TCG Hızırreis, Türk Deniz Kuvvetleri için Gölcük Tersanesi Komutanlığı’nda inşa edilen yeni nesil bir Reis sınıfı denizaltıdır. Yeni Tip Denizaltı Projesi’nin ikinci gemisi olan Hızırreis, sahip olduğu havadan bağımsız tahrik (AIP) sistemi, modern savaş yönetim altyapısı ve millî yazılımlar ile donatılmış alt sistemleri sayesinde Türkiye’nin denizaltı filosuna kazandırılan en gelişmiş platformlardan biri olma özelliğini taşımaktadır. Proje kapsamında denizaltının kritik bölümleri, özellikle Section 50 adlı torpido kovan ve komuta kontrol bloğu, STM ve Gürdesan iş birliğiyle tamamen millî olarak üretilmiş ve entegre edilmiştir. Bu yaklaşım, Hızırreis’in iç sistemleri ve görev yönetimi açısından yüksek yerli katkı oranına sahip olmasını sağlamıştır
İnşa ve Donatım Süreci
TCG Hızırreis’in inşa süreci, Yeni Tip Denizaltı Projesi kapsamında 2010’lu yılların sonlarında başlamıştır. Gölcük Tersanesi’nde modüler inşa yöntemiyle gerçekleştirilen süreçte, gövde bloklarının ayrı ayrı üretilip daha sonra birleştirilmesi tekniği uygulanmıştır. Bu yöntem, hem üretim süresinin daha planlı yürütülmesini sağlamış hem de bakım ve modernizasyon faaliyetlerine yönelik esneklik kazandırmıştır.
2022 yılında denize indirilen Hızırreis, bu aşamadan sonra donatım sürecine girmiştir. Donatım faaliyetlerinde denizaltının iç ve dış sistemlerinin entegrasyonu, elektronik bileşenlerin montajı, enerji ve tahrik sistemlerinin testleri yapılmıştır. Donatım süreci, denizaltının denize indirilmesinden envantere girişine kadar olan zaman diliminin en kritik aşamasıdır. Bu süreçte özellikle millî savunma sanayii şirketleri tarafından geliştirilen özgün yazılım ve donanımların entegre edilmesi önemli bir rol oynamıştır. Ayrıca, Section 50’nin yerli üretimi ve entegrasyonu, Hızırreis’in kritik görev sistemlerinin güvenilirliğini ve operasyonel etkinliğini artırmıştır.
TCG Hızırreis (S-331) (AA)
İlk Seyir ve Dalış
Milli Savunma Bakanlığı tarafından 18 Eylül 2024’te yapılan açıklamaya göre, TCG Hızırreis 17–18 Eylül 2024 tarihlerinde ilk seyrini ve dalışını başarıyla icra etmiştir. Bu faaliyet, denizaltının deniz kabul testleri kapsamındaki en önemli adımlardan biri olarak değerlendirilmiştir.
İlk seyir sırasında denizaltının yüzey seyri, tahrik sisteminin performansı, dümen ve derinlik kontrol yüzeyleri, seyir emniyet sistemleri test edilmiştir. İlk dalışta ise denizaltının basınç dayanımı, kontrol kabiliyeti, havalandırma ve güvenlik sistemleri incelenmiştir. Bu testlerin başarıyla sonuçlanması, TCG Hızırreis’in planlanan tarihler doğrultusunda Türk Deniz Kuvvetleri envanterine katılmasına zemin hazırlamıştır.
Hızırreis’in ilk seyir ve dalışını gerçekleştirmesi, aynı zamanda Türk savunma sanayisinin mühendislik kabiliyetlerinin bir göstergesi olarak değerlendirilmiştir. Çünkü yalnızca geminin fiziksel üretimi değil, aynı zamanda içindeki elektronik altyapı, komuta-kontrol yazılımları ve görev sistemleri de yerli imkânlarla geliştirilmiştir. Bu bağlamda, Hızırreis’in görev sistemleri ve çoklu silah kabiliyeti, Türk donanmasının gücüne doğrudan katkı sağlamaktadır.
