönderilmiştir. Tan bu gruptaki ilk öğrencidir. Gazi Eğitim Enstitüsü'nde (Gazi Eğitim Fakültesi) görev yaptığı sürede Özel Eğitim ve Pedagoji bölümlerinde ilk rehberlik alan dersleri (rehberlik ve rehberlik teknikleri) programlardaki yerini alır. Bu şekilde ilk defa rehberlik dersleri öğretmen yetiştirme programlarında yer almış olur. Öte yandan yine Tan'ın görev yaptığı süre içinde 1960 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Psikoloji Bölümü'nde "danışma psikolojisi" dersi zorunlu ders olarak programa dahil edilir. Çok sayıda akademik içerikli eser yazan Tan'ın 1954'te kaleme aldığı Okullarda Rehberlik ve yine 1962'de kaleme aldığı Rehberliğin Esasları isimli eserleri, rehberlik ve psikolojik danışma alanının ülkemizdeki belki de ilk telif kitaplarıdır. Ayrıca Mathiasen'ce 1955 senesinde neşredilen Rehberliğin Manası ve Rehberlik Programında Gözetilecek Hususlar isimli eserleri Türkçe'ye kazandırmıştır. Daha sonraki tarihlerde kaleme aldığı Psikolojik Yardım İlişkileri: Danışma ve Psikoterapi ve Psikolojik Danışma ve Rehberlik adlı eserleri de eğitimde kullanılmaya devam edilen eserlerdendir.



Çok sayıda ulusal ve uluslararası bildiri, makale ve akademik eserlerinin yanında Kuşlarla Gelen Bahar adında bir de şiir kitabı bulunan Tan'ın belli başlı akademik içerikli kitapları şunlardır:



Okullarda Rehberlik (Ankara 1954); Rehberliğin Manası (Otto Mathiasen'den çeviri, Ankara 1955); Rehberlik Programında Gözetilecek Hususlar (Otto Mathiasen'den çeviri, Ankara 1956); Psikoloji ve Yeni Eğitim (Sidney L. Pressey ve Francis P. Robinson'dan çeviri, iki cilt, I. cilt: Gelişim, II. cilt: Öğrenme, Ankara 1959, 1968, 1972, 1989); Rehberliğin Esasları (Ankara 1962, 1969, 1972, 1975); Yazılı Sınav Sorularına Nasıl Ağırlık Verilmelidir? (Ankara 1962); GEE Bitirme Sınavlarına Dışarıdan Girenlerin Notla Ölçülen Başarıları Üzerinde Bir Araştırma (Ankara 1962); Fert Olarak Gelişmede Duygusal Güvenin Rolü (Ankara 1964); Giriş Sınavlarımız İyi Öğrenci Seçebiliyor mu? (Ankara 1966); İstatistiğe Giriş: Eğitim ve Psikolojide Kullanılmaları ve Yorumlanmaları, (Lindquist'ten çeviri, Tuğrul Taner'le birlikte, Ankara 1968, 1972, 1989); A Comperative Study of the Counseling Expectancies of the Subjects From Certain Types of Cultures (Ankara 1969); Öğrenci Problemleri Tarama Listesi: Kullanma Elkitabı (Ankara 1971); Öğrenci Kişilik Hizmetleri ve Rehberlik Hizmetleri (Ankara 1971); Tan İlgi Testi – GHT: Geliştirilmesi, Standardizasyonu, Kullanma Elkitabı (Ankara 1972); Psikolojik Yardım İlişkileri: Danışma ve Psikoterapi (İstanbul 1986, 1989, 1992); Psikolojik Danışma ve Rehberlik: Teori ve Uygulama (İstanbul 1986, 1989, 1992, 1995); Verimli Ders Çalışma Yöntemleri ve Hayata Hazırlama (İstanbul 1996).



Tan'ın çok sayıdaki makalelerinden bazıları da şunlardır: "Okullarda Rehberlik Programının Organizesinde Temel İlkeler" (Köy ve Eğitim, 1/21 [1955], s. 12-14); "Endüstride ve İş Alanında Psikolojinin Rolü" (Prodüktivite, 2/8 [1968], s. 455-461); "Akademik Psikolojide Ego" (Hacettepe Üniversitesi Sosyal ve Beşerî İlimler Dergisi, 2 [1970], s. 3-16); "Development of Psychology and Mental Testing in Turkey" (Mental Tests and Cultural Adaptation, ed. L.J. Cronbach-P.J.D. Drenth, The Hague 1972, s. 3-12); "Okul Rehberlik Programında Danışman-Öğretmen-Yönetmen Üçgeni" (Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5/5 [1993], s. 129-135).

Kaynakça

Aydın, Betül. “Türk Eğitim Tarihi İçerisinde Psikolojik Danışma ve Rehberlik Yaklaşımı”. Cumhuriyet Dönemi Eğitim Politikaları Sempozyumu,07-09 Aralık 2005. haz. M. A. Parlak. Ankara 2010, s. 359-369.
Güven, Mehmet. “Türkiye’de Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi”. Türkiye’de Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri. ed. M. Güven – S. Toraman. Ankara 2020, s. 53-66.
Tan, Hasan. “Okullarımızda Psikolojik Hizmetlerin Neresindeyiz?”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 1/1 (1990), s. 27-31.
“Türkiye’de Psikolojik Danışma ve Rehberlik Alanının Kurucusu: Prof. Dr. Hasan Tan”. (Ropörtaj). Kalemin Gücü: Eğitim Kültür ve Sanat Dergisi. 2017, s. 56-62.
Mustafa OTRAR, "TAN, HASAN", Türk Maarif Ansiklopedisi, https://turkmaarifansiklopedisi.org.tr/tan-hasan/#yazar-1 (16.04.2025).

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme
KÜRE'ye Sor