Teknik Donanım ve Sistemler
TCG Hızırreis, sahip olduğu teknik özelliklerle öne çıkmaktadır. Denizaltının Section 50 adlı baş kısmı, torpido kovanları ve kritik komuta kontrol sistemlerini barındıracak şekilde millî olarak üretilmiştir. Bu sayede Hızırreis, 8 adet 533 mm torpido kovanı ile donatılmıştır ve çoklu silah kabiliyeti sunmaktadır; torpidoların yanı sıra füzeler ve deniz mayınları kullanılabilmektedir. Mürettebat kapasitesi yaklaşık 27–30 kişi olarak öngörülmüştür.
En dikkat çekici özelliği, havadan bağımsız tahrik (AIP) sistemidir. Bu sistem, Hızırreis’in klasik dizel-elektrikli denizaltılardan farklı olarak haftalarca su altında kalmasına imkân tanır. Sessiz seyir kabiliyeti sayesinde düşman unsurlar tarafından tespit edilmesi zorlaşır ve uzun süreli gizli görevler icra edebilir. AIP sistemi, aynı zamanda platformun stratejik ve uzun menzilli operasyon kabiliyetini de artırmaktadır.
Denizaltı Bilgi Dağıtım Sistemi (DBDS)
Hızırreis’in en önemli millî teknolojik bileşenlerinden biri, HAVELSAN tarafından geliştirilen Denizaltı Bilgi Dağıtım Sistemi (DBDS)’dir. DBDS, denizaltı içindeki sensörlerden ve kontrol ünitelerinden elde edilen bilgileri toplayarak bunları merkezi bir ağ üzerinden dağıtır. Ayrıca görev verilerinin kaydedilmesi ve yedekli mimarisi sayesinde görev sürekliliğinin sağlanması DBDS’nin temel işlevlerindendir.
HAVELSAN, DBDS’yi 2011 yılından itibaren geliştirmiş ve sistemin teslimatlarını 2020’den itibaren gerçekleştirmiştir. Bu sayede TCG Hızırreis’in bilgi altyapısı tamamen millî yazılım ve donanımlarla desteklenmiştir. Bu sistem, denizaltının savaş yönetim sistemi ile entegre çalışarak muharebe görevlerinin icrasında merkezi bir rol üstlenmektedir.
Savaş Yönetim ve Muharebe Sistemleri
Hızırreis’in savaş yönetim sistemi, yine HAVELSAN tarafından entegre edilmiştir. Denizaltının sonar, torpido, elektronik harp ve iletişim donanımları bu sistem üzerinden koordine edilir. Böylelikle denizaltı, farklı tehdit senaryolarına karşı etkin çözümler üretebilecek şekilde donatılmıştır.
Silah sistemleri arasında 533 mm torpido kovanları yer almaktadır. Bu kovanlardan ağır torpidolar, gemisavar güdümlü füzeler ve deniz mayınları kullanılabilmektedir. Bu özelliği, Hızırreis’i yalnızca savunma değil aynı zamanda caydırıcı bir saldırı platformu haline getirmektedir.
Stratejik Önemi
TCG Hızırreis, Türk Deniz Kuvvetleri’nin operasyonel kapasitesini artıracak en kritik platformlardan biridir. AIP teknolojisi sayesinde uzun süreli sualtı operasyonlarına imkân tanıyan Hızırreis, Türkiye’nin hem Akdeniz, Ege ve Karadeniz’deki deniz yetki alanlarında hem de açık denizlerdeki etkinliğini artıracaktır.
Denizaltının sahip olduğu yerli sistemler, Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltmakta ve millî savunma sanayisinin olgunlaşmasını desteklemektedir. Bu açıdan TCG Hızırreis yalnızca bir denizaltı değil, aynı zamanda stratejik teknolojik ilerlemenin somut bir örneğidir.
